توضیح سازمان بهزیستی درباره چرایی طولانی شدن راه‌اندازی صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی معلولان

"رضا دهقان" مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با خبرنگار ایلنا، درباره نحوه استفاده از صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت گفت: ظرفیت صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت در قانون حمایت از معلولان به زودی اجرایی می‌شود. اساسنامه صندوق در هیات محترم دولت تصویب و برای شورای محترم نگهبان ارسال شد، پس از آن یک سری اشکالات حقوقی را شورای نگهبان در مورد اساسنامه صندوق مطرح کردند که این ایرادات هم در سازمان به دقت بررسی و پس از رفع ابهامات و ایرادات مطرحه، دوباره اصلاحیه اساسنامه در دولت و شورای محترم نگهبان به تایید و تصویب نهایی رسید و در تاریخ ۵ بهمن ۱۳۹۹ توسط معاون اول محترم رییس جمهور ابلاغ شد.

وی ادامه داد: رویکردی که در حقیقت سازمان بهزیستی و وزارت تعاون دارد این است که ظرفیت حداکثری در قالب صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت برای ارائه خدمات قرض‌الحسنه بانکی به جامعه عزیز معلولان تعریف و ارائه شود.

دهقان گفت: در اساسنامه، صندوق به عنوان یک موسسه عمومی غیردولتی تعریف شده است که از نظر اداری مالی یک ساختار مستقل دارد، اما با توجه به اینکه در قالب قانون حمایت از افراد دارای معلولیت است رییس سازمان بهزیستی به عنوان دبیر هیات امنای صندوق است و وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی به عنوان رییس هیات امنای صندوق، وزیر اقتصاد و رییس کل بانک مرکزی و رییس سازمان برنامه و بودجه و دو نفر از افراد دارای معلولیت که در حوزه کارآفرینی و اشتغال تجربه و تخصص داشته باشند به عنوان اعضای هیات امنا هستند.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی همچنین در مورد علت طولانی شدن روند تشکیل این صندوق تصریح کرد: تبعا تشکیل نهادی که از نظر ساختار حقوقی و مالی مستقل است، اینگونه نیست که وقتی اساسنامه ابلاغ شد بلافاصله فراخوان اعطای تسهیلات اشتغال برای جامعه عزیز تحت پوشش شکل بگیرد بلکه نیازمند یک سری اقدامات زیرساختی است. ما قبل از اینکه اساسنامه به تصویب قطعی شورای نگهبان برسد و به سازمان بهزیستی ابلاغ شود، از همان زمان که کلیات اساسنامه به تایید هیات دولت رسید و برای شورای نگهبان ارسال شد، کار خود را شروع کردیم و آقای دکتر قبادی دانا دستور دادند کارگروه ویژه‌ای برای راه‌اندازی صندوق در سازمان بهزیستی تشکیل شود و معاونان توانبخشی، مشارکت‌های مردمی و توسعه مدیریت، و مدیران کل حقوقی، بودجه و مالی و توانبخشی در این کارگروه عضویت پیدا کردند. دبیرخانه این کارگروه نیز در دفتر اشتغال مستقر شده و تاکنون ۶-۷ جلسه از کارگروه برگزار شده است.

دهقان با بیان اینکه از بهمن ماه سال گذشته و پس از ابلاغ اساسنامه، کارهای اجرایی برای راه‌اندازی صندوق انجام شده است، تصریح کرد: تا قبل از ابلاغ اساسنامه قطعی ما عملا اجازه کار اجرایی نداشتیم چراکه سند قانونی برای اینکه یک کار مداخله‌ای را انجام دهیم در اختیار نداشتیم. اما از زمانی که اساسنامه قطعی ابلاغ شده ما رسما کارهای اجرایی را شروع کردیم.

وی ادامه داد: وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی به عنوان رییس هیات امنای صندوق با اعضای هیات امنا مکاتباتی داشته و درخواست کردند پیش‌نویس آیین‌نامه‌های اداری مالی و ساختار سازمانی و مستنداتی که توسط کارگروه راه اندازی صندوق در سازمان بهزیستی تنظیم شده را برای بررسی در جلسه اول هیات امنا مطالعه کرده و نقطه نظرات خود را بیان کنند تا پیش از جلسه هیات امنا، ابعاد حقوقی و مالی آن بررسی شود و سپس در کمیسیون دائمی هیات امنا که متشکل از نمایندگان اعضای هیات امنا هست، بررسی تخصصی شده و در صورت رفع مغایرت‌ها در جلسه هیات امنا ارائه شود.

