انتقاد از نگاه تفننی و فانتزی به حوزه محیط‌زیست/ خروج قطارها از ریل به دلیل فرونشست زمین است/ با آمریکا قراردادی در زمینه مقابله با خشکسالی نداریم

«مسعود تجریشی» معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت‌و گو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به خطر خشکسالی در کشور بیان کرد: تالاب‌های کشور تقریبا در پایین دست قرار دارند، یعنی در منتهاالیه حوزه‌ی آبی هستند که در بالا دست رقابت در برداشت آب بسیار زیاد بوده است. 

وی ادامه داد: طبق گزارش‌های سازمان فضایی، تصویری که از نحوه‌ی تغییرات تالاب وجود دارد، نشان می‌دهد تقریبا تمام تالاب‌های کشور خشک شده یا در حال خشک شدن است، حتی میانکاله که به دریا متصل است، وقتی از بالا به آن نگاه می‌کنیم، بخش زیادی از آن از دست رفته است. 

تجریشی گفت: بنابراین ما یک معضل بزرگ به نام خشک شدن تالاب‌ها را داریم، قانون تالاب‌ها سال گذشته به تصویب رسید، آیین نامه‌ی آن اجرایی و قرار شد، سازمان محیط زیست مطالبه‌گری کند و هر سال حق‌آبه تالاب‌ها را بگیرد، اما متاسفانه تا الان این اتفاق نیفتاده است. 

وی ادامه داد: حتی می‌بینیم وقتی ۱۰ درصد بارش‌ها در دریاچه ارومیه کم می‌شود، وزارت نیرو بیش از ۵۰ درصد حق آبه دریاچه را نمی‌دهد! ما مشکل خشکسالی را چه در مناطقی که وضعیت بارش بد است و چه در تالاب‌هایی که آب آن از خارج کشور می‌آید، داریم که علت آن هم مصرف بیش از اندازه‌ی منابع آبی است. 

تجریشی افزود: به طور مثال آب‌های زیرزمینی در رفسنجان و کرمان نشست داشته و الان می‌بینیم مشکل به نزدیک تهران نیز رسیده و این در حالی است که این نشست‌ها باعث خسارت‌های بسیاری می‌شود و برای جاده‌ها، خطوط گاز و نفت و... مشکل به وجود می‌آورد، حتی خیلی وقت‌ها که می‌گویند قطار از ریل خارج شد به دلیل فرونشست است، بنابراین تبعات زیادی دارد. 

وی با اشاره به خشک شدن تالاب‌ها و وقوع گرد و خاک گفت: در واقع ۴۰ درصد کانون‌های بحرانی گرد و غبار سم یا کودهای شیمیایی را هم جابه جا می‌کند، که اگر وارد ریه شود این  سم و کودها را به همراه خود دارند و اگر به تالاب‌ها برسد، جذب رسوبات می‌شود که باد آنها را بلند می‌کند، بزرگ‌ترین مشکل ما خشک شدن تالاب‌ها و تولید گرد و غبار است که اثرات بسیار وحشتناک بر سلامتی انسان می‌گذارد.

تجریشی افزود: طبق مطالعات انجام شده، گرد و غباری که از کشورهای دیگر وارد می‌شود، ۳۰ درصد جوجه‌ریزی در کرمانشاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد، زمانی که پرندگان جوجه ریزی می‌کنند، گرد و غبار وارد ریه‌های جوجه‌ها می‌شود و تلف می‌شوند، بنابراین خسارات زیست محیطی و اقتصادی آن بسیار وحشتناک است. 

وی بیان کرد: اینها یک اعتراض خاموش طبیعت به ما است که حق آبه را به آنها ندادیم، یعنی از طریق گرد و غبار اعتراضش را به ما می‌رساند، گرد و غباری که در روز هفتم یا هشتم فروردین در برخی شهرها اتفاق افتاد هم به دلیل خشکی تالاب‌ها بود و رئیس جمهور بعدی حتما باید بر این موضوع حساسیت بیشتری داشته باشد. 

تجریشی با انتقاد از نگاه فانتزی به مقوله‌ی محیط زیست در کشور، گفت: محیط زیست مثل یک بخش فانتزی و تفننی است که هر وقت مشکلات دیگر بخش‌ها حل شد به سراغ آن بیایند، در صورتی که توجه کنید یک سیلاب در یزد، اصفهان و خراسان چه خسارتی به بار آورد. وقتی پوشش جنگلی را از بین می‌بریم، در رودخانه ساخت و ساز می‌کنیم، آن هم اثرش را بر مردم می‌گذارد. 

وی افزود: موضوع محیط زیست اصلا به اصطلاح لاکچری‌بازی نیست بلکه در این بخش بسیار آسیب‌پذیر هستیم و نیاکان ما هم این موضوع را می‌دانستند، بنابراین با طبیعت کنار می‌آمدند، به طور مثال در یزد تجارت می‌کردند و در مناطق خشک صنایعی داشتند که آب بر نبود، یعنی با شرایط سازگار بودند، اما به ما که رسید، اوضاع تغییر کرد. 

تجریشی گفت: این شکل آمایش و بهره برداری از خاک حتما آثارش را در زندگی ما نشان خواهد داد، طبق مطالعات اصفهان ۸ میلیارد دلار و تهران ۴ میلیارد دلار در سال خسارت آلودگی هوا دارد و هنوز بابت آن به جمع بندی نرسیدیم و فقط به دنبال توسعه صنعت و ساخت ساز هستیم و ظرفیت‌های اکولوژیک را از دست داده‌ایم. 

وی در پایان با اشاره به خبرهایی مبنی بر همکاری ایران و آمریکا در زمینه مقابله با خشکسالی در کشور، بیان کرد: چنین همکاری وجود ندارد، فقط استاد دانشگاه تربیت مدرس در این زمینه فرصت مطالعاتی داشت، در سال میلادی گذشته هم ۱۴۵ مقاله‌ی مشترک در این زمینه منتشر شده و فقط مطالعه و کار تحقیقاتی به این شکل وجود دارد و غیر از اینها ارتباط و قراردادی بین دو کشور وجود ندارد.