پیشگیری، علایم و درمان سرطان سارکوم/ بیش از ۷۰ نوع سرطان سارکوم، سلامت بشر را تهدید می کند

به گزارش ایلنا به نقل از دانشگاه  علوم پزشکی شهیدبهشتی، «غلامحسین کاظمیان»، عضو هیات علمی این دانشگاه با اشاره به این که سرطان سارکوما نوعی سرطان است که می تواند در قسمتهای مختلفی از بدن رخ دهد، اظهار کرد: سارکوم (Sarcoma) یا چنگار گوشتی به هر یک از گروه تومورهای بدخیم که سلولهای با پایه مزودرم یا بافت همبندی و هرنوع بافت با قابلیت جایگزینی به جای دیگر بافت ها را هدف قرار دهد گفته می شود.

وی بابیان این که بیش از ۷۰ نوع سارکوم وجود داردافزود: سارکوما اصطلاح عمومی گروه گستردهای از سرطانها است که از استخوانها و بافت های نرم همبندی منشا می گیرند.

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ادامه داد: سارکوم بافت نرم در بافت هایی ایجاد می شود که سایر ساختارهای بدن را به هم متصل، پشتیبانی واحاطه می کند؛ این بافت ها شامل عضلات، چربی، رگ های خونی، اعصاب، تاندونها و پوشش مفاصل است.

جراح ارتوپد دانشگاه با اشاره به این موضوع که هر ساله حدود ۱۲ هزار مورد سارکوم بافت نرم و ۳۰۰۰ مورد سارکوم استخوان در ایالات متحده آمریکا تشخیص داده می شود خاطرنشان کرد: سارکوم استخوان، بیشتر در بین کودکان دیده می شود در حالیکه سارکوم بافت نرم در بزرگسالان شایع تر است.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به انواع سارکوم توضیح داد: سارکوم ها بسته به محل رشد در بدن، به سارکوم های بافت نرم یا سارکوم های استخوانی دسته بندی می شوند.

سارکومای بافت نرم بیشتر در بازوها، پاها، قفسه سینه یا شکم دیده می شود

وی با بیان این که سارکومای بافت نرم از بافت نرم بدن نشات می گیرد ادامه داد: سارکومای بافت نرم بیشتر در بازوها، پاها، قفسه سینه یا شکم دیده می شود به شکلی که تومورهای بافت نرم می تواند در کودکان و بزرگسالان به یک اندازه ایجاد شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به این موضوع که  سارکوم های استخوانی تومورهای اولیه استخوان هستند، به این معنی که در استخوانها ایجاد می شوند گفت: سارکوم رایج ترین شکل سرطان اولیه استخوان است.

آنژیوسارکوم، کندروسارکوم، درماتوفیبروسارکوم، تومورهای سلول گرد کوچک دسموپلاستی، سارکوم اپیتلیوئید، سارکوم یوینگ،  تومور استرومایی دستگاه گوارش (GIST)،  سارکوم کاپوسی،  لیومیوسارکوم،  لیپوسارکوم، تومورهای بدخیم غلاف عصب محیطی، میکسوفیبروسارکوم، استئوسارکوما، رابدومیوسارکوم، سارکوم بافت نرم،  تومور فیبری انفرادی، سارکوم سینوویال، سارکوم پلئومورفیک تمایزنیافتهو کندروسارکوم، نام انواع سارکوم ها هستند که این استاد دانشگاه به آن اشاره کرد.

جراح ارتوپد دانشگاه در ادامه با اشاره به علت ایجاد سارکوما توضیح داد: مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد بیشتر سارکومها می شوند ولی به طور کلی، سرطان زمانی ایجاد می شود که تغییرات و جهش ها در DNAدرون سلولها اتفاق بیفتد.

چه عواملی خطر ابتلا به سارکوما را افزایش می دهد

کاظمیان در ادامه به عوامل خطر ایجاد سارکوما اشاره کرد و گفت: در بیشتر موارد ایجاد سارکوما علت مشخصی وجود ندارد، اگرچه عوامل مختلفی وجود دارد که میتواند خطر ابتلا به سارکوم در فرد را افزایش دهد  ولی به طور کلی شایعترین عوامل خطر ایجاد سارکوم  داشتن سابقه پرتودرمانی و بیمارانی که به دلیل تشخیص یا درمان سرطانهای قبلی تحت پرتودرمانی قرارگرفته اند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سارکوم باشند.

