با ازدواجِ زودهنگام موافق نیستم/ تجرد قطعی در بین دختران روستایی بالاست

«معصومه ظهیری» استاد حوزه و دانشگاه و فعال حقوق زنان در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره برخی اخبار منتشر شده در خصوص افزایش آمار طلاق در میان طلبه‌ها گفت: ما در قم آمار ۲۸ استان به اضافه ۳ استانی که زیر نظر خراسان فعالیت می‌کنند، را از مرکز خدمات دریافت می‌کنیم. هیچ کدام از آمارهای دریافتی گواه بر این است که در آن استان آمار طلاق در بین خانواده‌‌های طلاب افزایش داشته باشد. حتی استان‌هایی که فراوانی طلاق دارند ما چنین آماری نداریم. بنابراین این آمار اعلام شده شاید به نسبت موقعیتی باشد که مصاحبه شونده در آن مطلب احصاء کرده‌است.

وی ادامه داد: در کل کشور در دهه  اخیر آمار طلاق در کل جامعه بالا رفته است و دلیل آن فقط بحث معیشت نیست و اینگونه نیست که وقتی آمار طلاق را مطرح کنیم فقط به دو دلیل اعتیاد و معیشت وابسته باشد. فرهنگ ازدواج، فرهنگ زندگی، آموزش مهارت‌های زندگی قبل از ازدواج، حین‌ازدواج و در تداوم آن کم است. ما برای هر درک هر موضوعی آموزش داریم برای شیرینی‌پزی هم باید دوره گذراند و برای حضور در بسیاری از مشاغل هم باید گواهی آن شغل را داشته باشید و هم باید مهارت داشته باشید.

این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه آموزش و کارورزی هم برای زندگی مشترک لازم است، تصریح کرد: کارورزی هم به این صورت است که شما رابطه‌تان را با محیط اطراف خودتان بیشتر کنید به همین دلیل من با ازدواج‌های به‌هنگام موافق هستم و با ازدواج زودهنگام موافق نیستم، چراکه افرادی که به هنگام ازدواج می‌کنند علاوه بر بلوغ عقلی و بلوغ جنسی، دارای بلوغ اجتماعی هستند. برای ازدواج افراد باید قدرت تعامل و ارتباط با محیط اطراف را داشته باشند. ازدواج که ارتباط بین دو نفر نیست بلکه پیوند دو خانواده است.

ظهیری با اشاره به عوامل موثر در طلاق گفت: در آمارهایی که قوه قضاییه دارد، هنوز دخالت اطرافیان جزو عوامل اصلی عدم تفاهم و تلاشی در زندگی و تزلزل در خانواده است. یعنی در کنار مسئله معیشت، اعتیاد، عدم مهارت فردی، عدم وفق با شرایط جدید، بلوغ اجتماعی و تعاملات اجتماعی همچنان دخالت اطرافیان و نداشتن راه‌حل مناسب برای آن از عوامل تاثیرگذار در طلاق است.

وی با بیان اینکه یکی از مباحثی که در طلاق تاکید بسیاری بر آن داریم ارجاع به مشاوران خبره و ثقه است، خاطرنشان کرد: متاسفانه بعضا برخی از وکلا برای اینکه به سرعت پرونده مختومه شود به سرعت پیشنهاد طلاق می‌دهند. همچنین متاسفانه در برخی از مشاوره‌ها راهکارهایی ارائه می‌شود که ممکن است آن راه‌حل‌ها پشتوانه علمی داشته باشد اما با بوم، جغرافیا، محیط زیست و به ویژه با آیین‌دینی و مذهبی ما همخوان نیست، چراکه دروسی که در دانشگا‌هایی ما برای رشته‌های مددکاری اجتماعی و مشاوره در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند همه ترجمه شده است، بنابراین راهکارهای مشاوران معمولا با جغرافیا، محیط‌زیست‌بوم ما (فرهنگ و آداب و رسوم) و آیین‌دینی و مذهبی ما تطابقت ندارد.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: به طور مثال در خیلی از موارد مشاوران راهکارهایی را که برای دخالت اطرافیان می‌دهند با فرهنگ همخوان نیست، چراکه ما هنوز در جامعه خانواده‌‌های سنتی را داریم بنابراین اگر هم قرار است فرهنگی در این زمینه تغییر کند، باید به تدریج باشد و گرنه مقاومت ایجاد کرده و این مقاومت باعث تزلزل در خانواده می‌شود که اگر درمان نشود، موجب متلاشی شدن خانواده می‌شود.

ظهیری در بخش دیگری از صحبت‌های خود با بیان اینکه ما در حال حاضر با ازدواج‌های دیرهنگام و تجرد قطعی هم در پسران و هم در بین دختران مواجه هستیم، گفت: البته آمار تجرد قطعی در بین زنان بیشتر است و با عدم ازدواج مجدد پس از متلاشی  شدن خانواده و طلاق مواجه هستیم.در حال حاضر افرادی که طلاق می‌گیرند مهر "باطل شد" روی زندگی‌شان می‌زنند، در حالی که زندگی ادامه دارد و این فرد باید بعد از طلاق ازدواج مجدد داشته باشد.

