نیاز به ۱۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار برای مقابله با آلودگی هوا/ بودجه امسال قانون هوای پاک؛ ۸۴۰ میلیارد تومان

«داریوش گل‌علیزاده» رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره پیش‌بینی اعتبارات لازم برای مقابله با آلودگی هوا در سال ۱۴۰۲ توضیح داد: در قانون بودجه ۱۴۰۲، مبلغ ۸۴۰ میلیارد تومان اعتبار به‌منظور اجرای تکالیف تعیین‌شده در قانون هوای پاک برای دستگاه‌های مختلف در نظر گرفته شده و همچنین پیش‌بینی شده است که دولت می‌تواند علاوه بر این رقم، حدود ۱۶۰ میلیارد تومان از محل جرایم پیش‌بینی‌شده در این قانون درآمد کسب کند. عمده این درآمدها نیز مربوط به ماده ۶ قانون هوای پاک است که در آن برای خودروهای فاقد معاینه فنی، واحدهای صنعتی آلاینده و .... جرایمی در نظر گرفته شده است. 

وی افزود: اگرچه اعتبارات لازم برای اجرای تکالیف تعیین‌شده در قانون هوای پاک در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال‌های قبل با افزایش محسوسی مواجه بوده است، ولی ارقام پیش‌بینی‌شده در بودجه امسال به هیچ وجه به اعتبارات مورد نیاز برای رفع معضل آلودگی هوا نزدیک نیست. بررسی‌های سازمان حفاظت محیط‌زیست نشان می‌دهد که اجرای اقدامات اساسی پیش‌بینی‌شده در قانون هوای پاک به حدود ۱۰۰ هزار میلیارد اعتبار نیاز دارد تا بتوان گام‌هایی جدی و سریع برای حل مشکل آلودگی هوای کلانشهرها برداشت و این رقم ثابت می‌کند که بودجه تعیین‌شده نسبت به نیازهای کشور برای رفع آلودگی هوا بسیار اندک است. 

بودجه امسال قانون هوای پاک فقط کفاف خرید ۸۰ اتوبوس را می‌دهد 

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست با تاکید بر این که انباشت تکالیف روی‌‌ زمین‌مانده از سال‌های گذشته باعث افزایش شدید مبلغ مورد نیاز برای اجرای مفاد مختلف قانون هوای پاک شده است، اظهار داشت: توسعه حمل‌ونقل عمومی از جمله مهمترین راهکارهای تعیین‌شده در قانون هوای پاک برای رفع معضل آلودگی هوای کلانشهرها است، این در حالی است که همین حالا شهر تهران با کمبود بیش از ۸ هزار دستگاه اتوبوس مواجه است، اما کل رقم در نظر گرفته‌شده برای اجرای قانون هوای پاک در قانون بودجه ۱۴۰۲ که بخش اعظم آن به خرید وسایل نقلیه عمومی مورد نیاز کلانشهرها اختصاص دارد، فقط کفاف خرید ۸۰ اتوبوس را می‌دهد. 

گل‌علیزاده با بیان این که به دلیل کمبود اعتبارات پیش‌بینی‌شده برای مقابله با آلودگی هوا، حتما اقدامات لازم برای رفع این معضل باید با اولویت‌بندی مشخصی اجرا شوند، عنوان کرد: با اولویت‌بندی تکالیف تعیین‌شده در قانون هوای پاک، می‌توانیم در زمان کوتاه‌تر و با اثربخشی بیشتر به نتیجه مطلوب‌تری در مقابله با آلودگی هوا برسیم. البته برای رفع این معضل نباید تنها به اعتبارات پیش‌بینی‌شده در قوانین بودجه سنواتی بسنده کنیم، بلکه می‌توانیم از ظرفیت‌های مختلف نظیر ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر نیز برای تامین مالی اقدامات مورد نیاز برای مقابله با آلودگی هوا استفاده کنیم. 

وی در ادامه گفت: در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر پیش‌بینی شده است که بخشی از مبالغ تامین‌شده از محل صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌تواند به پروژه‌های لازم برای مقابله با آلودگی هوا اختصاص یابد؛ بنابراین اعتبارات مورد نیاز برای توسعه ناوگان مترو، خرید اتوبوس‌های برقی یا احداث نیروگاه‌های تجدیدپذیر، همگی می‌تواند از محل صرفه‌جویی‌های پیش‌بینی‌شده در ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر تامین شود، زیرا تمام این اقدامات در کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در سطح کشور تاثیر خواهد گذاشت که علاوه بر کاهش آلودگی هوا، می‌تواند درآمدهای دولت از طریق صادرات سوخت‌های فسیلی و محصولات مشتق‌شده از نفت و گاز را نیز افزایش دهد. 

تامین اعتبارات مورد نیاز برای رفع آلودگی هوا، نوعی سرمایه‌گذاری است

گل‌علیزاده با تاکید بر این که تامین اعتبارات مورد نیاز برای رفع معضل آلودگی هوا، صرف هزینه نیست، بلکه نوعی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، یادآور شد: با رفع معضل انتشار منابع آلاینده هوا در شهرهای مختلف کشور، علاوه بر این که از مرگ ۲۶ هزار نفر از هموطنان که بخشی از آنها نیروی کار کشور محسوب می‌شوند و بخشی دیگر هم عزیزان خانواده‌ها و سرمایه‌های معنوی مردم هستند، جلوگیری می‌کنیم، بلکه می‌توانیم به‌جای سوزاندن سوخت‌های آلاینده، محصولات بیشتری را برپایه سوخت‌های فسیلی تولید کنیم و با صادرات این محصولات، تا حد زیادی هزینه‌های صرف‌شده برای مقابله با آلودگی هوا را جبران کنیم؛ بنابراین مقابله با آلودگی هوا هم به لحاظ اقتصادی و هم از جنبه‌های محیط‌زیستی، بهداشتی و اجتماعی برای کشور سودآور است. 

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست ادامه داد: با توجه به این که در حال حاضر، تنها بخش اول لایحه بودجه سال آینده تقدیم مجلس شورای اسلامی شده و هنوز متن کامل لایحه نهایی نشده است، بنابراین نمی‌توانیم رقم دقیقی را به عنوان اعتبارات پیش‌بینی‌شده به‌منظور اجرای تکالیف تعیین‌شده برای دستگاه‌ها در قانون هوای پاک در بودجه ۱۴۰۳ اعلام کنیم. البته با وجود این که قرار است رقم پیش‌بینی‌شده در بودجه سال آتی نسبت به امسال افزایش محسوسی داشته باشد، ولی بازهم به نظر نمی‌رسد که رقم نهایی، برای اجرای بخش مهمی از تکالیف تعیین‌شده در قانون هوای پاک و رفع معضل آلودگی هوا کافی باشد. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: برای مقابله با آلودگی هوا، علاوه بر منابع مربوط به قانون هوای پاک، می‌توانیم از سایر منابع درآمدی نظیر درآمدهای خود شهرداری‌ها استفاده کنیم. البته همین حالا نیز شهرداری‌های کلانشهرها، اغلب هزینه‌های لازم برای توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی را از منابع خودشان تامین می‌کنند. ضمن این که وزارت نیرو نیز بخشی از برنامه توسعه نیروگاه‌های تجدیدپذیر را با مشارکت بخش خصوصی پیش می‌برد و به صورت کلی، دولت و سایر نهادهای عمومی کشور تلاش می‌کنند که مسیرهای مختلفی را برای تامین منابع مالی لازم به‌منظور مقابله با آلودگی هوا امتحان کنند.