در گفت‌وگو با ایلنا اعلام شد:
مکاتبه با وزارت بهداشت برای تولید یا خرید پادزهر سیاه‌مار/ آزمایشات به‌منظور ساخت در داخل آغاز شده است
معاون اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان از مکاتبه با وزارت بهداشت برای تولید یا خرید پادزهر سیاه‌مار خبر داد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در روزهای اخیر هجوم «سیاه‌مار» یا همان «سیاه‌مار بلوچی» به مناطق مسکونی در برخی روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان باعث اضطراب شدید اهالی این روستاها شده است، بخصوص که در چند روز گذشته شاهد فوت ۴ کودک بر اثرگزیدگی توسط این مار در روستاهای منطقه بلوچستان بوده‌ایم. با توجه به این که «سیاه‌مار» یکی از سمی‌ترین مارهای ایران محسوب می‌شود که در دسته مارهای کبرای خطرناک قرار دارد، اما متاسفانه هنوز پادزهر آن در کشورمان تولید نشده است، نیاز جدی به حضور عوامل و کارشناسان محیط‌زیست در منطقه برای زنده‌گیری یا دور کردن این مارها از محل زندگی مردم وجود دارد.
در این میان با وجود این که اهالی جنوب سیستان و بلوچستان با سیاه‌مار و سایر مارهایی که بعضا به مناطق مسکونی و روستایی هجوم می‌آورد، آشنایی دارند، ولی بازهم ترس و اضطراب حاکم‌شده بر اثر هجوم این گونه به محل زندگی مردم در روزهای اخیر باعث شده است که تعدادی از سیاه‌مارها به دست روستاییان کشته شوند و حتی اهالی منطقه به اشتباه مارهای دیگری را که بومی آن منطقه محسوب می‌شوند را نیز کشته‌اند. سیاه‌مار جزو مارهای به‌شدت سمی است که نیش زدن آن هیچ دردی را برای افراد به همراه ندارد، بلکه به‌سرعت باعث بیهوش شدن و در نهایت مرگ آنها می‌شوند. در این میان در روزهای اخیر دو حلقه سیاه‌مار بلوچی توسط کارشناسان محیط‌زیست سیستان و بلوچستان زنده‌گیری شده‌اند و تهیه پادزهر از آنها در دستور کار موسسات سرم‌سازی کشور قرار گرفته است.
سیاه مار در هر محلی که رطوبت باشد، بیشتر دیده می‌شود
این نکته‌ای است که مهدی کدخدایی، معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با ایلنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: «سیاه‌مار بلوچی» داری طول حداکثر ۱۳۰ سانتی متر و رنگ بدن آن سیاه و سفید است. سیاه‌مار از جمله مارهای فعال محسوب می‌شود که دارای مردمک چشم گرد است و یک گونه رطوبت‌دوست محسوب می‌شود و در هر محلی که رطوبت باشد، بیشتر دیده می‌شود.
وی افزود: سیاه‌مار گونه بومی منطقه بلوچستان به حساب می‌آید و طی دهه‌های اخیر، شناسایی، ثبت و معرفی شده است. حضور این گونه در استان سیستان و بلوچستان صرفا مربوط به روزها یا حتی سال‌های اخیر نیست و در گذشته نیز فوت افراد بر اثر گزیدگی این مار در زیستگاه‌های استان به ثبت رسیده است. البته با توجه به تداوم خشکسالی در منطقه و بروز خشکیدگی در زیستگاه‌های طبیعی سیاه‌مار در استان، اخیرا حضور این مار در مناطق مسکونی و روستایی استان بیشتر گزارش شده است و متاسفانه افرادی هم بر اثر گزیدگی این مار فوت شده‌اند.
زیستگاه‌های اصلی سیاه‌مار در ایران و پاکستان است
کدخدایی درباره آخرین آمار مربوط به فوت افراد بر اثر گزیدگی توسط سیاه‌مار در روزهای اخیر گفت: در چند روز گذشته، متاسفانه فوت ۳ کودک در روستای اشکستک شهرستان سرباز و یک کودک در روستای آشار شهرستان مهرستان بر اثر گزیدگی توسط سیاه‌مار به ثبت رسیده است.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: سیاه‌مار از نظر میزان سمی بودن در دسته مارهای کبری با خطرناک‌ترین زهر قرار دارد. زیستگاه‌های اصلی این گونه در ایران و پاکستان واقع شده است و پراکنش سیاه‌مار در کشورمان در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان از شمال شهرستان سرباز تا ایرانشهر و سراوان و همچنین در جنوب کرمان و بخش‌های شرقی استان هرمزگان است.
