ارزیابی طبقه دانشجوهای معترض نشان داد دغدغه اقتصادی نداشتند/ سطح شعارها مناسب محیط نخبگانی نبود/ مطالبه قاطبه دانشجویان «پیشرفت کشور» است

«صفر نصراله زاده» رئیس دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در خصوص سبک گفتمانی که باید در شرایط اجتماعی خاص در جامعه و دانشگاه به کار گرفته شود، توضیح داد: دانشگاه مرکز خردورزی، اندیشه ورزی و گفتمان است، اما گفتمان در این فضا باید از جنس دانشگاهی باشد. نه اینکه به خاطر جریانات اخیر در کشور به دنبال گفتمان باشیم، بلکه باید گفتمان تداوم داشته باشد و در دو قالب که بارها تکرار شده، می‌توان این گفتمان را پیگیری کرد؛ یکی در قالب کرسی‌های آزاداندیشی و دیگری در قالب کرسی‌های نظریه پردازی. 

نصراله زاده تصریح کرد: در واقع جلسات آزاداندیشی و نظریه‌پردازی با یکدیگر فرق می‌کند و هرکدام کارکرد خاص خود را دارند. در جریانات اخیر و تجربه‌ای که به دست آوردیم، ابتدا تصمیم بر آن شد که مسائل به صورت کلی مطرح شود یعنی هرآنچه برای دانشجویان دغدغه و مطالبه است را در قالب اصول گفتمان مطرح کنند و حدود ۱۵ روز در محوطه دانشگاه این فضا را فراهم کردیم و دانشجویان زیادی هم در این بحث‌ها شرکت کردند. در این روند البته مباحثی مطرح شد و جر و بحث‌هایی هم شکل گرفت، اما تمام مطالبات و حرف‌های دانشجویان شنیده شد. 

«گفتمان» نقطه تلاقی دو دیدگاه مخالف شد

رئیس دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه بعد از سازماندهی جلسات گفتمان و طرح مسائل به صورت کلی، باید به صورت موضوعی به گفتمان پرداخت، عنوان کرد: پس از طرح کلی مسائل در جلسات دانشگاه، تصمیم گرفتیم که گفتمان در محیطی سربسته در سالن‌ها ادامه پیدا کند. از آن زمان هم روزهای دوشنبه هر هفته دانشجویان در سالن‌ها با حضور مسئولان دانشگاهی نظرات خود را در دانشگاه مطرح می‌کنند. 

نصراله زاده تاکید کرد: ما از جمله دانشگاه‌هایی بودیم که برای اولین بار بحث گفتمان را مطرح کردیم و حتی این ایده به سایر دانشگاه‌ها سرایت کرد و اعتقاد داریم در دانشگاه‌ها باید برعقلانیت و گفتمان تکیه کرد و پیگیر تحقق این امر هستیم.

او در پاسخ به این سوال که چنین سبک گفتمانی تا به حال چه نتایجی در پی داشته است؟ اظهار کرد: این گفتمان واقعا کمک کرد که آرامش به دانشجوها برگردد. در دانشگاه‌ تبریز برخی دانشجویان و اساتید انقلابی از این گفتمان حمایت کردند ولی از طرفی می‌خواستند صدای دانشجوها نیز شنیده شود و در شعارها می‌گفتند «دانشجوی عزیزم گفت‌وگو، گفت‌وگو». از سوی دیگر برخی از دانشجویان معترض در همان روزها تجمعاتی بر خلاف این عقیده شکل دادند، ولی جالب بود که در نهایت نقطه تلاقی این دو دیدگاه مخالف، گفتمان شد. یعنی گفتمان آنقدر نقش مهمی داشت که توانست برخوردی را که ممکن بود به تنش و درگیری منجر شود را به سمتی ببرد که همه با هم شروع به حرف زدن کنند و این اتفاق هم افتاد.

رئیس دانشگاه تبریز در ادامه خاطرنشان کرد: گفتمان دقیقا راهی برای اتحاد دو نگاه مخالف شده بود و حتی باعث شد دو دیدگاه متفاوت در یک نقطه به اشتراکاتی برسند و لااقل نظرات خود را مطرح کنند و نظر دیگری را هم بشنوند. از همان روز فضای گفتمان در دانشگاه ما آغاز شد، چرا که دانشجوها متوجه شدند که گفتمان چه تاثیری دارد و از همان روز و بعد از شکل گیری گفتمان بساط شعارهای ساختارشکن و رفتارهای خشن از تجمعات جمع شد. 

