بررسی نقش سیستم هشدار سریع زلزله و ضرورت هوشمندسازی پاسخ به بحران

به گزارش ایلنا به نقل از روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، علی نصیری رئیس سازمان در این نشست که با هدف انتقال دانش و تجربه اساتید برجسته و شاخص بین‌المللی، در قالب بخشی از فعالیت‌های «کمیته شهرهای آسیایی زیست‌پذیر و تاب‌آور » به ریاست وی در سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران برگزار شد،گفت: خوشحالم که در جایگاه یکی از کشورو شهرهای فعال در ارتقای سیستم‌های پایش‌کننده مخاطرات به ارایه تجربیات عملیاتی در حوزه سیستم هشدار سریع بپردازم. بنده در کنار همکارانم که جمعی صاحب تجربه در علم زلزله‌شناسی هستند، تلاش می‌کنیم تا چند ماه آینده بتوانیم نام ایران را به عنوان یکی از کشور جهان که توانسته از سامانه هشدار سریع زلزله استفاده کند، ثبت کنیم.

وی یادآور شد: نصب این سامانه که سالها پیش به توصیه جایکا ژاپن در تهران آغاز شد، با توجه به گسل‌خیز بودن پایتخت ضروری بود. در چشم‌انداز این سامانه قرار شد در اطراف گسل‌های مهم تهران ۵۰ شتاب‌نگار نصب شود. چهار شتاب‌نگار اول، توسط جایکا نصب شد. در دوره‌های قبلی ۲۲ شتاب نگار دیگر نصب و در دو سال اخیر با همکاری و همراهی تیم بزرگی از متخصصان دانشگاهی که سامانه نرم‌افزاری آن را طراحی می‌کنند ۲۴ شتاب‌نگار باقی‌مانده را نهایی و نصب کردیم و در آستانه اتمام طراحی نرم‌افزاری نیز هستیم که این باعث افتخار است.

رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در ادامه یادآور شد: ما آمادگی داریم تا دانش علمی و عملیاتی خود را در اختیار شهرهای منطقه قرار دهیم تا با توسعه این سامانه در برابر مخاطره پر چالشی چون زلزله، منطقه از آرامش بیشتری برخوردار شود.

نصیری افزود: ما در فرایند رشد و توسعه شهرنشینی قرار داریم، بنابراین الزامات مقابله با مخاطرات باید در سیاست‌های شهرسازی، آموزش به شهروندان، توجه به مقاوم‌سازی و بهینه‌سازی شریان‌های حیاتی رعایت شود تا در برابر زلزله پایداری خود را حفظ کنند.

به گفته وی باید نسبت به ایمن بودن لوله‌های آب، گاز، و نیز ایمنی بزرگراه‌ها ، بیمارستان‌ها و مراکز حکومتی، در برابر زلزله اطمینان داشته باشیم.

وی افزود: باید مطمئن شویم زلزله‌های مهم حوادث ثانویه‌ای در پی نخواهند داشت، چرا که گاهی اوقات آسیب‌های ناشی از این حوادث ثانویه بیشتر از خود زلزله تخریب ایجاد می‌کند.

به گفته نصیری مطالعات نشان می‌دهد استفاده درست از سامانه هشدار سریع، می‌تواند تاحد قابل ملاحظه ای خسارات ناشی از وقوع زلزله را کاهش دهد.

وی با اشاره به ویژگی‌های جغرافیایی شهر تهران، فاصله آن با گسل‌ها و تاثیر این ویژگی‌ها در نصب دستگاه‌های شتاب‌نگار ، توضیحاتی در خصوص زمان مفید اعلام هشدار از طریق سامانه هشدار سریع ارائه داد و یادآور شد: دستگاه‌ها و ذینفعانی که می‌توانند از فواید اعلام زودهنگام زلزله استفاده کنند و در نتیجه خسارات احتمالی را کاهش دهند را شناسایی کردیم.