وی ادامه داد: براساس آمارها در روستاها میزان تجرد قطعی دختران بیشتر است، چراکه پسران به شهر می‌آیند و تحصیلات خود را ادامه می‌دهند و برای تشکیل زندگی به سراغ دختری غیر از دیار خود می‌روند بنابراین تجرد قطعی دختران در بین زنان روستایی در حال بالا رفتن است.

وی با بیان اینکه تجربه زندگی‌‌های تک‌نفره زیاد شده است، گفت: در حالی که در فرهنگ ایرانی و اسلامی چنین چیزی نیست در فرهنگ ایرانی و اسلامی ما این چنین است که هر کسی به هر دلیلی تنها شود دوباره زمینه ازدواج برای او باید مهیا شود. ما در گذشته در ایران خانواده محور بوده‌ایم. ازدواج به هنگام به معنای ازدواج زودهنگام نیست. مرد برای ازدواج باید تمکن مالی برای ورود به زندگی را داشته باشد منتها باید در خصوص این مسائل آسان بگیریم و باید با این مقدمات ازدواج که بر اصل ازدواج پیشی‌ گرفته است، مقابله کنیم.

او تصریح کرد: در فرهنگ ایرانی زندگی یک زوج جوان در کنار خانواده معمول و مرسوم بوده است، اما تا ابد هم الزاما اینگونه نبوده است. یکی از آموزش مهارت‌‌های زندگی سبک زندگی نیمه گسترده است. متاسفانه آمار طلاق در سال اول زندگی و همچنین در ۵ سال اول زندگی زیاد است که بخشی از آن مربوط به عدم تاب‌آوری و عدم سازگاری زوجین است.

این استاد حوزه و دانشگاه همچنین درباره معایب و محاسن وجود دختران متاهل در دبیرستان روزانه گفت:‌ ما در هر مشکلی باید با موانع آن مقابله کنیم. به طور مثال در اعتیاد، دخانیات پایه اعتیاد است اما اینگونه هم نیست که هر کسی سیگار مصرف می‌کند معتاد هم می‌شود، اما باید تلاش کنیم به اندازه‌ای کمتر از درصد هم اگر سیگار در اعتیاد موثر است آن تاثیر را از بین ببریم.شاید در کمتر از دهم درصد ادامه تحصیل و حضور در دبیرستان مانع از این می‌شد که دختران ازدواج کنند، اگر یک مطالعه میدانی صورت بگیرد متوجه می‌شویم که بسیاری از زنان تحصیلات خود را بعد از ازدواج ادامه داده‌اند و هیچ مانعی هم برای آن‌ها نبوده است.

او ادامه داد: در گذشته می‌گفتیم به دلیل جلوگیری از بلوغ زودهنگام نباید دختران متاهل در مدارس روزانه تحصیل کنند، اما امروز باتوجه به فضای مجازی و رسانه‌ها همه اطلاع‌رسانی شده‌اند و اینگونه نیست که دانش‌آموزی از همکلاسی خود این موارد را بیاموزد.

وی تصریح کرد: ازدواج همه دختران دبیرستانی که اجبار نیست، اما نباید مانع انتخاب افراد بشویم و به آزادی فردی افراد باید احترام بگذاریم و باید برای هر دو طرف احترام قائل شویم و نباید مانع برای گروهی که خودشان انتخاب کرده‌اند ایجاد کنیم. دختری که در دوران دبیرستان ازدواج کند، باید به مدارس شبانه می‌رفت. همه می‌دانیم در مدارس شبانه دانش‌آموز با افت تحصیل مواجه می‌شود و همچنین از دوستان و همسالان خود جدا شده و باعث می‌شود فرد از لحاظ عاطفی با مشکل مواجه شود و ضربه بخورد. از سوی دیگر برای این دسته از دختران از جهت روابط اجتماعی هم مشکل ایجاد می‌شود.

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: ازدواج محدویت برای افراد ایجاد می‌کند، اما نباید به واسطه ازدواج برای دختران محرومیت از تحصیل و دوستان را ایجاد کنیم. این خلاف فرهنگ آزادی است که همه شعار آن را می‌دهیم. دختری که به طور مثال در سال سوم دبیرستان عقد می‌کند و یک سال یا دو سال بعد به خانه خود می‌رود، چرا باید از تحصیل محروم شود. این کار تسهیل در ازدواج است. ما مهارت‌های ارتباط موثر،‌ مهارت خودکنترلی، مهارت نه گفتن، مهارت زیست با غیر همجنس را به افراد آموزش دهیم.