مشکلات زیست محیطی، عامل کوچ اجباری مردم

به گزارش خبرنگار ایلنا، مشکلات زیست محیطی از جمله خشکسالی، طوفان‌های گرد وغبار، خشک شدن تالاب‌ها و ... در برخی استان‌های کشور چنان مشکلاتی را برای زندگی مردم به وجود آورده است که مردم ناچار به رها کردن خانه و زندگی خود و مهاجرت به دیگر شهر های استان و یا استان‌های دیگر شده اند.

این مهاجرت‌ها که نشان‌دهنده جابه‌جایی‌های گروه‌های جمعیتی در کشور هستند، مطمئنا آثار و نتایج مختلفی را از جمله افزایش حاشیه‌نشینی، ایجاد مشکلات و برخوردهای فرهنگی، بیکاری و... در بر خواهد داشت، بنابراین این انتظار به وجود می‌آید که برای کنترل پیامدهای این مهاجرت‌ها با برنامه‌ریزی و مدیریتی قوی از بروز هر گونه بحران و مشکل در کشور جلوگیری شود.

در ادامه این گزارش به بررسی وضعیت زیست محیطی و مهاجرت 3 استان سیستان و بلوچستان، فارس و خوزستان که از استان‌های مهم و استراتژیک کشور هستند، می‌پردازیم.

باقر حسینی نماینده مردم زابل و هیرمند در استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد مشکلات زیست‌محیطی «سیستان» و ارتباط آن با مهاجرت مردم از این استان گفت: یکی از بزرگترین مشکلات ما در سیستان، خشک شدن تالاب هامون است. تقریبا 17 سال که به طور کامل آبی در این تالاب نیامده و تنها بخش کوچکی از آن را آب فرا گرفته است.

مدفون شدن تعداد قابل توجهی از روستاها زیر شن‌

وی با اشاره به وجود طوفان‌های 120 روزه در سیستان، اظهار کرد: در طی 4 ماه در فصل گرما این طوفان‌ها و بادها به طور مداوم می‌وزند و گرد و خاک و ماسه‌های بادی درون دریاچه خشک شده را حرکت می‌دهند و به درون شهر ها و روستاها می‌آورند.

این نماینده مجلس افزود: به همین علت تعداد قابل توجهی از روستاهای ما تاکنون در زیر این شن‌های روان مدفون شده‌اند و مردم این روستاها را مجبور به ترک خانه، زندگی و مهاجرت کرده‌اند به طوری که آمارها در سال 92 و 93 نشان می‌دهد که احتمالا بالاترین نرخ مهاجرت در کشور متعلق به سیستان بوده است.

افزایش مهاجرت در روستاهای حاشیه تالاب خشک شده هامون

حسینی با بیان اینکه اولین اثر این مشکلات زیست محیطی بر افزایش مهاجرت در روستاهای حاشیه تالاب مشهود است، گفت: پس از آن با آسیب‌دیدن زمین‌های زراعی منطقه به دلیلی گرد و غبار و از دست رفتن کاربری آنها کشاورزان نیز مجبور به مهاجرت شدند.

افزایش آمار مبتلایان به سل به دلیل وجود مشکلات زیست محیطی

وی ادامه داد: در مرحله سوم نیز به دلیل بروز بیماری‌های ریوی و چشمی ناشی از ریزگردهای تالاب خشک شده هامون، مشکلات زیادی برای  مردم منطقه به وجود آمد که مردم را مجبور به مهاجرت کرد,در این زمینه لازم است، اشاره کنم؛ استان سیستان و بلوچستان به دلیل وجود این مشکلات زیست محیطی بالاترین آمار مبتلایان به بیماری سل را در کشور دارد.

حسینی گفت: تمام این مشکلات دست به دست هم داده تا مردم از سیستان مهاجرت کنند، در حالی  که با توجه به اینکه سیستان یک نقطه استراتژیک مرزی است، اگر تدبیری برای این مشکلات مردم اندیشیده نشود، مشکلات زیادی به بار خواهد آمد.

این نماینده مجلس شورای اسلامی در مورد راهکارهای مقابله با مشکلات زیست محیطی سیستان افزود: اولین راهکار تثبیت شن‌های روان با کاشت بوته‌های  متناسب با منطقه و مالچ‌پاشی از نوع سازگار با محیط زیست است و بعد از آن باید بحث  آب و پرشدن تالاب‌ها را در نظر داشته باشیم، زیرا به دلیل تغییرات جوی و اقلیمی نمی‌توان انتظار داشت که این تالاب ها مجددا پر از آب شوند .

وی ادامه داد : متاسفانه علی‌رغم اینکه در ابتدای سال گذشته در سفر رئیس جمهور به استان مصوبه تثبیت 1000 هکتار از اراضی دارای شن‌های روان در نقاط بحران‌خیز را داشتیم، اما هیچ اقدامی تاکنون در این زمینه انجام نشده است، به طوری که اکنون دوباره در آغاز فصل طوفان‌ها قرار گرفته‌ایم  و مردم دوباره دچار مشکلات بسیاری خواهند شد.

