تنها 5 درصد از اعتبارات بیمه درمان معتادان در سال 93 جذب شد/97 درصد مراکز درمان اعتیاد خصوصی‌اند

پرویز افشار در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره مصوبه «طرح حمایت، توانمندسازی و صیانت اجتماعی معتادان بهبودیافته» با بیان اینکه در سیاست‌های کلان ابلاغی مقام معظم رهبری درباره مبارزه همه‌جانبه با مواد مخدر تاکیدات ویژه‌ای وجود دارد، گفت: این تاکیدات شامل تاکید بر خدمات پیشگیری، درمان، کاهش آسیب، مشارکت‌های اجتماعی، اشتغال‌، توانمندسازی و صیانت اجتماعی است.

وی ادامه داد: حمایت از معتادان بهبودیافته و خانواده‌هایشان در قالب صیانت اجتماعی صورت گرفته و موجب می‌شود، بازگشت مجدد به آسیب اعتیاد را در میان معتادان کم کنیم.

معاون کاهش تقاضا ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به اینکه کشورهایی که خدمات درمان اعتیاد در آنها دارای بسته‌ای جامع است؛ بدنبال درمان، حرفه آموزی، اشتغال، زندگی مولد و مثمرثمر نیز ایجاد می‌شود، اظهار کرد: میزان موفقیت درمان اعتیاد  در این کشورها تا 40 درصد بالا می‌رود، اما در کشورهایی که خدمات تنها معطوف به درمان اعتیاد و سم زدایی و کمی هم خدمات روانشناسی است، حمایت‌های اجتماعی و ایجاد حرفه و شغل وجود ندارد، توفیق در درمان معتادان کمتر و کمتر شده و به 20 تا 25 درصد می‌رسد.

افشار با تاکید بر اینکه برای اینکه این نقیصه را پر کنیم، مجبوریم؛ سیاست‌های توانمندسازی و حمایت از معتادان بهبود یافته و خانواده‌هایشان را سرلوحه کار خود قرار دهیم، افزود: در این برنامه مساله حرفه آموزی مورد توجه قرار گرفته است؛ یعنی برای معتادان بهبود یافته برنامه حرفه آموزی تدارک دیده شده و تاکید این نوع حرفه‌آموزی در ابتدا بر حرفه‌های کم مهارت است، زیرا معتادان بهبودیافته با توجه به وضعیت جسمی و روانی‌شان نمی‌توانند؛ در ابتدا حرفه‌هایی را که  نیازمند مهارت‌های بالا هستند، انجام دهند.

انتخاب حدود 40 رشته برای حرفه‌آموزی معتادان بهبودیافته

وی افزود:  در راستای حرفه‌آموزی این گروه از معتادان با سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای تفاهم‌نامه‌ای امضا کرده‌ایم که براساس آن هر سال در اعتبارات سنواتی سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای به این سازمان کمک می‌شده و این سازمان در مراکز اقامتی ماده 16 یا مراکز ماده 15 و نیز برای معتادان در زندان فعالیت‌های حرفه‌آموزی انجام می‌دهند.

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر یادآور شد: در حال حاضر بین 20 تا 40 رشته به عنوان رشته‌های مصوب برای آموزش معتادان بهبودیافته انتخاب شده‌اند که پس از گذراندن دوره در نهایت برایشان گواهی مهارت صادر شده و براساس این گواهی نسبت به اشتغال آنها اقدام می‌شود.

گنجاندن اعضای خانواده معتادان بهبود یافته در برنامه حرفه‌آموزی

وی تاکید کرد: این اشتغال مخصوص معتادان است، اما در برخی موارد که فرد معتاد بهبود یافته قدرت کار ندارد؛ یکی از اعضای خانواده او مثل فرزند یا همسر، به صورت استثنایی در این برنامه گنجانده می شود، اما اولویت با شخص بهبود یافته است.

افشار با تاکید بر اهمیت اشتغال به‌ عنوان عاملی برای جلوگیری از بازگشت دوباره فرد به سوی اعتیاد عنوان کرد: پس از دریافت گواهی‌نامه، افراد را به همراه گواهی‌نامه مهارت به کارفرمایانی که طرف قرارداد ما بوده و علاقه دارند؛ معتادان بهبودیافته را مشغول به فعالیت کنند، معرفی می‌کنیم.

وی ادامه داد: وقتی فرد را به کارفرما معرفی کردیم، با او قرارداد منعقد می‌کنیم و کارفرما مکلف است؛ بیمه آنها را برقرار کرده وحداقل حقوق و دستمزد تامین اجتماعی را به آنان پرداخت کند. همچنین باید تضمین کند که به مدت سه سال افراد بهبودیافته در مراکز تحت نظر وی مشغول به فعالیت باشند. ما به ازای این تعهد و همکاری مراکز آنها را به صندوق مهر رضا(ع) معرفی می‌کنیم. ما سهمیه‌ای در این صندوق داریم که براساس آن تا سقف 10 میلیون تومان وام کم بهره با کارمزد 4 درصد را به کارفرمایانی که این گروه از معتادان بهبودیافته را به کار می‌گیرند، پرداخت می‌کنند.

