«طبقاتی شدن آموزش» در کشور واقعیت ندارد/ «کاهش تنوع مدارس» مستلزم تغییر برخی قوانین است

«محمدمهدی کاظمی» معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌وگو با ایلنا در مورد تفاوت کیفیت آموزش‌ در مدارس دولتی و غیردولتی و امکان دسترسی همه دانش آموزان به محتواهای آموزشی باکیفیت با توجه به برخی اظهارات مبنی بر خطر طبقاتی شدن آموزش و پرورش در کشور بیان کرد: واقعیت اینطور نیست که آموزش و پرورش ما به سمت طبقاتی شدن می‌رود. البته با مسائلی مواجه هستیم از جمله تنوع مدارس. طی سالهای گذشته تنوع مدارس به مرور افزایش یافته است. یکی از کارویژه‌های وزارتخانه کاهش تنوع مدارس است؛ البته تحقق این هدف مستلزم تغییر برخی قوانین و مقررات است. 

کاظمی در ادامه بیان کرد: برخی از موضوعات ناظر بر قوانین داخلی آموزش و پرورش و برخی دیگر مصوب مجلس شورای اسلامی است و همین نکته کار را کمی سخت می‌کند. مدارس شبانه روزی و مدارس نمونه دولتی نشان از همین نکته دارد که ما به سمت طبقاتی شدن نمی‌رویم. بخصوص در دوره متوسطه اول، مدارس نمونه دولتی ما فقط نمونه دولتی روستایی است و کارکردش همین است که دانش آموزان مناطق کمتر برخوردار از آن بهره ببرند. 

معاون وزیر آموزش و پرورش تصریح کرد: برای بااستعدادها و دانش آموزانی که در منطقه خودشان ممکن است به آموزش باکیفیت دسترسی نداشته باشند، به واسطه مدارس نمونه دولتی و شبانه شرایط تحصیل باکیفیت را فراهم می‌کنیم. مدارس شبانه روزی و به شکل ویژه‌تر مدارس نمونه دولتی، جلوه ویژه عدالت آموزشی و عدالت تربیتی هستند. البته مدارس نمونه دولتی متوسطه اول عمدتا شبانه روزی هستند و همین ویژگی‌ها فرصتی برای دانش آموزان مستعد و علاقه‌مند ایجاد می‌کند. 

معاون آموزش متوسطه افزود: از سوی دیگر برنامه‌های مختلفی را برای عدالت تربیتی برگزار می‌کنیم. به طور مثال امسال طرح پویش جهاد علمی را برگزار کردیم که بیش از ۱۳۰ هزار دانش آموز دوره متوسطه دوم، دانش آموزان پایه یازدهم و دوزادهم از آن استفاده می‌کنند. این طرح با مشارکت دبیرستان ماندگار البرز آموزش باکیفیت را برای دانش آموزان مستعد فراهم کنیم و بهترین دبیران تهران برای آموزش دروس تخصصی و آمادگی دانش آموزان برای امتحانات نهایی به کار گرفته شده‌اند، بخصوص در این شرایط جدید که امتحانات نهایی به عنوان سابقه تحصیلی در پذیرش دانش آموزان برای ورود به دانشگاه‌ها موثر است. 

او با بیان اینکه رویکرد دولت سیزدهم عدالت محوری است، اظهار کرد: اگر در هنرستان‌ها و متوسطه دوم به سمت هنرستان‌های جوار می‌رویم به این دلیل است که فکر می‌کنیم چنین کاری به کیفیت آموزش فنی و حرفه‌ای کمک می‌کند. همچنین این کار وجوه مردمی‌سازی دارد که شعار دولت هم هست، ضمن اینکه زمینه اشتغال‌پذیری و جذب بیشتر دانش آموزان را فراهم می‌کند. خیلی از کارخانه‌ها خارج از شهر هستند و اتفاقا دانش‌آموزان مناطق حاشیه شهرها فرصت بهتری را برای آموزش از طریق این مدارس به دست می‌آورند. هنرستان‌های کشاورزی نیز عمدتا در مناطق کمتر برخوردار و خارج از شهر قرار دارند و فرصتی برای آموزش در این حوزه نیز برای دانش آموزان این مناطق به وجود آمده است. 

کاظمی ضمن تاکید بر اینکه روی آموزش باکیفیت‌تر در مدارس شبانه روزی و هنرستان تمرکز شده است، عنوان کرد: هنرستان‌های کشاورزی ما با همین هدف به سمت دانش بنیان شدن پیش می‌روند و با این نگاه توجه به کیفیت آموزش بالا می‌رود. 

