"فضای جغرافیایی و اجتماعی" از علل تاثیرگذار در ادامه تحصیل/ بدون اعلام نیاز دولت‌، همچنان دانشجو تربیت می‌کنیم

"غلامرضا جمشیدی‌ها" رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در واکنش به تمایل بالای دانشجویان به ادامه تحصیل و آمار قابل توجه دانشجویان تحصیلات تکمیلی در ایران گفت: اینکه دانشجویان نسبت به ادامه تحصیل اقدام می‌کنند، در همه موارد به خاطر نبود شغل نیست، زیرا به هر حال درس خواندن هزینه‌بر است.

وی افزود: البته ما با همه افرادی که ادامه تحصیل می‌دهند مصاحبه نکردیم تا بدانیم علت تصمیم آن‌ها چیست؟ ممکن است یکی از علت‌های آن شغل باشد، اما به هر حال کسب معرفت و بدست آوردن مشاغل متناسب با آن معرفت است که اهمیت می‌یابد، زیرا انسان به لحاظ پتانسیل وجودی‌اش دنبال ترقی و تکامل است. البته ترقی و تکامل راه‌های مختلفی دارد که یک راه آن درس خواندن است.

رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران افزود: البته این رویه در کشورهای مختلف متفاوت است، یعنی ممکن است در یک کشور کسی که در رشته فنی تحصیل کرده در مقطع ارشد بیشتر موقعیت شغلی داشته باشد تا زمانی که مدرک دکتری را کسب می‌کند.

جمشیدی‌ها بیان کرد: در هر حال یک دلیل عمده ادامه تحصیل این است که شخص می‌خواهد ترقی و آگاهی پیدا کند و مشاغل متناسب با خودش را به دست بیاورد، به طور مثال اگر استاد دانشگاه شود شرایط درآمدی بهتری داشته باشد. البته در برخی موارد هم ممکن است تفاوت حقوقی معلمان و اساتید خیلی نباشد و شخص ترجیح بدهد معلمی را انتخاب کند، همه اینها مواردی است که طبق شرایط رخ می‌دهد.

وی در ادمه توضیح داد: اصل این است که خداوند به انسان استعدادهای بالقوه داده از این رو او دوست دارد که پیشرفت و ترقی کند، اما اینکه به چه شکل ترقی پیدا کند به شرایط کشور مربوط می‌شود. من خودم یک زمانی معلم بودم و هدفم این بود که ترقی کنم بنابراین دوباره به دانشگاه آمدم و درس خواندم.

رییس دانشکده علوم اجتماعی با تاکید بر اینکه مشکل اصلی‌ عدم تطابق رشته با نیاز جامعه است، گفت: در عین حال مساله‌‎ای که وجود دارد این است که ممکن است میان نیاز جامعه و آموزش‌هایی که وجود دارد هماهنگی نباشد. مشکل اساسی این است نه چیز دیگر. ممکن است در یک رشته‌ای مانند جامعه‌شناسی کلی دانشجوی دکتری تربیت شوند، اما جامعه این میزان را نمی‌خواهد. این موضوع در رشته فنی هم مطرح است.

وی اضافه کرد: با وجود دانشگاه آزاد و پیام نور دانشجوی دکتری که بسیار تربیت شدند، در حالی که صندلی خالی برای اشتغال آن‌ها نیست، بنابراین آن‌ها مهاجرت می‌کنند. در حالی که باید میان آموزش، نیاز کشور و حرفه یک رابطه مستقیم باشد.

جمشیدی‌ها در پاسخ به این سوال که تناسب تحصیلات تکمیلی با مهاجرت چگونه است و آیا مهاجرت در میان دانشجویان تحصیلات تکمیلی بیشتر است؟ گفت: مهاجرت دو گونه است، یا شخص برای تحصیلات می‌رود و باز به کشور برمی‌گردد یا زمانی که رفت تصمیمی بر بازگشت ندارد. مثلا ممکن است برخی محصلان رشته‌های فنی در اینجا کار پیدا نکنند و از کشور بروند.

وی اظهار داشت: در کشورهای توسعه یافته به این سمت می‌روند که شغل از تحصیل اهمیت بیشتری دارد. من در دانشگاه منچستر انگلستان دوره دکتری خود را گذارندم، در آنجا همه دانشجویان خارجی بودند و تعداد دانشجویان انگلیسی کمتر بود زیرا برای آن‌ها بحث شغل اهمیت دارد.

رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: شاید آن‌ها به مدرک دکتری خیلی احتیاجی نداشته باشند و فرهنگ‌شان همین است ولی فرهنگ ما متفاوت است ما دوست داریم خیلی بدانیم، می‌دانید که ایرانی‌ها دوست دارند همه چیز‌ها را کشف کنند. فضای فرهنگی، اجتماعی و جغرافیایی روی ادامه تحصیل تاثیر دارد.

جمشیدی‌ها بیان کرد: به هر حال اصل بحث این است که انسان باید یک کاری را بلد باشد. اکنون اگر در رشته جامعه‌شناسی دانشجوی دکتری تربیت کنیم واقعا جامعه یا نهادهای رسمی چقدر به ما می‌گویند که فارغ التحصیل دکتری در رشته جامعه‌شناسی نیاز دارند؟ هیچ کدام نمی‌گویند.

وی تاکید کرد: آیا ما واقعا این میزان دانشجوی رشته کارشناسی جامعه‌شناسی می‌خواهیم؟ خیر، دولت و آن‌هایی که دست اندرکار اجرایی هستند باید به ما نیازشان را اعلام کنند اما تاکنون اینطور نبوده است. طی این ۴۰ سالی که من کار آموزشی انجام داده‌ام اینگونه نبوده که اعلام کنند به چه رشته‌ای تا چه میزان نیرو نیاز دارند.

رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در پایان بیان کرد: هیچ دولتی نگفته چقدر به کارشناس یا دکتری نیاز دارد ولی ما همچنان کارمان تربیت است که آن را انجام می‌دهیم.