اجرای سیاست‌های پیشگیرانه برای خانواده معتادان

معاون مشارکت‌های مردمی ستاد مبارزه با مواد مخدر با تاکید براینکه طرح حمایت، توانمند سازی و صیانت اجتماعی معتادان بهبود یافته تنها ویژه این گروه از معتادان است، بیان کرد:  اما سیاست‌هایی نیز برای خانواده افراد معتاد داریم که بیشتر بر اقدامات پیشگیرانه مبتنی است. خانواده معتادان از گروه‌های هدف بسیار مهم ما هستند، زیرا در معرض خطر جدی اعتیاد قرار دارند. اگر در خانواده‌ای فرد معتاد وجود داشته باشد، امکان ابتلا به اعتیاد سایر افراد خانواده بالا می‌رود.

وی تاکید کرد:  بخشی از سیاست‌های ما در این گروه ها معطوف به پیشگیری جدی و ارتباط چهره به چهره با  خانواده معتادان است، زیرا مصون کردن این افراد از اعتیاد، بخشی از اقدامات پیشگیرانه ستاد مبارزه با مواد مخدر است.

3 هزار نفر از معتادان بهبود یافته مشمول طرح صیانت اجتماعی

افشار  با بیان اینکه اجرای طرح حمایت، توانمندسازی و صیانت اجتماعی معتادان بهبود یافته در سال 93 آغاز شد و در سال 94 نیز ادامه پیدا خواهد کرد، گفت: در سال 93 موفق شدیم؛ تعدادی از بهبودیافتگان را به مراکز کارفرمایی معرفی کنیم و هم اکنون این افراد مشغول به کار هستند.تعدادی از سمن ها نیز معتادان بهبودیافته در حین درمان را تحت پوشش خود دارند که به این سمن‌ها نیز کمک می‌کنیم. در سال 94 این برنامه توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد و پیش بینی می کنیم که در سال جاری حداقل سه هزار نفر از معتادان بهبود یافته را تحت پوشش این برنامه قرار دهیم.

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر همچنین درباره بیمه درمانی معتادان گفت: از سال 92 تکلیفی قانونی متوجه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شد که براساس آن باید در قالب سازمان بیمه خدمات درمانی قدیم که امروز به سازمان بیمه سلامت تغییر یافته است، امکان ایجاد پوشش بیمه‌ای در بیمه پایه و بستری را برای معتادان فراهم کند.

وی اضافه کرد: به این منظور در سال 92 ،  5/22 میلیارد تومان و در سال 93 ،  30 میلیارد تومان اعتبار برای سازمان بیمه سلامت منظور و به حساب این سازمان واریز شد، اما متاسفانه در سال 92 هیچ ریالی از این بودجه جذب نشد. در سال 93 نیز آیین‌نامه‌ای برای اجرای این اعتبار نوشته شد که فقط محدود بود به مراکز درمان دولتی و آن هم برای گروه‌های خاص معتادان، شامل گروه‌های پرخطر زنان و نوجوانان زیر 18 سال که تعداد آنها بسیار کم است.

9 درصد از معتادان کشور زن هستند

افشار  در ادامه ضمن انتقاد از این آئین‌نامه گفت: تنها 9 درصد از معتادان کشور زن هستند که تعداد قابل توجهی از آنها نیز برای درمان به مراکز درمانی مراجعه نمی کنند، زیرا معمولا زنان به دلیل قبحی که اعتیاد دارد، نمی‌خواهند نامشان در  سیستم‌های دولتی ثبت شود. از طرف دیگر تعداد نوجوانان زیر 18 سال از تعداد زنان  نیز کمتر است.

وی با اظهار تاسف از اینکه کمتر از 5 درصد اعتبارات سال 93 در این سال جذب شد، اظهار کرد: یکی از دلایل این موضوع به جز تعداد کم افراد تحت پوشش این طرح در آئین‌نامه آن بود که درمان را صرفا به مراکز دولتی معطوف کرده بودند، در حالی که تنها 3 درصداز مراکز درمانی کشور دولتی هستند و97 درصداز این مراکز خصوصی‌اند. به عبارت دیگر حدود 5 هزار و 700 مرکز درمان اعتیاد در کشور وجوددارد که 97 درصد آن خصوصی هستند.

آئین‌نامه اجرایی بیمه معتادان به زودی نهایی می‌شود

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر عنوان کرد: در تاریخ 23 /94/1 موفق شدیم با سازمان بیمه سلامت تفاهم کنیم. براساس این تفاهم امسال باید این برنامه به همه گروه‌های معتادان وتمامی مراکز درمانی مجاز یعنی مراکز دولتی، خصوصی و غیردولتی شامل NGO ها تعمیم یاید.  به شرط آن که این مراکز از یکی از دستگاه‌های مجاز یعنی بهزیستی یا وزارت بهداشت مجوز دریافت کرده باشد.