قائل به گفت‌وگو برای حل معضلات و مشکلات کشور هستم

نصراله زاده در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا امروز در جامعه خلا گفتمانی وجود دارد و در این صورت راه برون رفت از این خلا چیست؟ بیان کرد: من معتقدم که این خلا گفتمانی وجود دارد لکن برای این خلا باید برنامه ریزی کرد. اینکه بگوییم در مقطعی گفتمان وجود دارد و بعد از چند ماه رویه گفت‌وگو کردن تعطیل شود، مشکلی حل نمی‌شود. گفتمان باید به صورت دوره‌ای و به صورت جلسات بحث و گفت و گوی آزاد برگزار شود و در طول سال هم ادامه داشته باشد و در دانشگاه‌ها هم این فضا به صورتی باشد که دانشجو حرف‌هایش را بزند. من گفت‌وگو صرفا برای گفت و گو را قبول ندارم و قائل به گفت‌وگو برای حل معضلات و مشکلات کشور هستم.

قاطبه دانشجویان دنبال عدالت و پیشرفت کشور هستند

او اضافه کرد: دانشجویان قشر فرهیخته‌ای هستند که به مسائل مملکت حساسیت نشان می دهند. به عده معدودی که شلوغ می‌کنند، کاری ندارم، اما قاطبه دانشجویان دنبال عدالت هستند و دغدغه‌هایی دارند که باید مطرح شود و خیلی از آن‌ها مطالباتی در راستای پیشرفت کشور دارند که می‌توان با برنامه ریزی در جلسات مطرح و موضوع‌بندی کرد و نتایج آن را استخراج و به مسئولان مملکتی و به مجلس ارسال کرد و اگر مواردی بود که نیاز به پیگیری از سوی مسئولان وجود داشت این کار را خواهند کرد. ثمره چنین روندی این است که حس می‌کنند دلسوزی و حرف‌شان در این مملکت خریدار دارد و خلا گفتمانی نیز به همین ترتیب پر می‌شود، چرا که هم صدای فرد شنیده شده و هم حرف‌های منطقی آن‌ها در مدیریت و حکمرانی مسئولان مدنظر قرار می‌گیرد. 

رئیس دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه اساتید در دانشگاه و حتی در اجتماع نقش هدایتگری دارند، در مورد شکل درست هدایتگری اساتید در شرایط اجتماعی ملتهب توضیح داد: گاها از اساتید درخواست‌هایی برای همراهی با ناآرامی‌ها می‌شد که شدنی نبود. به طور مثال دانشجو به استاد می‌گفت کلاس درس را تعطیل کن! این خواسته با هیچ منطقی سازگار نیست؛ ما برای برگزاری کلاس برنامه ریزی کرده‌ایم و آن وقت دانشجویی که وظیفه‌اش در دانشگاه درس خواندن است، از استاد می‌خواهد کلاس‌ها را تعطیل کند!

در شرایط بی‌نظمی صدای اعتراض افراد اصلا شنیده نمی‌شود 

نصراله زاده اظهار کرد: استاد جایگاه و احترام دارد و راهبر جامعه است و نمی‌تواند همراه برخی دانشجویان تجمع کند و شعار بدهد، آن هم شعار ساختار شکن! اصلا چنین چیزی شدنی نیست. اساتید ما راهبران جامعه هستند و دانشجو قبل از اینکه چنین تجمعاتی را شکل بدهد باید بنشیند با استادش صحبت کند و از او راه درست مطالبه‌گری را یاد بگیرد و بفهمد که مطالبه‌گری در دانشگاه از فضاهای دیگر متفاوت است. هرچند من معتقد هستم مطالبه‌گری در فضاهای دیگر در جامعه هم راه خاص خودش را دارد و غیر از این حالت هرکسی اگر بخواهد راه خودش را برود و اعتراضش را با به هم ریختن نظم و انضباط بیان کند، دیگر نمی‌توان جامعه را اداره کرد. 