وی از بیمارستان‌ها به عنوان یکی از این مراکز کلیدی نام برد و افزود : بیمارستان‌ها نماد آرامش شهر و خط مقدم کمک به شهروندان در زمان وقوع حوادث هستند. از آنجا که اختلال در خدمات‌دهی مراکز درمانی مشکل‌ساز می‌شود باید برنامه‌ریزی قبلی برای بیمارستان‌ها داشته باشیم و با فعال‌سازی سامانه هشدار در بیمارستان‌ها این مراکز از فواید سامانه برخوردار شوند.

نصیری در ادامه به تشریح آسیب‌پذیری‌ بیمارستان‌ها از منظر سازه‌ای، غیر سازه‌ای و دیگر آسیب‌ها و چالش‌های احتمالی مراکز درمانی در هنگام وقوع بحران پرداخت و گفت: بیمارستان جای پیچیده‌ای است و بعد از صنعت هوافضا دومین ساختار پیچیده را در دنیا دارد. در نتیجه استفاده از سامانه هشدار در مراکز درمانی باعث افزایش درک خطر و افزایش ایمنی و کاهش آسیب‌ها و تلفات می‌شود.

وی با بیان این نکته که آینده خوبی برای توسعه سیستم‌های هشدار سریع پیش‌بینی می‌کنیم، خاطرنشان کرد: اگر برنامه پاسخ نداشته باشیم و یا تاثیرات زلزله را بر عملکرد شهر و سایر مولفه‌های مدیریتی را نتوانیم پیش‌بینی کنیم از سامانه هشدار هم بهره نخواهیم گرفت.

وی گفت: در مجموع باید بدانیم سامانه هشدار سریع جدا از ابعاد فنی، ابعاد اجتماعی و حاکمیتی دارد و باید دولت‌ها بدانند که سرمایه‌گذاری در آن اهمیت دارد و نیاز به فرهنگ‌سازی دارد‌.

در ادامه این نشست تخصصی، شمسی زدا سلیمان رئیس کمیته موقعیت‌های اضطراری و پدافند غیر عامل تاجیکستان به نمایندگی از نائب رئیس مجمع شهرداران آسیایی در خصوص سامانه هشدار سریع زلزله و اهمیت آن صحبت کرد.

همچنین، ولادیمیر کوسوبوکف دانشمند ارشد آکادمی علوم روسیه  به بررسی مرگبارترین زمین‌لرزه‌های قرن بیست و یکم پرداخت.

در ادامه این برنامه، آنتولا پرسان لرزه‌نگار ارشد مرکز تحقیقات لرزه‌نگاری موسسه ملی اقیانوس‌شناسی و ژئوفیزیک کاربردی ایتالیا و سیاستگذار بخش مخاطرات طبیعی اتحادیه علوم زمین اروپا  در خصوص رویکرد سناریو‌محور برای ارزیابی زلزله و مخاطرات آبشاری صحبت کرد.

عبدالله جان ذوالفقار از دانشکده فنی استانبول ، در ادامه این نشست تخصصی، به بررسی سیستم‌های هشدار سریع زلزله: متودولوژی و کاربردهای آن پرداخت و اسماعیل سلیمی معاون پیشگیری و کاهش خطر سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران نیز با ارائه گزارشی، سامانه هشدار سریع تهران و نحوه فعالیت آن را تشریح کرد.

همچنین مهدی زارع عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله ، وضعیت کلانشهرهای استانبول و تهران را به عنوان دو کلانشهری که روی گسل قرار دارند بررسی کرد و توضیحاتی در خصوص چگونگی مفید بودن سامانه‌های هشدار سریع زلزله در این دو شهر ارائه داد.

چالش‌های اجرایی سامانه هشدار سریع زلزله شهر تهران نیز عنوان سخنرانی سید مجتبی حسینی مشاور رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران  در زلزله و مخاطرات زمین‌شناختی بود که طی آن این چالش‌ها مورد بررسی قرار گرفت.