وی ادامه داد:  ابتلا به اختلالات ژنتیکی، بیمارانی که سابقه خانوادگی اختلالات ارثی دارند، مانند بیماری Von Recklinghausenنوروفیبروماتوز، سندرم گاردنر، سندرم ورنر، توبروز اسکلروزیس، سندرم کارسینوم سلول بازال، سندرم رتینوبلاستوما، بیش از سایرین در معرض ابتلا به سارکوم هستند.

جراح ارتوپد دانشگاه ادامه داد: قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و مواد مونومر وینیل کلرید (ماده ای که برای ساختبرخی از انواع پلاستیک استفاده می شود ، مواد دیوکسین یا آرسنیک و برخی از مواد شیمیایی صنعتی و علف کشها ممکن خطر ایجاد سارکوم را افزایش دهد.

تورم طولانی مدت، داشتن لنف ادم یا تورم در بازوها یا پاها برای مدت طولانی و ابتلا به بعضی از ویروس ها سایر علل  ابتلا به سارکوم است که کاظمیان به آن اشاره کرد.

مهمترین هشدارهای ابتلا به سارکوم را بشناسید

وی در ادامه به مهمترین علایم ابتلا به سارکوم اشاره کرد و افزود: علائم اولیه سارکوم بافت نرم می تواند یک توده یا تورم بدون درد باشد، برخی از سارکومها تا زمانی که رشد نکنند و به اعصاب، اندامها یا عضلات مجاور فشار نیاورند، ممکن است علائمی ایجاد نکنند به شکلی که رشد آنها ممکن است باعث درد، احساس سیری یا مشکلات تنفسی شود.

کاظمیان شایعترین علایم سارکوم استخوان را درد و یا تورم در بازو یا پا، تنه، لگن یا پشت ذکر کرد و افزود: ناحیه متورم ممکن است در اثر لمس گرم به نظر برسد، دامنه حرکتی محدود در مفصلباشد،تب با علت ناشناخته، کاهش وزن،  شکستگی استخوانی بدون دلیل مشخص و یا در اثر آسیب دیدگی جزئی یا عدم آسیب دیدگی باشد، این علائم می تواند نشانه بسیاری از بیماریهای دیگر پزشکی نیز باشد بنابراین برای تشخیص قطعی لازم است در صورت بروز این نشانه ها فورا با پزشک مشورت کنید.

وی با اشاره به عوارض ناشی از سارکوم ادامه داد: عوارض جراحی مربوط به محل درگیر است اما شامل عوارض عمومی عفونت زخم، عدم ترمیم زخم، آسیب عصبی یاعروقی و هماتوم یا تشکیل سروما است.

کاظمیان رایج ترین عوارض جانبی جراحی تومورهای سارکوم را تورم موقتی یا طولانی مدت و مزمن در اندام آسیب دیده عنوان کرد و افزود: به این عارضه" ادم" گفته می شود،  این شرایط ممکن است برای کنترل نیاز به جوراب های فشارنده یا بالا بردن مداوم داشته باشد، عوارض جانبیدیگر شامل آسیب عصبی است که منجر به بی حسی در پوست و یا ضعف در اندام می شود. برخی بیماران نیزممکن است به دنبال جراحی دچار درد مزمن عصبی شوند درعین حال آسیب عروقی یا آسیب به رگهای خونی یک عارضه غیر معمول، اما قابل توجه، در این جراحی است

وی گفت: عوارض خاص مرتبط با این تومور، عود موضعی و یا متاستاز است به این شکل که خطر عود موضعی با میزان برداشتن سلولهای سرطانی طی جراحی مستقیما متناسب است، بنابراین، برداشتن گسترده سلولهای بدخیم برای کاهش این خطر ضرورت دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه ساختارهای حساس مغز و اعصاب را مورد توجه قرار داد و عنوان کرد: ممکن است بخش های حساس مغز پاکسازی و برداشت گسترده سلولهای سرطانی را غیرممکن کند، به ویژه در حفره پوپلئال، بر این اساس، ممکن است لازم باشد پیوند اعصاب یا عضلات ثانویه یا هر دو به منظور اجازه دادن به برداشتن حاشیه وسیع مورد نیاز، در نظر گرفته شود.

مبتلایان به سارکوم در معرض خطر افزایش سایر سرطانها نیستند

این استاد دانشگاه در پاسخ به این سوال که آیا بیماران مبتلا به سارکوم در معرض خطر بیشتری برای  ابتلا به سایر سرطانها قرار دارند یا خیرافزود: اکثریت قریب به اتفاق بیماران مبتلا به سارکوم در معرض خطرافزایش سایر سرطانها نیستند.

