احداث خطوط ۸ تا ۱۱ متروی تهران ۳۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار می‌خواهد

به گزارش خبرنگار ایلنا، هفته گذشته برنامه چهارساله چهارم تحول و پیشرفت شهر تهران با محوریت توسعه حمل و نقل عمومی و کاهش آلودگی هوا در صحن شورای شهر به تصویب رسید. البته سال 1401 به عنوان سال اول اجرای این برنامه در نظر گرفته شده و اکنون عملا نزدیک به یک سال از زمان اجرای این برنامه گذشته است و شهرداری تهران تنها سه سال دیگر فرصت دارد که به اجرای احکام سنگینی بپردازد که در این برنامه پارلمان شهری پایتخت برای مدیریت اجرایی شهر تهران تکلیف کرده است. 

در برنامه چهارم شهرداری تهران، 41 حکم به طور خاص برای توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تهران و کاهش آلودگی هوا تدوین شده است. در این برنامه شهرداری مکلف شده است که تا پایان سال 1404، 400 واگن جدید به یک هزار و 500 واگن موجود متروی تهران اضافه کند، تعداد کل اتوبوس های شهری تهران را به 7 هزار و 500 اتوبوس برساند و اتوبوس‌ها و قطارهای متروی فرسوده را به طور کامل نوسازی کند. همچنین در برنامه چهارم شهرداری تهران، تکالیفی نیز برای توسعه خطوط مترو و توسعه و نوسازی ناوگان ون و تاکسیرانی برای مدیریت شهری پایتخت در نظر گرفته شده است. 

البته آن طور که مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران گفته است، با توجه به این که برنامه چهارم به صورت عملیاتی و با اهداف قابل دسترس و نه ایده آل تدوین شده، اجرای این برنامه بازهم نمی تواند تمام نیاز ناوگان حمل و نقل عمومی تهران را به طور کامل برطرف کند، ولی اگر شهرداری بتواند تا پایان سال 1404 به اهداف تعیین شده در برنامه چهارم شهر تهران دست پیدا کند، بازهم بخش قابل توجهی از عقب ماندگی ده ساله مدیریت شهری پایتخت در بهبود وضعیت ناوگان حمل و نقل عمومی جبران خواهد شد. 

نیاز به 507 هزار میلیارد تومان برای رساندن حمل‌ونقل عمومی تهران به شرایط ایده‌آل 

رئیس شورای شهر تهران با این که در نشست خبری اخیر خود گفته است که جزئیات مسائل مالی و منابع و مصارف برنامه چهارم شهرداری تا هفته آینده مشخص می شود، اما بازهم روی این نکته تاکید کرده که با توجه به تورم موجود در کشور، امکان دارد که قیمت کالاهای مختلف افزایش پیدا کند و بنابراین نمی توان رقم دقیقی را به عنوان بودجه لازم برای اجرای احکام گوناگون برنامه چهارم از جمله احکام مربوط به توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت ذکر کرد. 

با این حال، اخیرا علیرضا زاکانی، شهردار تهران گفته است که تکمیل ناوگان حمل و نقل عمومی پایتخت به 507 هزار میلیارد تومان احتیاج دارد؛ البته منظور زاکانی از این رقم، بودجه ای است که شهرداری با تامین آن می تواند تعداد قطارهای مترو، اتوبوس ها، تاکسی ها، خودروهای ون و ... را به شرایط ایده آل یعنی رفع کامل نیاز امروز شهروندان تهرانی برساند و این مبلغ، قطعا بالاتر از رقمی است که شهرداری صرفا برای اجرای احکام برنامه چهارم در حوزه حمل و نقل عمومی نیاز دارد. 

به طور مثال، به گفته مهدی چمران، ناوگان اتوبوسرانی تهران در شرایط ایده آل به 11 هزار دستگاه اتوبوس نیاز دارد و این در حالی است که در احکام برنامه چهارم شهرداری تاکید شده است که تا پایان سال 1404، تعداد اتوبوس های تهران باید به 7 هزار و 500 دستگاه برسد. بنابراین بودجه لازم برای اجرای برنامه چهارم شهرداری تهران در حوزه اتوبوسرانی کمتر از مبلغ مورد نیاز برای رساندن وضعیت ناوگان اتوبوسرانی پایتخت به شرایط ایده آل است، اگرچه با توجه به این که تهران در حال حاضر تنها حدود 2 هزار و 400 دستگاه اتوبوس دارد که به گفته زاکانی، حدود 90 درصد آنها فرسوده است، بازهم شهرداری برای اجرای همین حکم برنامه چهارم نیز به بودجه ای بسیار بالا احتیاج دارد. 