وی با بیان اینکه پیش‌نویس آیین‌نامه‌ها توسط کارگروه راه‌اندازی صندوق آماده شده است، خاطرنشان کرد: پیش‌نویس آیین‌نامه داخلی هیات‌امنا، آیین‌نامه تخصصی کمیسیون دائمی، آیین‌نامه اداری استخدامی دستورالعمل بودجه سنواتی و لیست اعضای هیات مدیره صندوق تهیه شده است. این موضوعات باید در جلسه اول هیات امنا مورد شور و اتخاذ تصمیم قرار بگیرد. همچنین ساختمان مناسبی برای دفتر مرکزی صندوق بلافاصله بعد از ابلاغ اساسنامه صندوق هماهنگ شده است و وزیر محترم کار تعاون و رفاه اجتماعی حسب اعلام ساختمان پیشنهادی ریاست محترم سازمان بهزیستی برای استقرار دفتر مرکزی صندوق، دستور مناسب داده‌اند.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی در مورد عملیات بانکی صندوق گفت: در خصوص عملیات بانکی و اینکه در کدام استان‌ها صندوق شعبه داشته باشد یا اینکه عملیات بانکی به چه صورتی باشد ما کلیات را در سازمان بهزیستی تقریبا بررسی کرده‌ایم اما این تصمیم در نهایت باید در جلسه هیات مدیره صندوق اتخاذ شود و مسائل اجرایی صندوق پس از تعیین اعضای هیات مدیره توسط هیات امنا، در هیات مدیره صندوق مورد بحث قرار می‌گیرد، البته در این خصوص به صورت جدی هم مقام عالی وزارت و هم ریاست محترم سازمان بهزیستی به جد پیگیر تشکیل جلسه هیات امنا هستند.

دهقان با اشاره به جامعه هدف این صندوق گفت: با توجه به اینکه جامعه هدف صندوق افراد دارای معلولیت هستند تلاش ما این است که این عزیزان کمترین تردد در سطح شهر را داشته باشند و از فضای الکترونیک استفاده کنند. رویکرد ما این است که در بحث عملیات بانکی به صورت حضوری از ظرفیت شبکه بانکی در بانک عامل صندوق استفاده کنیم یعنی تا جایی که امکان دارد خدمات بانکی در شعب بانک منتخب و در قالب خدمات ویژه برای معلولات عزیز ارائه شود تا کار با سرعت عمل بیشتر، کیفیت بالاتر و کمترین فعالیت فیزیکی و تردد انجام شود.

وی با بیان اینکه رویکرد مدیریت سازمان بهزیستی و وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی این است که کار برای افراد متقاضی در اسرع وقت انجام شود، تصریح کرد: به هر حال اجرای یک مصوبه‌ای که نیاز به هماهنگی‌های بالادستی در نهادهای قانونگذار و سیاستگذار و فراسازمانی دارد به خصوص در شرایط کاری فشرده ماه‌های بهمن و اسفند که پایان سال محسوب می‌شود و همچنین ماه‌های فروردین و اردیبهشت که فصل ابلاغ بودجه دولت است، نیازمند صبر و تامل است. همچنین فرایندی که باید در بانک مرکزی برای مجوزهای خدمات بانکی انجام صورت گیرد از جمله اقداماتی است که تعجیل در آن ممکن است به انجام کار آسیب برساند لذا باید با طمانینه کار پیش برود. اهتمام سازمان بهزیستی این است که این کار در اسرع وقت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با بهترین شکل و موثرترین روش عملیاتی شود.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی در پاسخ به این سوال که چه زمانی فعالیت خود را آغاز می‌کند، گفت: باید هیات امنای صندوق تشکیل شود و راجع به روند اجرایی صندوق از طریق انتصاب اعضای هیات مدیره و انتخاب مدیرعامل روال اجرایی شروع شود. هیات مدیره تشکیل می‌شود و مدیرعامل را انتخاب می‌کند و قطعا صندوق باید نیرو برای شروع کار جذب کند همچنین باید قرارداد بانکی داشته باشد و روال اجرایی طی شود و اصولا وقتی یک موسسه مالی پولی یا بانکی می‌خواهد شکل بگیرد زمان بر است و باید روال خاص قانونی شکل بگیرد تا زمانی که قرار است خدمات از طریق این موسسه ارائه شود مددجو و جامعه هدف آسیب نبینند و سردرگم نشوند.