مردم محلی با نحوه مهار و دفع سیاه‌مار آشنایی دارند
این مقام مسئول در اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان خاطرنشان کرد: مردم جنوب استان سیستان و بلوچستان با توجه به شناختی که از محیط زندگی خود دارند و همچنین با اتکا بر دانش سنتی خود، با نحوه مهار و دفع سیاه‌مار آشنایی دارند و زمانی که این مار را در اطراف محل زندگی خود ببینند، تا زمان دفع مار و اطمینان از ایمنی محل، از هر گونه استفاده از آن اتاق، منزل و محل خودداری می کنند.
وی در ادامه گفت: با وجود آشنایی نسبی مردم محلی با سیاه‌مار، بازهم برای کاهش خطرات ناشی از حضور این گونه در محل زندگی روستاییان، برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای دهیاری‌ها و شوراهای روستا و مردم محلی در روستاهایی که احتمال وقوع تعارض بین انسان و سیاه‌مار وجود دارد و همچنین تهیه تجهیزات مارگیری و آموزش به افراد محلی برای جلوگیری از اتلاف مارها و طراحی و چاپ پوستر و بروشور از گذشته در دستور کار اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان قرار داشته است و همچنان ادامه دارد.
توصیه‌هایی به روستاییان برای انجام رفتار صحیح در صورت مواجه شدن با سیاه‌مار
کدخدایی همچنین ضمن ارائه توصیه‌هایی به روستاییان بلوچستان برای انجام رفتار صحیح در صورت مواجه شدن با سیاه‌مار، اظهار داشت: به عموم اهالی جنوب استان سیستان و بلوچستان توصیه می‌کنیم که در صورت مشاهده سیاه‌مار، از هر گونه تشویش و ایجاد ترس خودداری کنند و توجه داشته باشند که هرگونه مهار نادرست مار و مواجهه افراد بی‌تجربه با این مار، امکان به خطر افتادن و گزش آنها را در پی خواهد داشت، لذا توصیه می‌شود که در صورت دیدن هر گونه مار بالاخص سیاه‌مار در اطراف محل زندگی خود، موضوع را با قید فوریت به آتش‌نشانی یا ادارات و پاسگاه‌های محیط‌زیست یا سامانه شبانه‌روزی ۱۵۴۰ یگان حفاظت محیط‌زیست اطلاع‌رسانی کنند.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره‌کل حفاظت محیط‌زیست سیستان و بلوچستان در ادامه توصیه‌های خود گفت: شهروندان در مناطقی که سیاه‌مار مشاهده شده است یا احتمال حضور آن وجود دارد، از هر گونه استراحت و خوابیدن در فضای باز و روی سطح زمین خودداری کنند. همواره از ایمنی محل زندگی خود در خصوص عدم وجود سیاه‌مار بخصوص در هنگام خواب و استراحت اطمینان حاصل کنند و در صورت مارگزیدگی، بیمار را به سرعت به نزدیکترین مرکز درمانی منتقل کنند.
آزمایشات مورد نیاز برای تولید پادزهر سیاه مار آغاز شده است
این مقام مسئول در اداره‌کل محیط‌زیست استان سیستان و بلوچستان همچنین تاکید کرد: با توجه به عدم دسترسی به پادزهر سیاه‌مار، از تمام دهیاری‌ها و شوراهای شهر و روستا در منطقه تقاضا می‌شود که نسبت به آگاهی‌رسانی به مردم و بالاخص کودکان و نوجوانان در خصوص رعایت موارد ایمنی و استفاده از محل‌های امن و همچنین ایمنی محل زندگی خود جهت استراحت مطمئن شوند، چراکه بیشترین موارد گزیده شدن توسط سیاه‌مار در هنگام خوابیدن افراد رخ داده است.
وی در پایان در پاسخ به این سوال که در روزهای اخیر چه تمهیداتی برای کاهش خطرات ناشی از حضور احتمالی سیاه‌مار در روستاهای جنوب سیستان و بلوچستان اتخاذ شده است، گفت: در روزهای اخیر، اداره‌کل محیط‌زیست استان سیستان و بلوچستان مکاتباتی را با وزارت بهداشت برای پیگیری تولید یا خرید پادزهر سیاه‌مار انجام داده و همچنین مکاتباتی نیز با سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور جهت انجام اقداماتی نظیر زنده‌گیری و بررسی وضعیت گونه صورت گرفته است. علاوه بر این، مکاتبات لازم با موسسات سرم‌سازی برای بررسی سم‌شناسی و راه‌اندازی خط تولید پادزهر این گونه انجام شده و آزمایشات مورد نیاز برای تولید این پادزهر نیز آغاز شده است.
