ربیعی:
تغییرات ارزش‌ها، بنیان تمام تحولات اجتماعی و سیاسی است
علی ربیعی تغییرات ارزش‌ها را بنیان تمام تحولات اجتماعی و سیاسی دانست و گفت: جنبش‌ها ساخته نمی‌شوند بلکه شکل‌گیری آنها را باید در لایه‌های زیرین اجتماعی و تحولات مختلف بررسی کرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی ربیعی در نشست جنبش‌های اجتماعی، رسانه‌ها و فرهنگ که ظهر امروز در انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات برگزار شد، گفت: در سال‌های اخیر در دنیا بیش از 400 اعتراض شدید ضددولتی داشتیم که 23 درصد آن سه ماه طول کشیده است. اما مهم شیوه مواجهه سیاستگذاران است؛ یعنی بدانیم که تافته جدابافته نیستیم. کشورها در زمان‌های مختلف درگیر جنبش‌ها هستند و به اشکال مختلف و اندازه‌های مختلف و فراگیری‌های مختلف این پدیده را در دنیا شاهد هستیم.
وی ادامه داد: جنبش‌ها ساخته نمی‌شوند، بلکه شکل‌گیری آنها را باید در لایه‌های زیرین اجتماعی و تحولات مختلف بررسی کرد. این چیزی نیست که بگوییم از کجا آمده، بلکه جنبش‌ها از تغییرات اجتماعی آمده‌است و سیستم‌ها باید دریابند که بن‌بست‌ها کجاست.
ربیعی با بیان اینکه تغییرات ارزشی از مهمترین موارد در این خصوص است، گفت: ارزشهای متکثر شده موضوعی است که به آن توجه نمی‌کنیم. نسل قبلی می‌توانست با کسی که مشروب می خورد یا نماز نمی‌خواند معاشرت نکند، اما این‌ها تغییر کرده است و یک نوع همنشینی ایجاد شده است ما با آدم‌هایی مواجه‌ایم که هم مذهبی‌اند و هم معناگرایی متفاوتی در آنها شکل گرفته است.
وی ادامه داد: در خانواده ارزش‌ها متفاوت شده است، نوعی ارزشهای ابراز وجود که مطالعات نشان می‌دهد این ارزش‌ها جهانی است و در ایران استثنا نیست و ایجاد شده است. ارزشهای ابراز وجود در بخش سیاسی و فرهنگی در کشور ما با واکنش دولت‌ها مواجه شده و شکل اعتراض‌آمیز به خود گرفته است. اولین مسئله این است که ارزشهای ابراز وجود را از سطح فردی تا اجتماعی بپذیریم.در واقع نسل‌ها باید قانع شوند سطحی از قانع شوندگی و یا قانع کنندگی و سطحی از شادمانی را باید بپذیرند.
این جامعه شناس با تاکید براینکه تغییرات ارزش‌ها، بنیان تمامی تحولات اجتماعی و سیاسی است، تصریح کرد: امروز با تغییراتی با وسعت و با عمق بیشتر روبرو شده‌ایم و چند نسل این تغییرات را با هم درک می‌کنند و باعث شده این تغییرات ارزشی و مقابله با سیاست‌های ارزشی و فرهنگی را مشاهده کنیم. ارزشهای نسل‌ها دائم در حال تغییر است از همسرگزینی و تشکیل خانواده گرفته تا سایر موارد...
وی با اشاره به ارزش ابراز وجود گفت: ارزشهای ابراز وجود نوعی رهایی از قید‌ها را در خود دارد. همچنین انسانگرایانه شدن بیشتر و سطوح بالایی از ارزشهای معنوی رشد کرده است. ما با جامعه‌ای کاملا تغییر یافته از ارزش‌ها مواجه هستیم اما این تغییرات یا ناچیز پنداشته می‌شود یا به عوامل بیرونی مرتبط می‌شود.
این جامعه شناس با بیان اینکه یک بحث دیگر که در جنبش خیابانی 1401 رخ داد، مربوط به ارزش بقا بود، گفت: ارزش بقا متکی بر ارزش‌هایی است که افراد برای زندگی برای یک بقا به دنبال آن هستند این بسیار مهم است شاید در اتفاقات گذشته مانند مشهد، زنجان، اراک و ... هیچ کدام ترکیبی نبوده است حتی در سال 96 که بررسی شده است یک راه‌اندازی کاملا سیاسی بود، اما در جنبش خیابانی 1401 این‌ها باهم ترکیب شده است.
وی ادامه داد: فقر و عدم توسعه یکی از علل ناکامی در ارزشهای بقا است. متاسفانه تحولات بین‌المللی نیز در بشکه نفت دیده می‌شود، بعد از تحریم اول اوباما، چشم انداز آینده بسته شد و 12 سال متوالی مشکلات وجود داشت رشدی اگر رخ داد فراگیر نبود و ما با رشد منفی شده‌ای روبرو شدیم. عدم ارتباط مناسب با جهان، اصلی‌ترین کارکردش، بستن آینده است. شاخص‌های کلان مانند اشتغال جوانان دچار آسیب شد و طبقه متوسط به سمت دهک‌های پایین رفت.
ربیعی خاطرنشان کرد: در جنبش 1401 یکی از علل حضور قشر متوسط در خیابان، شکاف موجود بین انتظار از زندگی و وضع موجود زندگی است. طبقه متوسط فرهنگی دارای منزلت اجتماعی بالاست اما از نظر اقتصادی فرودست است و این در هر جامعه ای یعنی بروز بحران.
وی ادامه داد: بنابرآمار اعلامی 25/6 میلیون نفر در وضع نامناسب اقتصادی هستند دو میلیون و 500 هزار بیکار داریم که منتظر شغل هستند. همچنین افرادی که دنبال کار نیستند و امیدی به کار هم ندارند 38 درصد از جوانان ما را تشکیل می‌دهند. در واقع جامعه‌ای بدون امید به اشتغال و با ارزشهای تغییر کرده در کشور وجود دارد.
ربیعی با اشاره به برگزاری انتخابات در هر دوره گفت: از مجلس چهارم رفتارشناسی رای دهندگان با تغییرات ارزشهای فرهنگی گره خورده است. تحول خواهی و تغییر ارزش‌ها جزئی از جوامع امروزی شده است سیستم های حاکمیتی باید مسئله را دریابند. بعد از هر بحران اجتماعی اگر توازن ایجاد نشود جامعه شکننده می‌شود. توانمندشدن جامعه برای ثبات جامعه و عبور از مسائلی که بعد از هر جنبشی پیش می آید به شدت نیاز است.
ربیعی تاکید کرد: جامعه وقتی که شنیده نمی‌شود دست به کنش می‌زند و ما یا این کنش را می‌بنیم یا نمی بینیم؛ اگر نبینیم این کار اشتباه ما است.
وی با اشاره به برگزاری چنین نشست‌هایی گفت: من فکر می‌کنم اگر در این نشست‌ها تبیین‌هایی را ارائه دهیم برای آینده بهتر است و نباید مواجهه نادرست و سیاستگذاری نادرست با این پدیده‌ها داشته باشیم. مشکل علوم اجتماعی این است که وقتی پیش بینی می‌کند مورد انگ هم قرار می‌گیرد.
