توضیح در خصوص جزئیات اعطای بورس‌های سیزدگانه/ تلاش برای ایجاد مهاجرت معکوس

به گزارش خبرنگار ایلنا، "هاشم داداش‌پور" رئیس سازمان امور دانشجویان بیان کرد: در دنیا بورس ها هم متنوع هستند هم متعدد که از بورس های تحقیقاتی تا انواع دیگر که در کشورها براساس ظرفیت ها اعطا می شود. این بورس ها یا به دانشجویان خود کشورها برای تحصیل بهتر در داخل یا خارج کشور اعطا می شود یا برای ورود دانشجوی خارجی.کشورها از این سرمایه گذاری به خوبی استفاده می کنند. از گذشته دو نوع بورس وجود داشته است که یکی با قصد تامین هیأت علمی است. افرادی تحت عنوان مربی به استادیار تبدیل می شدند و از فوق لیسانس به دکتری ارتقا می یافتند. یا سازمان امور دانشجویان به افرادی مشخص در دانشگاه بورس اعطا می کرد. فرصت های تحقیقاتی نیز از انواع بورس های ماست.

او گفت: فرصت تحقیقاتی یا داخلی است یا خارجی که حدودا در بازه زمانی شش ماهه به عنوان فرصتی برای مطالعه و تحقیق در خارج به دانشجویان دکتری اعطا می‌شود. سازمان امور دانشجویان متولی کلیه بورس های کشور است. رخوت در بحث بورس ها باعث شد توجهی به این موضوعات نشود. در کل کشور به مرور زمان تب کنکور خوابیده اما نه برای همه رشته ها و مقاطع.

داداش‌پور ادامه داد: کل ظرفیت دولتی رشته پزشکی ۳۷ هزار نفر است، پس ۵۴۰ هزار نفر از دانش آموزان قادر به جذب در حوزه علوم پزشکی نیستند این رقم از گذشته وجود داشته است.در سال ۹۰ تقریبا ۵۵ هزار نفر متقاضی ورود به رشته هنر بودند و سال ۱۴۰۱ حدود ۱۶۱ هزار نفر متقاضی این رشته ها شدند.ما با دگرگونی تقاضاها مواجه هستیم که پاسخی در دانشگاه های کشور برای آن وجود ندارد. به عنوان مثال در علوم انسانی هم که ۵۰ درصد ظرفیت کل دانشگاه های کشور را تشکیل می دهد روند در سالهای اخیر افزایشی بوده است.

داداش‌پور تاکید کرد: سیاست های تئوری کشور به سمت علمی فناوری است اما توجه جامعه به کارهای کلینیکی و خدماتی رفته است. تقاضای علوم ریاضی کاهشی و هنر افزایشی بوده و این یعنی اگر توجه کافی به کف جامعه نکنیم بخش مهمی از جمعیت در سیستم اداری بی جواب می مانند. دانشجویان علاقه مند به تحصیل در رشته پزشکی در این شرایط به خارج مهاجرت می کنند و ممکن است دانشگاهی که انتخاب می کنند معتبر و مورد تایید هم نباشد.

رئیس سازمان امور دانشجویان اظهار کرد: عمده دانشجویانی که به قصد تحصیل به خارج می روند عموما دانشجویان رشته پزشکی هستند. بخش عمده دانشجویان نخبه از کشور خارج می شوند و ما نتوانستیم پاسخ روشنی به آن‌ها بدهیم.

او افزود: از ۵۸۰ هزار نفر دانش آموزی که گفتم بیش از ۵۱ هزار نفر از آنها معدل بالای ۱۹.۷۵ دارند. یعنی ۸ درصد از جمعیت ۵۸۰ هزار نفری. ما با انباشت بخش بزرگی از نخبگانی که برای مطالبه خود پاسخی ندارند مواجه هستیم. یکی از دلایلی که نتوانستیم در حوزه غیرپزشکی پاسخگو باشیم نبود شغل کافی و آینده شغلی است. بی توجهی دستگاه ها به عمل فناورانه هم در این امر اثر داشته پس دانش آموزان کثیری از رشته ریاضی به رشته های پزشکی در علوم تجربی یا هنر سوق داده می شوند. هزار نفر از دانش آموزانی که وارد دانشگاه فرهنگیان شدند ۳۴۱ هزار نفر رتبه پایین هزار بودند چرا این اتفاق افتاد؟ چون دانشگاه فرهنگیان یا گزینه دانشجو معلم توانسته استعدادها را جذب خود کند. اخیرا برخی دانشگاه بورس صنعت را طراحی کرده اند. بنا به ادعای این دانشگاه رتبه های پایین تری برای بورس متقاضی شده اند معنای چنین اتفاقی این است که اگر بسته ای برای پاسخگویی دانشجویان آماده کنید سریعا پاسخ دریافت می کنیم اما مشروط به اینکه مسئله اصلی دانشجو مورد توجه دقیق باشد.

داداش‌پور عنوان کرد: در واقع در ایران ۲۴ هزار نفر دانشجوی دکتری تربیت می شوند اما تمایل و امکان جذب آنها در دانشگاه‌ها وجود ندارد، اما بازار و صنعت تغییر کرده و به دانش این افراد در صنعت نیاز داریم. بورس بنگاه ها در واقع حل مسائل صنعت را برعهده می گیرد و نیاز سازمان یا بنگاهی دولتی و غیردولتی را حل می کند.

معاون وزیر علوم ادامه داد: بورس وطن دیگر بورسی است که اعطا می شود. ما عمدتا دانشجوی دکتری را به اروپا و آمریکا نمی فرستیم. از طریق بورس وطن می خواهیم دانشجویان را به نقاطی بفرستیم که شناخت کافی از آنجا وجود ندارد. مثلا دستگاهی به شناخت آفریقا نیاز دارد و ما می توانیم دانشجویی را برای کسب اطلاع و تحصیل و تحقیق در آن موضوع خاص به کشورهایی که چندان شناخت نداریم بورس کنیم. بورس ابرار یا خیرین نیز دیگر بورس ماست.

او افزود: ما می خواهیم با استفاده از بورس ها کمک کنیم نخبگان در کشور بمانند همچنین موجب مهاجرت معکوس شویم و افراد از خارج به کشور برگردند.

داداش‌پور تاکید کرد: مسائلی وجود دارد که مال ما نیست و به همسایگان ربط دارد مانند ریزگرد ها یا آب و.... می توانیم دانشجو و سازمان های مرتبط را متصل کنیم و در قالب فرصت مطالعاتی هدفمند این دانشجوها را به کشورهای مورد نظر بفرستیم که تا مسئله ای را از طریق دستگاه های اجرایی حل کنند.

او افزود: آیین نامه ای تحت عنوان دانشجویان سرآمد را هم طراحی کرده ایم. دانشجویان نمونه دانشجویان عالی اما محدود بودند و در دانشجویان سرآمد دنبال دانشجویان خوب اما گسترده است.این دانشجویان قرار است ۲ تا ۵ درصد از کل دانشجویان کشور را پوشش دهد. بخشی از بورس های ما به این دانشجویان اعطا می شود.

او گفت: از بورس سال آخر یا هیات علمی نیز  دانشجویان خارج درس خوانده یا در حال تحصیل در ایران می توانند  بهره ببرند. یک بورس کوتاه مدت هم داریم که دانشجویان ایرانی که خارج درس می خوانند می توانند ۶ ماه فرصت مطالعاتی داخل کشور بگیرند و در دانشگاه های ایران مشغول به کار شوند مشروط به اینکه استاد راهنمای او از اعضای هیأت علمی داخلی ما باشد.