تعداد موارد مرگ و میر کرونا هنوز بالاست/ فقط ۴۰ درصد جمعیت کشور دو دز واکسن زده‌اند/ زمان دقیق پیک ششم قابل پیش‌بینی نیست

«مسعود یونسیان» عضو کمیته علمی کشوری و دبیر کمیته تخصصی اپیدمولوژی و پژوهش کرونا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در پاسخ به این سوال که تزریق دوزهای ترکیبی واکسن کرونا چقدر می‌تواند به افزایش کارایی آن‌ها کمک کند، گفت: در ارتباط با مساله ترکیب واکسن‌ها، مطالعاتی انجام شده است که نشان می‌دهد برخی از واکسن‌ها اگر در دو نوع متفاوت تزریق شده باشد، ممکن است اثربخشی بیشتری داشته باشد، اما این مساله برای همه واکسن‌ها صادق نیست و اینطور نیست که هر واکسنی را با هم ترکیب کنیم اثربخشی‌اش بیشتر شود.

یونسیان در ادامه گفت: اتفاقا در بسیاری از واکسن‌ها نشان داده شده است که حتما باید دوز دومش از همان نوع اول باشد که اثربخشی مناسبی داشته باشد. بنابراین صاحب نظران دراین خصوص یک نظر واحد ندارند و البته نظر غالب بیشتر بر این مساله است که دو دوز از یک واکسن تزریق شود که در مورد اغلب واکسن‌ها اثربخشی‌اش بیشتر است. 

او افزود: برای دوز سوم افرادی که نیازمند این دوز هستند، مانند سالمندان، کادر پزشکی و افراد دارای نقص ایمنی نیز مساله ترکیب واکسن‌ها مطرح است که آنهم باز همانطور که گفتم برای تمام واکسن‌ها نشان داده نشده است که تغییر نوع واکسن الزاما منجر به بهتر شدن نتیجه شود. 

یونسیان در ارتباط با استفاده از آسترازنکا برای واکسیناسیون اغلب شهروندان در انگلیس و احتمال ارتباط آن با افزایش موارد ابتلا در این کشور گفت: اتفاقا آسترازنکا جزو واکسن‌هایی است که اثربخشی بسیار خوبی داشته و هم مطالعات داخلی که به شکل پراکنده در ایران انجام شده و هم مطالعات بین المللی نشان می‌دهد به ویژه دو دوز از یک نوع واکسن آسترازنکا، درحال حاضر یکی از بهترین واکسن‌ها است. 

او افزود: علل متعددی برای اینکه چرا کشور انگلیس با افزایش شیوع مواجه است می‌توان برشمرد. اول این که بالاخره این کشور بعد از رسیدن به سطح بالایی از واکسیناسیون، ریسک بزرگی کرده و تمام محدودیت‌هایش را برداشته است و زندگی را تقریباً به شرایط عادی برگردانده است. طبیعتا انتظار می‌رود درصدی از افراد جامعه که اصلا واکسن نزده اند، مانند بسیاری از کشورها از جمله کشور خودمان، که متاسفانه تحت تاثیر افکار و القائات غلط قرار می‌گیرند و واکسن نمی‌زنند، موجب بخشی از افزایش ابتلا در انگلیس شده اند. 

دبیر کمیته اپیدمولوژی و پژوهش گفت: توجه داشته باشیم که حتی همین امروز هم حدود دو سوم از جمعیت این کشور دو دوز واکسن خود را زده‌اند و بیش از یک چهارم جمعیت این کشور اصلا واکسنی دریافت نکرده اند. بخش دیگری از این افزایش به این دلیل است که هیچ واکسنی اعم از فایزر، آسترازنکا، اسپوتنیک و سینوفارم، ادعای اینکه صددرصد جلوی ابتلا را می‌گیرند ندارند و درصد کمی از افراد هستند که ممکن است واکسن برروی آنها تاثیر نگذارد.

او در ادامه گفت: در نهایت باید توجه داشت که گرچه تعداد افرادی که در موج اخیر این کشور (از ابتدای تابستان) به این بیماری مبتلا شده‌اند تقریباً معادل موج قبلی بوده و روزانه بین ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار نفر ابتلای جدید دارند، تعداد موارد شدید این بیماری به مراتب کمتر است. نشانه این امر آن است که در موج قبلی، تعداد موارد مرگ روزانه به بیش از ۱۵۰۰ و ۱۸۰۰ نفر هم رسیده بود در حالی که در این موج این تعداد بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر است و بحث اصلی در بازگشایی کشور و شروع اقتصاد است که البته عده‌ای موافق و مخالف این تصمیم در انگلستان وجود دارند و بحث آن از حوصله گفتگوی ما خارج است. 