او افزود: در مدارس هیات امنایی نیز با این دیدگاه که مشارکت بخش‌های مردمی را به میان آوریم، دنبال عدالت تربیتی هستیم، ضمن اینکه اساسنامه این مدارس قرار است بازنگری و تدوین شود و می‌دانیم که مردمی شدن به عدالت محورتر شدن آموزش کمک می کند. 

معاون آموزش متوسطه اضافه کرد: در مواردی شاید دسترسی دانش آموزان به آموزش فراهم نباشد، برای این افراد که شاید فرصت آموزش کمتری داشته باشند، از طریق مدارس روستا مرکزی و شبانه روزی فرصت آموزش و یادگیری را فراهم می‌کنیم. همچنین مدارس خیریه عام المنفعه هم وجود دارند که این مدارس با هدف جذب دانش آموزان بی‌بضاعتی که فرصت دسترسی به آموزش ندارند، مشغول به کار هستند. 

کاظمی با اشاره به اینکه در حال حاضر پوشش تحصیلی دوره ابتدایی در کشور بیش از ۹۸ درصد است، توضیح داد: بیش از ۸۵ درصد از پوشش ۹۸ درصدی تحصیل ابتدایی را آموزش دولتی تشکیل می‌دهد که نشانگر فراگیری پوشش تحصیلی است. 

کاظمی در ادامه افزود: در متوسطه اول پوشش تحصیلی ۹۱ درصد است و فقط ۹ درصد دانش آموزان تحت پوشش نیستند که دلایل مختلفی دارد از جمله مسائل فرهنگی، اقتصادی و… لزوما دلیل اینکه عده‌ای تحت پوشش تحصیلی نیستند، عدم امکان دسترسی به آموزش نیست. حداکثر دسترسی به آموزش برای برخی دانش آموزان چند کیلومتر است و برای همین مسئله نیز از طریق ارائه خدمات ایاب و ذهاب شرایط تحصیل را برای آن‌ها فراهم می‌کنیم. 

معاون وزیر خاطرنشان کرد: وقتی جمعیت ۱.۵ درصدی که در دوره ابتدایی بازمانده از تحصیل بودند به دوره متوسطه می‌رسد، در واقع دانش آموزانی در سن واجب التعلیم مقطع متوسطه هستند، اما به دلیل اینکه دوره ابتدایی را نگذرانده اند، عملا نمی‌توانیم آن‌ها را جذب متوسطه کنیم. در متوسطه دوم این شرایط بیشتر هم می‌شود یعنی دانش آموزانی که ابتدایی را نگذرانده‌اند و به متوسطه اول هم نتوانسته‌اند راه پیدا کنند، طبیعتا در متوسطه دوم نیز نمی‌توانند تحصیل کنند. 

کاظمی همچنین در مورد امکان برگزاری مجدد آزمون ورودی مدارس نمونه دولتی در متوسطه اول که چند سالی است حذف شده گفت: در دوره متوسطه دوم برای مدارس نمونه دولتی آزمون برگزار می‌شود که ابلاغ هم شده است، ولی در متوسطه اول مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش برای لغو آزمون ورودی وجود دارد که آسیب‌های آزمون برای دانش آموزان را گوشزد کرده است. ما نمی‌خواهیم به سمت کنکورزدگی برویم و دچارش شویم و آسیب آزمون‌های کنکوری را تجربه کنیم. 

معاون وزیر ضمن بیان اینکه به دنبال تدابیری برای روش‌های جایگزین ورود به مدارس نمونه دولتی هستند، اظهار کرد: همین حالا روش‌هایی برای این موضوع اعلام شده، ولی اشکالاتی دارد و باید بررسی بیشتری روی آن‌ها انجام شود. در حال حاضر روش‌هایی مانند بررسی مستندات و پیشرفت علمی دانش آموزان، موفقیت در جشنواره‌ها و مسابقات، تهیه کتاب و جزوه توسط دانش آموز و… از جمله مواردی است که می‌توان برای سنجش ورود به مدرسه نمونه دولتی از آن بهره برد. 

او گفت: به این دلیل که ارزشیابی دوره ابتدایی توصیفی است، شرایط سنجش دانش آموزان برای ورود به متوسطه نمونه دولتی کمی سخت می‌شود. همه تلاش ما این است که هر تصمیمی در این راستا می‌گیریم، با مشورت معاونت ابتدایی باشد. دنبال راهی هستیم که بهترین روش شناسایی دانش آموز بااستعداد محسوب شود و حق کسی هم تضییع نشود.