ضرورت تشکیل کودکستان‌ ذیل ادارات برای مادران شاغل

«مجتبی همتی فر» رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در مورد ارتباط این سازمان با مراکز شبه خانواده و شیرخوارگاه‌ها به خبرنگار ایلنا گفت: بنابر اساسنامه‌ سازمان، مثل گذشته، خدمات مراقبتی از کودکان نیازمند به نگهداری برعهده این مراکز مربوطه است چراکه خدمات مورد اشاره خدماتی تخصصی است که توسط این مراکز و متخصصان آن باید انجام شود.

 رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در ادامه تصریح کرد: در این موارد، شیرخواره‌هایی که مادرشان در حال تحصیل یا شاغل هستند، را به عنوان کودکستانی‌های دوره اول می‌شناسیم یعنی کودکان صفر تا ۳ ساله. سیاست ما این است که تا حد ممکن بچه‌ها در این گروه سنی، از خانه و خانواده جدا نشوند و اگر به هر دلیلی مادر کودک شاغل یا محصل بود، کودک در نزدیکترین فضا به مادر نگهداری می‌شود تا خانواده محوری حفظ شود.

همتی فر در ادامه اظهار کرد: از سوی دیگر بخشی را در نظر داریم که هم مربوط به قانون جوانی جمعیت و ماده ۲۲ است و هم در برنامه سند تحول دولت آمده که براساس آن، کودکستان‌هایی ذیل ادارات شکل بگیرد و ادارات دولتی موظف هستند وارد تعامل شوند و برای تامین نیروی کار مورد نیاز برای این هدف، نیروی خریدخدمات به کارگیری شود که در نهایت منجر به اجرای سیاست‌های فرزندآوری شود. فرزندآوری به کمیت نسل می‌پردازد، اما نباید در کنار آن از فرزندپروری غفلت کنیم و اتفاقا خود را متولی این امر می‌دانیم یعنی موظف هستیم هم شرایط را برای فرزند آوری خانواده فراهم کنیم هم در بحث تربیت مکمل خانواده باشیم. در مواردی که مخاطبان خاص هستند مانند کودکان بی‌سرپرست یا بدسرپرست زیر ۷ سال نیز همانطور که گفتم، نگهداری و مراقبت از آن‌ها زیر نظر بهزیستی است و در زمینه خدمات تربیتی در خدمت آن‌ها هستیم و جزو وظایف خودمان می‌دانیم که از بعد محتوا و مربی خدمات ارایه دهیم. 

او با بیان اینکه محتواها و محصولاتی که در کودکستان مورد استفاده قرار می‌گیرد، اهمیت دارد، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم ارکان اصلی کار تربیتی که در کودکستان‌ها انجام می‌شود را نام ببریم، علاوه بر اینکه فضا، تجهیزات، امکانات و ایمنی، بهداشت و… مطرح است که بسیار هم اهمیت دارد، دو رکن اصلی دیگر نیز از منظر تربیتی اهمیت جدی‌تر دارند؛ مربی و بسته محتوای آموزشی در کودکستان ها.

همتی فر اضافه کرد: به همین منظور از ۱۳ دی ماه سال ۱۴۰۰ رویدادی را تحت عنوان «یارستان کودکستان» طراحی کردیم که شعارش شناسایی، ارتقا و حمایت از محصولات فاخر حوزه کودک بود. در این فرایند همه کسانی که فکر می‌کنند محصول خوبی را برای کودکان تولید کرده اند، می‌توانند محصولشان را به ما معرفی کنند. ما معتقدیم دوره پیش از دبستان که دوران کودکی است، باید برمبنای اساسنامه سازمان تعلیم و تربیت کودک با دوره مدرسه متفاوت باشد و اصلا نباید فضای آن را مدرسه‌ای کنیم. هم توصیه‌های روایی ما این را می‌گوید و تاکید دارد که این دوره سنی،  دوره بازی کردن است و سفارش شده است که اجازه دهیم بچه ها در این سن بازی کند.

 رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک یادآور شد: از سوی دیگر مجموعه آموزه‌های علوم روانشناختی و جامعه شناختی نیز تاکید می‌کنند که این دوره، دوره فعالیت و زندگی کردن کودک است و نباید محیط را مدرسه‌ای و خشک کنیم و بچه پشت نیمکت بنشیند و مشق بنویسند. این آفتی است که خود مدرسه هم دچارش است و حالا اگر این وضعیت را به کودکستان بکشیم، خطاست لذا ما طرح‌های آموزشی را که در طرح «یارستان کودکستان» دریافت می‌کردیم، محدود نگذاشتیم و بخشی از آن کتاب، بازی و اسباب بازی و محصولات چندرسانه‌ای بود که در فضای مجازی به کار می‌روند و بخشی از این آثار برای کودک و بخشی درباره کودک بود. محصول «برای کودک» یعنی کودک مستقیم از محصول استفاده می‌کند و محصول «درباره کودک» یعنی محصولی که والد یا مربی مخاطب محتوای تولیدی هستند و کودک به شکل غیرمستقیم از آن محصول بهره می‌برد.

همتی فر با اشاره به اینکه حدود ۴۶۰۰ محصول در طرح «یارستان کودکستان» به دست سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک رسیده است، افزود: تا پیش از این، محتواها در دوره پیش دبستان به شکل غیرمتمرکز تولید می‌شد و چهارچوبی توسط شورای عالی آموزش و پرورش تعیین شده بود و استان‌هایی که علاقه‌مند بودند، براساس بوم خودشان محتوا و بسته‌هایی تولید می‌کردند و سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی این بسته‌ها را ارزیابی می‌کرد و هرکدام تاییدیه می‌گرفتند، می‌توانستند در استان استفاده شوند. کاری که ما کردیم این بود که در عین حفظ غیرمتمرکز بودن، از گستره ادارات کل کار را فراتر بردیم و حالا هرکسی که امکان تولید محصول دارد، می‌تواند اقدام کند. اصل در این طرح‌ها برفعالیت است و وقتی از آن صحبت می‌کنیم، منظور صرفا کتاب نیست. برخی آثار دارای کتاب والد هم هستند و علاوه بر دستور کار به مربی، به والدین هم دستور کار می‌دهند.

او عنوان کرد: در همین راستا، ۲۶ مورد از بسته‌های رسیده به رویداد یارستان کودکستان دارای ویژگی‌های مورد نظر ما بود و به استان‌ها اعلام شد و حالا هر کودکستان خودش می‌تواند انتخاب کند و اجباری هم نیست و استان‌ها در دسترسی بهتر به محصولات کمک می‌کنند. امسال اقدامات به صورت آزمایشی انجام شده است و کم کم به صورت فرهنگ این موضوع را جا می‌اندازیم. به عنوان نمونه امسال بسته‌ای از کردستان به اسم «پَپوله» به معنای پروانه بود. این بسته خوب بود و قبلا به صورت آزمایشی استفاده شده بود، اما ملاحظاتی روی آن داشتیم چراکه مثلا اشعار موجود در این اثر به زبان کردی بود و قرار شد برای فراگیری استفاده کنندگان، محصول دو زبانه شود تا وقتی به استان دیگری معرفی می‌شود، متناسب با ساختار زبان و بوم آنجا باشد و باقی بخش های اثر خوب بود و در هر بومی می‌توانستند از آن بهره ببرند.

همتی فر در ادامه یادآور شد: بسته مشابه دیگری نیز در مازندران داشتیم که برای آن نیز پیشنهاداتی مشابه دادیم یا بسته ای از اداره کل شهرستان‌های استان تهران ارائه شد که به دلیل بوم استان تهران که شهرنشینی در آن پررنگ است، فرهنگ شهرنشینی در این محصول نیز پررنگ بود در حالی که در برخی بسته‌ها وجه روستایی و عشایری پررنگ بود پس نیاز است که بسته‌های تولیدی، در حیطه و بومی که استفاده می‌شوند، متناسب‌سازی شوند. همچنین در بسته‌ها توضیح داده می‌شود که مربیان و والدین به ملاحظاتی که در محصول مطرح شده است، توجه کنند. برخی بسته‌ها هم هنوز کامل نیستند و نیاز است برای پوشش برخی ساحت‌ها بیشتر تلاش شود. مثلا در بخش هویت دینی یا هنجارهای فرهنگی نیاز به مکمل دارند. ما بسته هایی که احیانا کمبودهایی داشته باشند را تایید می‌کنیم، اما ملاحظاتی که در محصول احساس می‌شود را هم یادآوری می‌کنیم و از آنها می‌خواهیم این ملاحظات را مدنظر قرار دهند.