مرگ تدریجی «بَرم دِلَک»، چشمه‌ای که هزاران سال جاری بود
چشمه «برم دلک » شیراز چند سالی است که خشکیده و با وجود آنکه مردم استان فارس امیدوارند که عملیات احیای آن هرچه سریعتر انجام شود، اجرای برخی عملیات‌های عمرانی در نزدیک آن نگرانی های بسیاری را به وجود آورده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چشمه دلنواز شیراز یعنی برم دلک، در کنار سه سنگ نگاره ساسانی یکی از زیباترین و تاثیرگذارترین مناطق گردشگری و فرهنگی استان فارس بود که از هزاران سال پیش پابرجا و روان در خاطرات شیراز کهن می درخشید تا آنکه بعد از هزاران سال، عاقبت در حدود 7 الی 8 سال پیش آرام آرام جان از کف داد و جز بستری از چشمه خشکیده باقی نماند.
چشمه دلنواز اما خشک شده
سیاوش آریا، پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران در مورد این چشمه به خبرنگار ایلنا گفت: «برم» به معنای چشمه کوچک و دلک به معنای «دل انگیز» است .برم دلک بر اساس نوشته های کهن و نظر باستان شناسان در شیراز کهن قرار داشته و یکی از راههای پارسه که تجاری بوده، به این منطقه می رسیده است، دو کیلومتری آن نیز کاخ ابونصر قرار دارد.
وی ادامه داد:« این چشمه کهن در دامنه کوهی است که ساسانیان در سه دوره بر روی آن سنگ تراشیده اند؛ سنگ نگاره شاپور یکم ساسانی، سنگ نگاره بهرام دوم پسر شاپور و سنگ نگاره مراسم ازدواج بهرام دوم در کنار همسرش.»
هرچند که در نوشته های فولکلور شیرازی از این منطقه به عنوان منطقه ای پر از آب و درخت نام برده شده و تا 15 سال پیش نیز مردم بومی منطقه در بستر پر آب آن شنا می کردند، اما اکنون دیگر خبری از آب در چشمه دل انگیز نیست.
«برم دلک پیش از خشک شدن»
«برم دلک پس از خشک شدن»
به نظر می آید؛ از عوامل خشک شدن این چشمه، احداث کارخانه صنعتی در حریم چشمه و حفر چاههای غیر مجاز در نزدیکی آن است؛ البته آن کارخانه اکنون تعطیل شده و دیگر فعالیت نمی کند.»
امید ما احیا چشمه بود اما ...
آریا اظهار کرد: امید ما این بود که در آینده با کمک متخصصان و پلمپ چاههای غیر مجاز دوباره این چشمه احیا شود زیرا معتقدیم همانطور که دریاچه ارومیه در حال احیا است، این چشمه کوچک نیز با کمک با یک تیم متخصص و مدیریتی مجرب می تواند، دوباره زنده شود. اما به تازگی تلاشهایی صورت گرفته است که در حریم این چشمه جاده ای احداث شود که مسیر آن از بخشی از بستر چشمه می گذرد و ممکن است که بخشی از بستر رودخانه را تخریب کند.
وی با بیان اینکه اگر این جاده احداث و آسفالت شود، دیگر امیدی به احیای آن نخواهد بود، گفت: بخشی از بستر چشمه در حال پر شدن با سنگ است، علاوه برآن هنوز در این منطقه تاریخی کاوش صورت نگرفته و ممکن است؛ آثار تاریخی دیگری نیز در این منطقه کشف شود.
هیچ کس مخالف طرح های عمرانی و گردشگری نیست، اما ای کاش این جاده ده متر دورتر از چشمه و با مطالعات زیست محیطی و زمین شناسی انجام شود تا حتی اگر اکنون توان احیا آن را نداریم، این چشمه برای آیندگان باقی بماند تا آنها برم دلک را احیا کنند.
برم دلک تالاب نیست که به راحتی احیا شود
حمزه ولوی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان فارس در گفت‌وگو با ایلنا در مورد احتمال احیای این چشمه گفت: امکان احیا چشمه باید بررسی شود، البته باید توجه کنیم که برم دلک تالاب نیست که به آن آب وارد شود تا با حل مشکلات حوضه آبریز آن را احیا کنیم.
وی در مورد علت خشکی این چشمه گفت: خشکسالی و حفر چند چاه اطراف آن سبب خشکی برم دلک شده است.
ولوی همچنین ضمن اعلام بی اطلاعی در مورد اجرای عملیات عمرانی در نزدیکی بستر چشمه گفت: استعلامی برای احداث جاده از اداره کل محیط زیست صورت نگرفته است، اما اگر چنیین اتفاقی در حال رخ دادن باشد نباید تخریبی در محیط زیست ایجاد کند.
استعلامی برای احداث جاده نشده‌است
هرچند که اجرای هرگونه پروژه عمرانی آن هم در نزدیکی آثار تاریخی مستلزم گرفتن استعلام از اداره میراث فرهنگی است، اما محمد حسن پاک نژاد، مسول ثبت حرائم اداره‌کل میراث فرهنگی فارس در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: برای احداث طرح عمرانی در نزدیکی برم دلک استعلامی از این اداره کل نشده است.
وی ادامه داد: شهرداری تنها یک طرح نصفه و نیمه برای ایجاد فضای سبز در آن منطقه دارد که هنوز مصوب نشده‌است .
وی با بیان اینکه مساله احداث جاده باید مورد بازرسی قرار گیرد، افزود: به نظر می آید؛ این جاده فاصله‌اش با چشمه زیاد باشد، اما در حریم آن قرار می گیرد. البته ما از این جاده که گفته می شود، در حال احداث است بازدیدی نداشتیم، زیرا اگر یگان حفاظت تخریبی را مشاهده کند؛ نامه ای را برای ما ارسال می کند تا آن را بررسی کنیم که تا کنون چنینی اتفاقی رخ نداده است.