وی خاطرنشان کرد: چند روز پیش موفق شدیم؛ مصوب 23 /94/1 را به شوای عالی بیمه برده و برای آن مصوبه بگذرانیم. همچنین به افزایش 10 درصدی تعرفه مراکز درمان اعتیاد که در طول سه سال گذشته، افزایش تعرفه نداشتند؛ کمک کنیم. جلسه ای هم با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان بیمه سلامت داشتیم که طی آن 50 درصد آیین نامه اجرایی بیمه معتادان نهایی شد و 50 درصد مابقی آن نیز به زودی نهایی خواهد شد.

 درمان اعتیاد باید براساس تعرفه دولتی اعمال شود

افشار تصریح کرد: براساس مصوبه، مراکز درمانی که متقاضی افزایش تعرفه هستند و این امکان به آنها داده می‌شود؛ باید خدمات درمان اعتیاد را براساس تعرفه دولتی اعمال کنند نه براساس تعرفه بخش خصوصی و مابه‌التفاوت آن را هم مراکز باید به عنوان کمک به بیمار تلقی کنند و وجهی بابت مابه‌التفاوت بخش خصوصی و دولتی نباید از بیماران کم بضاعت گرفته شود، اما می‌توانند فرانشیز بخش دولتی را از این بیماران دریافت کنند.

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: مکانیسم اجرای طرح بیمه معتادان به این صورت است که در دل کمیته‌های نظارت بر درمان، استان‌ها با عضویت دبیرخانه شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان و نمایندگانی از وزارت بهداشت، سازمان بهزیستی و با دعوت از سازمان بیمه سلامت نیز براساس شیوع اعتیاد در هر استان و هر شهرستان تعدادی از مراکز برای انعقاد قرارداد با بیمه انتخاب می‌شوند.

وی خاطرنشان کرد: این مراکز عمدتا باید در بافت‌های حاشیه شهرها، بافت‌های کم برخوردار یا بافت‌های پرخطر واقع شده باشند که به هر کدام از این مراکز سهمیه‌ای برای درمان معتادان از طریق بیمه داده می‌شود.

افشار با اشاره به سامانه‌ای که اطلاعات معتادان کم‌بضاعت، بی‌بضاعت، مبتلا به HIV، هپاتیت یا معتادان خیابانی در آن ثبت می‌شود، گفت: این افراد تا سقف سهمیه‌ای که برایشان در نظر گرفته شده می‌توانند، از پوشش بیمه‌ای استفاده کنند و دیگر ضرورتی ندارد که معتادان بی‌بضاعت نگران هزینه درمان خود باشند، زیرا بخش قابل توجهی از این هزینه‌ها را بیمه  پرداخت کرده و بخش دیگری از آن به صورت فرانشیز توسط فرد پرداخت  می‌شود.

هر بار بازگشت به اعتیاد هزینه درمان را افزایش می‌دهد

وی با بیان اینکه هرچه تعداد بازگشت به اعتیاد فرد بیشتر باشد، فرانشیزی که باید پرداخت کند؛ بیشتر خواهد شد، اظهار کرد: این مکانیسمی است که بتوانیم به صورت غیرمستقیم جلوی بازگشت فرد به سمت اعتیاد را بگیریم.

افشار اضافه کرد: پیشنهادی که وجود دارد و هنوز به تصویب نرسیده، این است که برای اولین بار 25 درصد فرانشیز، بار دوم (در صورت بازگشت) 50 درصد و بار سوم 75 درصد فرانشیز را خود بیمار پرداخت کند؛ یعنی هرچه تعداد دفعات بازگشت به اعتیاد بیشتر باشد فرد با تنبیه بیشتری مواجه خواهد شد.

وی با بیان اینکه سقف اعتباری که در سازمان بیمه سلامت وجود دارد، 30 میلیارد تومان است و معمولا تخصیص اعتبارات به صورت صددرصدی انجام نشده و 80 درصدی است، بیان کرد: باید براساس این که چه نوع خدماتی ارایه می‌دهیم، تعداد مشمولان طرح بیمه معتادان را پیش‌بینی کنیم، زیرا هر نوع از خدمات درمانی نرخی متفاوت دارد و باید دید که مشتریان ما بیشتر به کدام یک از این خدمات نیاز دارند.

معاون کاهش تقاضای ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: پیش‌بینی من این است که بتوانیم به بخش قابل توجهی از معتادان پرخطر خیابانی، زنان و کودکان آسیب‌دیده، معتادان تزریقی و معتادان در راه مانده‌ای که در حال حاضر بلاتکلیف هستند، در قالب این طرح کمک کنیم.