دهقان در پاسخ به این سوال که قرار بود اعتباری که برای این صندوق در نظر گرفته می‌شود ۲۰ میلیارد تومان باشد به نظر شما این اعتبار برای جامعه یک میلیون و هفتصدهزار نفری معلولان کفایت می‌کند و سقف وام در نظر گرفته شده چه میزان است، تصریح کرد: دو نکته وجود دارد در اساسنامه مصوب صندوق این ردیف مبلغ ۲۰میلیارد تومان دیده شده است البته تلاش سازمان بر این است که اعتبار صندوق به ۳۰ میلیارد تومان افزایش پیدا کند. این اعتبار اولیه برای راه‌اندازی صندوق است. نکته دیگر این است که در اساسنامه پیش‌بینی شده است سازمان بهزیستی از طریق فروش اموال مازاد می‌تواند آورده صندوق را افزایش بدهد از طرفی می‌توانیم از ظرفیت سپرده‌گذاری خیران نیز به عنوان حامی استفاده کنیم و آورده صندوق را بالا ببریم. همچنین ما قابلیت جذب ظرفیت‌های دیگری از اعتبارات دیگر برای اشتغال معلولان و مددجویان تحت پوشش سازمان داریم قاعدتا بخشی از این ظرفیت نیز می‌تواند برای افزایش توان مالی صندوق به مشارکت گرفته شود.

وی ادامه داد: نباید بر روی یک خط اعتباری متمرکز شد، خط اعتباری چیزی است که دولت و قانون تصویب کرده و در اختیار صندوق قرار می‌گیرد اما باید ظرفیت‌های دیگر را برای صندوق مهیا کرد تا بتوانیم حساب صندوق گردش مالی خوبی داشته باشد. می‌توانیم از دیگر ظرفیت‌ها مانند کمک‌های بلاعوض به تناسب سیاستی که هیات امنا بعد از تشکیل جلسات اتخاذ خواهند کرد، استفاده کنیم تا منابع صندوق افزایش پیدا کند و بنده امیدوارم این صندوق به عنوان یکی از نهادهای قوی قرض‌الحسنه در کشور باشد و بتوانیم از جامعه معلولان حمایت کنیم.

دهقان خاطرنشان کرد: یقینا از ظرفیت تسهیلات اشتغال جامعه هدف که در سایر ردیف‌های قانون بودجه سنواتی نیز می‌آید می‌توان برای تقویت بنیه صندوق استفاده کرد. همچنین صندوق به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی می‌تواند حسب تشخیص هیات امنا و هیات مدیره، در فعالیت‌های سرمایه‌گذاری و کارآفرینی فعالیت کند.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه تورم بالایی در کشور وجود دارد آیا مبلغ ۵۰ میلیون تومان برای وام خود اشتغالی کم نیست آیا برنامه‌ای برای افزایش این مبلغ وجود دارد، گفت: افزایش مبلغ وام موضوعی است که خارج از اختیارات سازمان بهزیستی است. در قانون بودجه تصویب می‌شود که مبلغ وام اشتغال به چه میزانی باشد در قانون بودجه سال ۱۴۰۰ نیز مبلغ ۵۰ میلیون تومان است. سقف اعتبار بانکی که برای مددجویان سازمان بهزیستی اعم از افراد دارای معلولیت و یا افراد نیازمند دیده شده، ۳ هزار میلیارد تومان برای سازمان بهزیستی است بازپرداخت این وام ۷ ساله است و در سال ۹۹ مبلغ تسهیلات ما حدود دو هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان بود که در قانون مصوب و از طریق بانک مرکزی ابلاغ شده است.