افزایش مهاجرت روستاییان و عشایر در 2 دهه اخیر

حسینی تصریح کرد: از آنجا که بی‌توجهی  به تالاب‌های سیستان هزینه‌های سنگین مادی و معنوی برای ما ایجاد می‌کند، عزم جدی دولت را می‌خواهد تا این مصوبه را اجرایی کند و علاوه بر آن با رایزنی با کشور افغانستان مشکل تثبیت شن در آن کشور را نیز که از منابع ریزگرد داخل سیستان است، مرتفع کند.

محمد حسن دوگانی نماینده شهرستان فسا در استان فارس نیز در ادامه در ارتباط با مشکلات زیست محیطی و ارتباط آن با مهاجرت، اظهار کرد: بدیهی است که در صورت وجود مشکلات زیست محیطی مهاجرت افزایش پیدا می کند. در فارس نیز که یکی از قطب های کشاورزی کشور بوده و از 4 میلیون 700 هزار نفر جمعیت آن، نزدیک به 2 میلیون نفر مستقیما با دامداری و کشاورزی مرتبط بوده‌اند، به دلیل خشکسالی‌های 2 دهه اخیر آسیب‌های بسیاری دیده، به طوری که حداقل 30 درصد روستاییان و عشایر مهاجرت کرده‌اند.

خشک‌شدن بسیاری از رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و قنات‌ها

 وی با بیان اینکه خشکسالی‌ها در کل استان فارس به جز ناحیه‌های کوچکی در غرب استان دیده می‌شود، افزود: سطح آب‌های  زیر زمینی در فارس بسیار کاهش داشته، به طوری که  حفر چاه در بسیاری مناطق ممنوع شده است. همچنین بسیاری از رودخانه‌های جاری و قنات‌های قدیمی که مربوط به 60 الی70 سال پیش بوده‌اند نیز در این استان به طور کامل خشک شده‌اند.

دوگانی اظهار کرد: دریاچه‌های ما نیز همین وضعیت را دارند و تالاب‌های بختگان، مهارلو و پریشان در معرض آسیب های زیادی قرار گرفته‌اند، در حالی که این دریاچه ها 20 سال پیش در تمام فصول سال پر از آب بودند.

دریاچه مهارلو به کویر نمکی تبدیل شده است

وی با بیان اینکه دریاچه مهارلو اکنون تبدیل به کویری نمکی شده است، گفت: تمامی ریزگردها و نمک‌های دریاچه با باد به شیراز منتقل می‌شوند، به طوری که اگر از سمت کنار این دریاچه وارد شیراز شوید، هوای آلوده همراه با بوی نامطلوب و وجود نمک  را به شدت احساس می کنید؛ که اینها همه آثار تخریب‌های زیست محیطی است که منجر به انجام مهاجرات، نه تنها از روستا به شهر بلکه از یک کلانشهر به کلانشهری دیگر شده است.

مشکلات زیست محیطی روستاییان را حاشیه‌نشین کرده است

وی ادامه داد : زمانی که زمین‌های کشاورزی به دشت‌های کویری تبدیل شده‌اند و دیگر آبی باقی نمانده است، روستاییان و عشایر چاره ای جز مهاجرت ندارند، بنابراین بسیاری از آنها به شهر ها کشانده شده و حاشیه نشین شهرها شده‌اند و به مشاغل کاذب روی آوره‌اند .

نماینده مردم فسا در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: وزارت نیرو باید فکر اساسی برای دریاچه‌های استان فارس کند، زیرا هر سه دریاچه در حال تبدیل شدن به کویر است که در این صورت با وزش هر باد، زندگی مردم روستاهای اطراف مختل خواهد شد.

طوفان گرد وغبار دام های مردم را تلف کرده است

حجت الله درویش پور نماینده ایذه و باغملک در استان خوزستان نیز با بیان اینکه به طور قطع وضعیت نامطلوب زیست محیطی تاثیر بسیاری بر مهاجرت مردم در خوزستان داشته است، گفت: در شهرهای در معرض گرد وغبار شاهد مهاجرت‌های زیادی به سمت استان‌های اصفهان، تهران و چهارمحال و بختیاری هستیم و قطعا این مهاجرت ها در آینده بیشتر خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه خوزستان دارای یکی از بالاترین آمارهای مهاجرت در کشور است، افزود: ریزگردها برای دامداران و صاحبان صنایع و حتی افراد دارای  کسب و کارهای کوچک نیز تاثیر بسیاری گذاشته است  و به همین دلیل مهاجرت روز افزون مردم کاملاً قابل انتظار است، زیرا دام‌های مردم به دلیل طوفان‌های گردوغبار تلف شده‌اند و علاوه بر آن مردم با مشکل کم آبی نیز روبرو هستند.

درویش پور افزود: البته برخی مناطق شمالی خوزستان مانند ایذه، باغ ملک و مسجد سلیمان که نسبتا آب و هوای بهتری دارند، می‌توانند به عدم مهاجرت  مردم به خارج از استان کمک کند و پذیرای آنها باشد؛ البته این مساله در صورتی رخ خواهد داد که ظرفیت‌ها و زیرساخت‌های مناسبی مانند احداث راههای مناسب، بهبود وضعیت آب، ساماندهی تالاب ها و ... در این شهرها ایجاد شود .

وی در پایان تاکید کرد: دولت اگر بتواند در این زمینه فعال باشد، قطعا خواهیم توانست که از بسیاری مهاجرت های بین استانی جلوگیری کنیم.