نصراله زاده افزود: در شرایط بی‌نظمی اصلا صدای اعتراض افراد شنیده نمی‌شود و تازه در این وضع همه چیز به هم می‌ریزد. دانشجو اگر بخواهد با ناسزاگویی حرفش شنیده شود، اتفاقا کسی حرف او را نمی‌شنود. اگر فرد معترض نزاکت، اصول و ادب گفت وگو را رعایت کند قطعا حرفش را می‌شوند و اصلا باید بشنوند. 

سطح شعارهای نخبگان مناسب با محیط نخبگانی نبود

رئیس دانشگاه تبریز یادآور شد: اساتید اگر با دانشجوها در اعتراضات اخیر همراهی نکردند، دلیلش این بود که برخی از اساتید می‌گفتند راه مطالبه‌گری این نیست و از تعداد معدودی از دانشجویان که کارهایی انجام می‌دادند، می‌خواستند که دست بردارند و این رویه را تمام کنند. اساتید می‌دانند که باید چگونه عمل کنند، بنابراین در اقداماتی که موجب به هم ریختن نظم جامعه می‌شود، مشارکت نمی‌کنند. 

نصراله زاده در مورد طبقه اجتماعی معترضان اخیر و تاثیر شناخت این طبقه در مدیریت اوضاع و تداوم بخشی آرامش گفت: یک تعداد قلیلی خواسته‌هایی را مطرح می‌کنند که با هنجارهای جامعه ما مطابقت ندارد، شاید حرفشان شنیده شود، ولی مورد توجه قرار نمی‌گیرد. به عنوان مثال تعدادی می‌گویند ما می‌خواهیم در دانشگاه حجاب نداشته باشیم؛ خب ما این حرف را می‌شنویم، اما مورد توجه قرار نمی‌دهیم چراکه با ارزش‌های جامعه و قوانین مصوب سازگاری ندارد. تعدادی هم حرف‌هایی از اقتصاد و اشتغال و… داشتند؛ این حرف‌ها شنیده می‌شود، اما مسئولان باید این حرف‌ها را بشنوند و ما نیز وظیفه داریم این خواسته‌ها را بشنویم. 

او افزود: در این اعتراضات بیشتر شاهد حضور دانشجوهای کارشناسی و ورودی‌های جدید بودیم که با دانشگاه خیلی آشنا نبودند. براساس ارزیابی‌های اولیه ما از طبقه اجتماعی این دانشجویان که البته باید بررسی دقیق‌تری روی آن صورت بگیرد، مشخص است که این افراد از طبقه‌ای هستند که خیلی دغدغه اقتصادی نداشتند و در شعارهایشان هم ما چیزی در خصوص دغدغه مندی اقتصادی معترضان نشنیدیم. 

این رئیس دانشگاه با اشاره به اینکه فضای مجازی در ناآرامی‌های اخیر نقش پررنگی ایفا کرده است، بیان کرد: در اعتراضات اخیر ابتدا حرف‌هایی زده می‌شد که برای ما نامفهوم بود و عده کمی نیز شعار و بلافاصله ناسزا می گفتند و در بین شعارهایشان چیزی در مورد مسکن، اقتصاد، مسائل جاری جامعه و… نمی‌شنیدیم. 

«شعار خوب» موجب توسعه و پیشرفت می‌شود اما در مدت اخیر نشنیدیم

نصراله زاده تاکید کرد: دانشگاه تبریز بالای ۲۰ هزار نفر دانشجو دارد و از این تعداد حالا ۱۰۰ نفر هم شعارهایی می‌دهند، ولی نمی‌توان این وضعیت را به همه دانشجویان تسری داد و من تصور کردم که سطح شعارهای این عده مناسب با محیط نخبگانی نبود. شعار خوب، شعاری است که موجب توسعه دانشگاه می‌شود و حتی باعث توسعه و پیشرفت فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، علمی و فناوری می‌شود و ما در این مدت در رابطه با چنین موضوعاتی شعار نشنیدیم.

او افزود: سطح شعارهای جامعه نخبگانی ما باید ارتقا پیدا کند. این شعارها نوع مطالبات را نشان می‌دهد که باید از سوی نخبگان مورد تجدید نظر قرار بگیرد. وضعیتی که اخیرا شاهدش بودیم، گفتمان اکثریت جامعه دانشگاهی ما نیست و مربوط به اقلیت بسیار محدودی است.