دهقان ادامه داد: در سال ۹۹ با پیگیری‌هایی که از بانک مرکزی داشتیم مصوبه‌ای را از شورای پول و اعتبار دریافت کردیم که تسهیلات کارفرمایی از ۲۵۰ میلیون تومان برای بکارگیری حداقل ۵ مددجو به ۲ میلیارد تومان برای بکارگیری حداقل ۴۰ مددجو افزایش پیدا کرد. این مصوبه‌ای بود که در اختیار سازمان بهزیستی و نهاد حمایتی قرار گرفت، من مطمئنم که در سنوات آینده نیز شبکه بانکی کشور همین رویکرد مثبت را به نهادهای حمایتی از جمله سازمان بهزیستی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه نگاه ما در سازمان بهزیستی پشتیبانی و تقویت صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی افراد دارای معلولیت است، تصریح کرد: بنابراین هرگونه پیشنهادی که در حوزه حقوقی و قانونی جا داشته باشد و قابل استناد باشد انجام می‌دهیم، بنابراین ابهامی در خصوص حمایت سازمان از صندوق وجود ندارد، چراکه سازمان خود را در حقیقت پشتیبان و پشتوانه صندوق می‌داند و صندوق هم با کمک سازمان پروسه قانونی خود را طی کرده است. در بحث ضمانت از تسهیلات مددجویان نیز به دنبال این هستیم که از صندوق حمایت از فرصت‌های شغلی برای بحث تضمین وام مددجویان دارای معلولیتی که مشمول خدمات صندوق می‌شوند کمک بگیریم. این نگاه نگاه حداکثری است قاعدتا باید مقداری با صبر پیش برویم تا کار به شکل درست خود انجام شود.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی در پاسخ به این سوال که در سال ۹۹ چند نفر از افراد دارای معلولیت از تسهیلات اعتباری خود اشتغالی استفاده کرده‌اند و با توجه به شیوع کرونا چه تسهیلاتی برای مددجویان در نظر گرفته شده است؟ تصریح کرد: از ۲ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومانی که براساس بند ب تبصره ۱۶ قانون بودجه در اختیار داشتیم تا پایان اردیبهشت‌ماه حدود ۱۷۵۰ میلیارد تومان را توانستیم برای جامعه هدف جذب کنیم تقریبا نیمی از اعتبار توسط افراد دارای معلولیت اخذ شده است در همه استان‌ها نیز از این ظرفیت استفاده شده است تاکنون نیز شبکه بانکی کشور حداکثر همکاری را با ما داشته اند. انصافا هر ۱۶ بانک عامل صددرصد اعتبارات را به استان‌ها ابلاغ کرده‌اند.

دهقان همچنین در پاسخ به این سوال که برای پرداخت وام خوداشتغالی ۳ ضامن کارمند یا ضامن کاسب لازم است که ممکن است برخی از مددجویان توانایی تامین آن را نداشته باشند آیا در این خصوص راهکاری اندیشیده شده است تا افراد دارای معلولیت با مشکل مواجه نشوند، خاطرنشان کرد: برخی از بانک‌ها در بحث ضمانت با ما همکاری خوبی داشتند و در بحث تک ضامنی یا دو ضامنی کمک کردند تسهیلات پرداخت شود. ما حداکثر ظرفیت را برای سازمان بهزیستی استفاده کنیم.

وی ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل اینکه شرایط کرونا بوده است قطعا مددجویان بهزیستی شرایط سخت‌تری داشته‌اند بسیاری از مشاغل در فاز تعدیل نیرو بوده‌اند ما سعی کرده‌ایم با توجه به اینکه نگاه سازمان این بود که اشتغال مددجویان چه در قالب کارفرمایی و یا خوداشتغالی حداکثری حمایت شوند سعی کردیم اقدام به شبکه‌سازی کنیم به طور مثال با اتاق بازرگانی، اتاق تعاون یا اصناف و مجموعه کارفرمایی کشور تعامل داشتیم.

او افزود:‌ همچنین با بازدیدهایی که از مراکز کارفرمایی داشتیم که مددجویان بهزیستی را تحت پوشش گرفته بودند و فرصت شعلی در اختیار آن‌ها گذاشته بودند حداکثر تعامل را با آن‌ها داشته باشیم تا حداکثر حمایت در قالب مشوق‌های بیرونی و ارتقای کارایی جایگاه شغلی این افراد تثبیت شود همین که جذب اعتبارات اشتغال ما با شیب تندی جلو رفته است و اتفاقات خوبی در جذب اعتبارات بانکی و بیمه‌ای ما اتفاق افتاد این به این معنی است که ظرفیت‌سازی ما برای اشتغال و حمایت و پایداری اشتغال حداکثری بوده است.

