محیط زندگی بر رفتار اجتماعی موثراست/در فضاهای متروک رفتارهای مخالف اصول شهروندی بیشتر است

مجید صفاری نیا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، درباره تاثیر محیط بر رفتار اجتماعی به نظریه دلبستگی و وابستگی مکان اشاره کرد وگفت: افراد محیطی را که در آن بزرگ شده و پرورش یافته­‌اند و آن محیط المان‌های خاصی دارد را دوست دارند لذا انسان‌ها محیطی را که دوست دارند عزیز داشته و آن محیط به آنها عزت نفس می‌دهد.

وی ادامه داد: زمانی که افراد محیط زندگی خود را دوست داشته باشند در آن محیط کمتر تخلف کرده و میزان آسیب‌­هایی که به محیط وارد می­‌کنند و همچنین بی‌­توجهی آنها نسبت به محیط مورد نظر کاهش می‌­یابد.

صفاری‌­نیا با اشاره به عبارت دلبستگی مکان توضیح داد: زمانی که افراد وارد محل زندگی خود می‌شوند شادتر هستند و همچنین احساس امنیت بیشتری دارند که این مسائل از نشانه‌های دلبستگی مکان به عنوان یکی از مولفه‌های روانشناسی محیط است.

کاهش آسیب­‌های اجتماعی به دنبال علاقه به محیط زندگی

رئیس هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با طرح این سوال که آیا فضاهای جامعه ما طوری طراحی شده است که افراد نسبت به آن احساس دلبستگی کنند؟ خاطر نشان کرد: یکی از متغیرهای روانشناسی آن است که افراد نسبت به مکان‌هایی که به آن دلبسته هستند مهر و عطوفت بیشتری داشته و به طور طبیعی آسیب‌های اجتماعی، پرخاشگری، نزاع و انحرافات در چنین فضایی کمتر است.

وی با بیان اینکه در روانشناسی مولفه دیگری باعنوان نظریه پنجره شکسته وجود دارد، اظهار کرد: در تحقیقات انجام شده مشاهده شد که در فضاهایی که در و دیوار و پنجره‌های آن شکسته است یا خانه‌های متروک وجود دارد میزان رفتارهای پرخاشگرانه و مغایر با اصول شهروندی مردم بیشتر است.

صفاری نیا اضافه کرد: در چنین محیط‌هایی مردم باعث افزایش آلودگی محیط شده و همچنین در چنین فضاهایی نزاع و درگیری بیشتر است.

تاثیر طراحی محیط بر رفتار انسان

وی ادامه داد: زمانی که به چنین محیط‌هایی رسیدگی شود ساختمان‌های نیمه کاره ساخته شده و ساختمان‌های قدیمی بازسازی شد مشاهده شد که پرخاشگری و نزاع کاهش یافته و ارتباط افراد با محیط خود بهبود پیدا کرد بنابراین فضا و طراحی می تواند کمک کند که افراد نسبت به محیط پیرامون خود احساس بهتری داشته باشند تا آنجا که میزان درگیری و نزاع کاهش بیابد.

رئیس هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران با تاکید براینکه محیط در نوع رفتار افراد تاثیر بسزایی دارد، گفت: در روانشناسی شهری و روانشناسی محیط مباحثی داریم که به تاثیر فضای شهری و شرایط شهر و محلات و اثری که این موضوع بر رفتار و روابط انسانی می گذارد اشاره دارد اما متاسفانه درایران کمتر در این حوزه فعالیت می کنیم.

صفاری نیا تصریح کرد: افزایش آسیب­های اجتماعی به دلیل پایین بودن استانداردهای سلامت اجتماعی در یک جامعه است.

وی با بیان اینکه استانداردهای سلامت اجتماعی از منظر روانشناسی متعدد هستند افزود: به عنوان مثال ادارک عدالت، ادراک فساد، پرخاشگری ، روابط فرازناشویی، عدم تکریم متخصصان و عالمان جامعه ،‌رشوه خواری در نظام و سیستم اداری ، بیکاری و طلاق مجموعه عواملی هستند که در کنار یکدیگر و بسیاری عوامل دیگر می­توانند شرایط اجتماعی یک جامعه را رقم بزنند.

سطح سلامت اجتماعی موثر بر میزان آسیب­های اجتماعی

صفاری نیا خاطر نشان کرد: زمانی که در یک جامعه سلامت اجتماعی پایین است مثلا رفاه کم و بیکاری زیاد است درآمد ملی پایین است آموزش به نحو مطلوب انجام نمی­‌شود مدرک­ گرایی وجود دارد میزان سلامت اجتماعی پایین آمده و سطح آسیب­های اجتماعی افزایش می­یابد.

رئیس هیات مدیره انجمن روانشناسی اجتماعی ایران عنوان کرد:  حتی اگر یک انسان اخلاقی ومذهبی را در فضایی قرار دهیم که سلامت اجتماعی آن پایین است رفتارهای مغایر اصول شهروندی و آسیب‌های اجتماعی بالا می رود اما اگر همین انسان اخلاقی و مذهبی را در جامعه ای قرار دهم که طراحی آن با استانداردهای سلامت اجتماعی بالا انجام گرفته است تبدیل به انسانی بی نظیر می‌شود.

وی گفت: این موضوع شاید حکایت ماایرانی ها باشد که وقتی به یک کشور خارجی می رویم بسیار منظم و مرتب هستیم ولی درکشور خودمان بی نظم بی قانون و بی قاعده عمل می کنیم که دلیل این امر نیز همان پایین بودن سطح سلامت اجتماعی است.