کاظمیان با بیان این موضوع که تعداد بسیار کمی از بیماران نقایص ژنتیکی ارثی دارند گفت: ممکن است این موارد این افراد را بیش از سایرین در معرض خطرابتلا به سرطان سارکوم قرار دهد.

وی در ادامه به  انواع نحوه تشخیص سرطان سارکوما اشاره کرد و افزود: آزمایشات و روشهایی برای تشخیص سارکوم و تعیین شدت یا مرحله آن به کار میرود، شامل مواردی همچون  معاینه بدنی، آزمایشات تصویربرداری مثل  MRI، سونوگرافی، سی تی اسکن، اسکن استخوان و توموگرافی و  برداشتن نمونه از بافت ها برای آزمایش نام برد.

این استاد دانشگاه به انواع درمان سرطان سارکوما اشاره کرد و ادامه داد: سارکوم با ترکیبی از شیمی درمانی پرتودرمانی و جراحی درمان می شود  و بازسازی ناحیه جراحی معمولا همزمان با برداشتن تومور انجام می شود.

وی تاکید کرد: روش های درمان و بهبودی بیمار به عوامل مختلفی از جمله نوع سارکوم، محل، درجه و اندازه تومور، سن بیمار واین موضوع که سرطان جدید باشد یا عود کننده باشدبستگی دارد.

وی با اشاره به این موضوع که سارکوم معمولا با جراحی برای از بین بردن سرطان درمان می شود گفت: سایر درمان ها ممکن است قبل یا بعد از جراحی استفاده شوند.

این استاد دانشگاه به روش های پیشگیری از سرطان سارکوم اشاره کرد و افزود: تنها راه پیشگیری از ابتلا به برخی از سارکوم های بافت نرم، جلوگیری از قرار گرفتن در معرض عوامل خطر است، اما با این وجود، هنوز هم بیشتر سارکومها در افرادی ایجاد می شوند که هیچ عامل خطر شناخته شده ایندارند، در حال حاضر، هیچ راه شناخته شده برای جلوگیری از ابتلا به این سرطان وجود ندارد و برای افرادی نیز که تحت پرتودرمانی قرار می گیرند، معمولاً انتخاب کمی وجود دارد.

پیش آگهی هر فرد در ابتلا به سارکوم متفاوت است

وی با اشاره به پیش آگهی ابتلا به سارکوم، توضیح داد: پیش آگهی کلمه ای است که نشان می دهد پزشکان انتظار دارند بیمار با تشخیص خاصی چه سرانجامی داشته باشد، هر بیمار مبتلا به سارکوم یک فرد است و پیش آگهی برای هر فرد متفاوت خواهد بود، پیش آگهی توسط تعدادی از عوامل تعیین می شود، مهمترین عامل پیش بینی کننده در سارکوما این است که آیا تومور شواهدی از گسترش یا متاستاز دادن نشان داده است . شاخص دیگر پیش آگهی، اندازه تومور است و تومورهای بزرگتر به طور کلی پیش آگهی بدتری دارند، بیشتر مطالعات درمورد سارکوم، تومورهای بزرگ را به بزرگتر از ۵ تا ۷ سانتیمتر دسته بندی می کنند، این موضوع شاخص مهم دیگر در پیش آگهی بیماری، میزان تهاجم تومور یا درجه تومور است که توسط آسیب شناسان پس از ارزیابی نمونه بیوپسی تعیین می شود ولی  به طور کلی، درجه بر اساس سرعت تقسیم و رشد تومور و غیر طبیعی بودن سلولها تعیینمی شود.

ارتباط سارکوم با بارداری

این استاد دانشگاه با اشاره به ارتباط سارکوم و بارداری نیز توضیح داد: طی بررسی مقالات مختلف، بیشتر محققان بر این باورند که بارداری هیچ تاثیر مخربی بر روند این سرطان ندارد، با این حال، از این فرضیه به دلیل نبود اطلاعات کافی نمی توان دفاع کرد.

وی افزود: چندین گزارش بر خلاف این فرضیه حاوی شواهدی است مبنی بر اینکه بارداری می تواند تاثیر سوء بر روند سرطانداشته باشد، این اختلاف نظر را می توان بر اساس تفاوت در مرحله سرطان و رفتار بیولوژیکی تومورهای بدخیم مختلف دررابطه با بارداری توضیح داد.