مدیرکل اشتغال و کارآفرینی سازمان بهزیستی همچنین در پاسخ به این سوال که گفته می‌شود تنها ۳ تا ۵ درصد کارفرمایان از تخفیف حق بیمه استفاده‌کرده‌اند و از طرفی عدم پرداخت به موقع حق بیمه باعث می‌شود کارفرمایان تمایلی به استفاده از مددجویان نداشته باشند، تصریح کرد: سهم بیمه طبق قانون حق بیمه خویش فرمایی و کارفرمایی ۲۰ درصد از طریق سازمان پرداخت می‌شود این میزان حمایت هم بستگی به اعتباری است که سازمان در اختیار دارد در سال ۹۹ حمایت از این بابت خوب بود و اعتبار از سازمان را به صورت صدردصدی دریافت کردیم و نزدیک به ۴۰ میلیارد تومان در حوزه مددجویان نیازمند و ۷۰ میلیارد تومان در حوزه معلولان از بیمه حق اعتبار دریافت کردیم همچنین حدود ۲۳ میلیارد تومان در حوزه ارتقای کارآیی افراد دارای معلولیت براساس ماده ۱۲ قانون افراد دارای معلولیت اعتبار به استان‌ها توزیع شد این اعتبار تا پایان فروردین ماه در سطح کارفرمایان و خود اشتغال‌ها توزیع و جذب شد.

دهقان خاطرنشان کرد: ما علی‌رغم اینکه مشکلاتی را در خصوص جمع آوری اطلاعات مددجویان شاغل و کارفرمایان مربوطه در سطح استان‌ها و شهرستان‌هایی که از زیرساخت‌های فناوری ضعیف‌تری برخوردار بودند، داشتیم اما نگاه‌مان توزیع حداکثری اعتبارات بود و تمام درخواست‌هایی که بهزیستی استان‌ها و ستاد اشتغال کشور داشتند با تاکید ریاست محترم سازمان بهزیستی و پیگیری جدی معاونان محترم مشارکت‌ها و پشتیبانی و مدیرکل محترم بودجه تامین اعتبار شد یعنی براساس درخواست حوزه‌های عملیاتی که از سوی بهزیستی شهرستان‌ها و بهزیستی استان‌ها ارائه شده، تامین اعتبار شده است. در سال ۹۸ و سال ۹۹ در بحث تامین اعتبارات اشتغال هیچ مشکلی نداشتیم قطعا باید درخواست از سوی کارفرما بیاید اگر کارفرمایی درخواست داده و بهزیستی استان رسیدگی نکرده است باید به ما در ستاد منتقل کنند تا بتوانیم در سال ۱۴۰۰ حمایت کنیم اما تا جایی که اطلاع دارم صددرصد نیاز استان‌ها در بحث اعتبار بیمه و حق کارفرمایی مددجویان و معلولان پرداخت شده است.

وی ادامه داد: از حمایت بی‌شائبه همه مسوولان و دولت محترم در بحث تامین اعتبارات، همچنین نمایندگان مجلس در بحث تصویب قانون بودجه و توجه ویژه به جامعه مددجویی کشور و به خصوص توجه ویژه به امر بسیار مهم اشتغال در قانون بودجه و توجه ویژه نهادهای نظارتی  به رفع موانع برای تسهیل برخورداری جامعه هدف از اعتبارات اشتغال تشکر کنم.

دهقان تصریح کرد: بانک مرکزی و شبکه بانک‌های عامل در سال گذشته انصافا در قبال جامعه بهزیستی همراهی خوبی داشتند و در شرایط سخت کرونا و تحریم بالغ بر ۱۷۵۰ میلیارد تومان تسهیلات بانکی در قالب وام‌های ‌۵۰ میلیون تومانی با کارمزد ۴ درصد ۷ ساله به مددجویان پرداخت کردند. جامعه کارفرمایی، اتاق‌های تعاون، بازرگانی، اصناف و عموم کسبه در ایجاد بستر اشتغال اعم از خوداشتغالی و کارفرمایی برای مددجویان بهزیستی، مشتاقانه و بدون چشمداشت و نهایت تواضع و در قالب مسئولیت اجتماعی خود پا به عرصه حمایت از اشتغال مددجویان گذاشتند و این جنبش ملی برای حمایت از کسب و کارهای مددجویی یقینا در پیشگاه خداوند بزرگ ماجور خواهد بود. انشاله در سال ۱۴۰۰ هم با همین روحیه جهادی مردم و کارآفرینان و با همراهی ویژه مددجویان تحت پوشش و ما هم به عنوان خدمتگزار پا به کار این عزیزان، بیش از پیش، برای تحقق شعار ویژه سال که پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید هست، حرکت خواهیم کرد و نمادی از اقتصاد مقاومتی و اقتصاد تحریمی را در مجموعه بهزیستی ارائه خواهیم کرد.