یونسیان گفت: این دقیقا چیزی است که از واکسن انتظار می‌رود و مطالعات متعدد علمی گزارش کرده‌اند که ممکن است واکسن جلوی ابتلا به اشکال خفیف را چندان نگیرد، اما جلوی ابتلا به اشکال شدید و کشنده را به طور قابل ملاحظه‌ای خواهد گرفت. لذا این تعبیر صحیحی نیست که در انگلیس علی‌رغم واکسیناسیون اوضاع بد است، زیرا همانطور که گفتم میزان موارد شدید چندان بالا نیست و دوما این ناشی از سه عامل است، واکسینه نشدن ضدواکسن ها، اینکه پس از واکسیناسیون با درصدی از شکست مواجهیم و مهم‌ترین نکته اینکه انگلیس حتی درب ورزشگاه‌هایش را هم باز کرد و به کلی زندگی عادی را شروع کرد که اتفاقا برخی معتقدند که تصمیم بدی نگرفته است. آنچه مهم است این است که آن‌ها تصمیم‌شان این بود که به زندگی عادی‌شان برگردند و اقتصاد خود را بازگشایی کنند و طبیعتاً هزینه‌های آن را نیز می‌پردازند. 

او درارتباط با اینکه چه معیارهایی موجب وقوع یک پیک می‌شوند، افزود: مساله مهم این است که در هر زمانی شرایط انتقال بیماری در جامعه را بررسی کنیم و ببینیم آیا در شرایط خوبی هستیم یا خیر. واقعیت این است که تعداد موارد مرگ ما هنوز بالاست؛ یعنی متاسفانه روزانه بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ مورد مرگ و حدود ده هزار مورد ابتلای شدید داریم و این وضعیت اصولا شرایط خوبی نیست، حال چه به آن بگوییم پیک ششم یا نگوییم. اما آنچه نشان دهنده شروع یک موج جدید می‌تواند باشد، بالا بودن تعداد موارد ابتلا نبوده، بلکه افزایش تعداد مبتلایان نسبت به روزهای گذشته است و این مساله چیزی نیست که تاریخ وقوع آن از قبل به طور دقیق قابل پیش بینی باشد. 

عضو کمیته علمی کشوری کرونا ادامه داد: هرچند با توجه به شکل فعالیت‌ها و رفتارهای بهداشتی می‌توان تا حدودی حدس زد آیا موارد انتقال در آینده نزدیک افزایشی خواهد بود یا کاهشی، عوامل دیگری نیز در این بین نقش دارند که ممکن است به درستی قابل شناسایی و یا پیش بینی نباشند. یکی از مهم‌ترین عوامل در رخداد یک موج جدید، پیدایش گونه نسبتاً جدیدی از ویروس است که یا قدرت انتقال بالاتری از گونه‌های قبلی داشته باشد و یا نسبت به ایمنی حاصل از واکسن یا ابتلای به گونه‌های قبلی نسبتاً مقاوم باشد.

او در ادامه گفت: در هیچ جای دنیا نمی‌توان گفت که چه زمانی این اتفاق رخ می‌دهد و معمولا با مشاهده وضعیت درصد تست‌هایی که مثبت می‌شوند و تعداد افراد جدیدی که مبتلا می‌شوند در مقایسه با روزهای گذشته، می‌توانیم بگوییم این اتفاق افتاده است. مهم‌ترین مساله این است که ما در هر زمانی باید فرض کنیم درمعرض یک پیک جدید هستیم و سعی کنیم از رخدادش جلوگیری کنیم. 

یونسیان در ادامه گفت: خوشبختانه ما الان از نظر تعداد افرادی که واکسن گرفته‌اند وضعیت نسبتاً خوبی داریم و آهنگ واکسیناسیون درکشور ما هنوز متوقف نشده است. درحال حاضر نزدیک به ۴۰ درصد کل جمعیت کشور و بیش نیمی از جمعیت بالای ۱۲ سال ما دو دوز واکسن خود را دریافت کرده اند. با همین آهنگ که پیش می‌رود و روزی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر دوز اول و روزی بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار نفر نیز دوز دوم را دریافت می‌کنند، قطعا ما هم به زودی شرایطی مشابه کشورهایی که پوشش بالای واکسیناسیون دارند پیدا خواهیم کرد.

او افزود: یعنی اگر شاهد موج بعدی یا امتداد همین موج نیز باشیم، تعداد موارد مرگ و موارد شدید بیماری در کشورمان کاهش پیدا می‌کند. البته اگر به دلیل واکسینه نشدن گسترده در برخی از بقیه کشورها مانند آفریقا و دیگر کشورهای بحران زده در آسیا، شاهد یک واریانت جدید باشیم، ممکن است کل جهان با بحران جدیدی از موج بالارونده مواجه شود. تا آن زمان امیدواریم که این اتفاق نیافتد و طبیعتا باید بر همین مبنا نیز تصمیم گیری کنیم.