راه دشوار شهرداری برای تامین بودجه توسعه و نوسازی حمل‌ونقل عمومی 

مساله ای که درباره تکلیف شهرداری تهران در برنامه چهارم در حوزه اتوبوسرانی ذکر شد، به صورت مشابه و البته با ارقام متفاوت درباره توسعه خطوط متروی تهران و نوسازی ناوگان مترو، مینی‌بوس، تاکسی، ون و ... نیز وجود دارد. بنابراین حتی اگر شهرداری برای اجرای احکام برنامه چهارم پیشرفت شهر تهران در حوزه حمل و نقل عمومی،  به 507 هزار میلیارد تومان ایده آل نیاز نداشته باشد، بازهم مدیریت شهری پایتخت به بودجه ای چند صد هزار میلیارد تومانی نیاز دارد که بتواند به تکالیف خود در حوزه حمل و نقل عمومی در طول سه سال و دو ماه باقیمانده از زمان اجرای برنامه چهارم عمل کند. 

این در حالی است که کل بودجه شهرداری تهران در سال 1401 حدود 50 هزار میلیارد تومان بود و حتی اگر به گفته رئیس شورای شهر تهران، بودجه سال آینده شهرداری به حدود 75 هزار میلیارد تومان افزایش یابد و بودجه سنوات آینده شهرداری نیز با همین نسبت بالاتر برود، با توجه به این که توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تنها یکی از آیتم‌های هزینه‌بر بودجه سالانه شهرداری محسوب می شود، به نظر می رسد که مدیریت شهری پایتخت راه دشواری را برای تامین منابع مالی لازم جهت اجرای تمام احکام برنامه چهارم در حوزه حمل و نقل عمومی پیش رو دارد. 

البته ذکر این نکته ضروری است که طبق قانون، دولت به اندازه 30 درصد در تامین بودجه لازم برای توسعه حمل و نقل عمومی کلانشهرها سهم دارد و تمام بار مالی مورد نیاز برای این مساله روی دوش شهرداری نیست. اما به گفته مسئولان مدیریت شهری تهران، در دولت های یازدهم و دوازدهم بخش بسیار اندکی از سهم دولت در حمل و نقل عمومی به شهرداری پرداخت شد و حتی اگر این طور تصور کنیم که دولت سیزدهم برخلاف رویه دولت قبل تمام سهم خود در حمل و نقل عمومی تهران را بپردازد، بازهم مشخص نیست که شهرداری چگونه می تواند همان سهم 70 درصدی خود در تامین منابع مالی لازم برای اجرای احکام برنامه چهارم در حوزه حمل و نقل عمومی را محقق کند. 

توضیحات شهردار تهران درباره نحوه تامین منابع لازم برای تکمیل حمل‌ونقل عمومی 

در چنین شرایطی، از علیرضا زاکانی، شهردار پایتخت پرسیدیم که شهرداری تهران برای اجرای احکام برنامه چهارساله چهارم در حوزه حمل و نقل عمومی به چه مقدار اعتبار نیاز دارد و مدیریت شهری پایتخت چگونه می خواهد بودجه کلان مورد نیاز برای توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی تهران را در طول سال های آینده تامین کند؟ 

زاکانی در پاسخ به این سوال به خبرنگار ایلنا گفت: ما به نرخ امروز ریال به 507 هزار میلیارد تومان برای تکمیل حمل و نقل عمومی تهران و رسیدن به شرایط ایده آل نیاز داریم، البته رقم مورد نیاز برای اجرای احکام برنامه چهارساله چهارم شهرداری کمتر از این رقم است، ولی بازهم اجرای همان احکام نیز به بودجه کلانی نیاز دارد. 

وی افزود: از 507 هزار میلیارد تومان مورد نیاز برای تکمیل حمل و نقل عمومی تهران، 360 هزار میلیارد تومان فقط در حوزه مترو مورد نیاز شهرداری تهران است، به نحوی که تکمیل مقدار باقیمانده خطوط یک تا هفت مترو و خرید واگن های مورد نیاز به 60 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز دارد و احداث خطوط 8 تا 11 متروی تهران نیز به 300 هزار میلیارد تومان اعتبار احتیاج دارد. 

شهردار تهران ادامه داد: 147 هزار میلیارد تومان از منابع لازم برای تکمیل حمل و نقل عمومی تهران و رسیدن به شرایط ایده آل نیز به توسعه و نوسازی ناوگان سایر الگوهای حمل و نقلی غیر از مترو، نظیر اتوبوس، مینی بوس، تاکسی، ون، موتورسیکلت برقی و ... مربوط می شود. 

وی در پایان تصریح کرد: با توجه به این که این که بودجه مورد نیاز برای تکمیل حمل و نقل عمومی تهران رقم بسیار کلانی است، هدف گذاری ما این است که برای تکمیل این ناوگان به سمت مولدسازی و جلب مشارکت دولت و بخش خصوصی پیش برویم، زیرا تامین منابع مالی لازم برای این کار به تنهایی ممکن نیست و حتما باید این مبلغ را از طریق مولدسازی و جلب مشارکت تامین کنیم.