مراکز کاهش آسیبِ زنان از مردان دور می‌شود/ انتقال معتادان متجاهر دارای زخم باز به مرکزی در ورامین/شناسایی پاتوق متجاهران براساس نقشه‌یابی

«رضا تویسرکان‌منش» مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره ایجاد مراکز برای معتادانی که دارای زخم باز هستند، گفت: در طرح‌های جمع‌آوری معتادان ولگرد و بی‌خانمان و به اصطلاح متجاهر، مشخص شد، برخی از آن‌ها دارای مشکلات جسمی بودند به ویژه افرادی که تزریقی هستند و یا در گذشته مصرف کراک داشتند.

راه اندازی مرکز ماده ۱۶ احسان در ورامین برای نگهداری معتادان دارای زخم باز

وی ادامه داد: در کل معتادان تزریقی در معرض عفونت هستند، چراکه از تزریق استریل استفاده نمی‌کنند و سیستم ایمنی بدن این افراد به دلیل تغذیه نامناسب و مکان استراحت نامناسب، مستعد زخم و بیماری عفونی است. جمع آوری این افراد در طرح‌ها همیشه یک معضل بود این افراد اول به بیمارستان منتقل می‌شدند و چند روز بعد از درمان اولیه زخم‌شان به کمپ ارجاع داده می‌شدند. در کمپ‌ها امکانات پزشکی کافی برای ادامه درمان وجود نداشت و از همین رو ایده‌ای در نظر گرفته شد که یک مرکز بینابینی ایجاد شود تا این افراد بعد از ترخیص از بیمارستان برای ادامه درمان به این مرکز منتقل شوند و پس از بهبودی کامل نیز به کمپ منتقل شوند. این ایده با ایجاد مرکز ماده ۱۶ نگهداری معتادان زخم باز احسان در ورامین عملیاتی شد.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه این مرکز در آخرین روزهای سال گذشته افتتاح شد، ادامه داد: افراد در این مرکز تحت نظر پزشک و پرستار قرار می‌گیرند و تجهیزات کامل درمانی در این مرکز وجود دارد. روزانه زخم‌های این افراد پانسمان می‌شود. این افراد اگرچه نیاز به خدمات درمانی دارند اما نیاز به بستری در بیمارستان ندارند و خدمات مطلوبی در این مرکز به معتادانی که دارای زخم باز هستند، ارائه می‌شود. در حال حاضر همین یک مرکز برای نگهداری معتادان متجاهر با زخم باز در کشور وجود دارد. به نظر می‌رسد با توجه به خدماتی که به معتادان متجاهر زخم باز در این مرکز ارائه می‌شود، باید این مراکز توسعه پیدا کند.

تویسرکان‌منش ادامه داد: با کمک دستگاه‌های اجرایی مانند سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و سازمان‌های مردم نهاد با تجربه‌ای که از این مرکز به دست آورده‌ایم به نظرم در سال ۱۴۰۰ امکان توسعه این مراکز در استان‌هایی که تعداد معتادان متجاهر دارای زخم باز زیاد است، میسر است. طبیعتاْ ما برآوردی از توزیع معتادان متجاهر در استان‌های مختلف داریم. بیش از نیمی از معتادان در تهران حضور دارند و حدود ۱۴ هزار نفر از ۵۲ هزار معتاد متجاهر در حال حاضر در تهران نگه‌داری می‌شوند. در استان‌هایی مانند تهران و البرز جمعیت این معتادان بیشتر است. در استان‌هایی که تعداد معتادان متجاهر آن‌ها به ۵۰ الی۶۰ نفر نیز نمی‌رسد، اگر دچار زخم باشند ما معضلی برای درمان آن‌ها نداریم، اما در استان‌هایی مانند تهران، البرز، کرمان و… برنامه‌هایی برای گسترش این مراکز داریم.

مراکز کاهش آسیب در کنترل ناهنجاری‌ها "معجزه" می‌کند

وی در بخش دیگری از اظهارات خود درباره سرانجام جمع آوری مراکز کاهش آسیب گفت: سوال این است که آیا در ابتدا معتادان در جایی به عنوان پاتوق جمع می‌شوند و بعد ما در آنجا در مراکزی تحت عنوان کاهش آسیب خدمات ارائه می‌دهیم یا اینکه جایی را به اسم مراکز کاهش آسیب ایجاد می‌کنیم و معتادان به آنجا می‌روند؟ این اختلاف نظر وجود دارد و ما در ستاد معتقدیم که در ابتدا پاتوق ایجاد می‌شود.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر خاطرنشان کرد: ما هر چند سال یک بار میلیون‌ها تومان هزینه می‌کنیم، برای طرحی به اسم نقشه‌یابی تا براساس آن متوجه شویم که پاتوق معتادان بیشتر در کدام مناطق است و بدیهی است که وقتی معتادان در جایی جمع می‌شوند، ما نمی‌توانیم دورتر از این مناطق مراکزی را ایجاد کنیم تا به این افراد خدمات ارائه دهیم. در همه جای دنیا نیز روال بر همین منوال است که در ابتدا پاتوق‌ها شناسایی می‌شوند و بعد خدمات در آنجا به این افراد ارائه می‌شود.

تویسرکان‌منش ادامه داد: برخی از پاتوق‌های این معتادان آنقدر دور است که ما به آن‌ها سخت در دسترس می‌گوییم که حتی نمی‌توانیم در این مکان‌ها مراکز کاهش آسیب ثابت راه‌اندازی کنیم و تیم‌های سیار برای ارائه خدمات به این افراد در این مناطق اعزام می‌شوند. مراکز کاهش آسیب انتخاب بین بد و بدتر است. در این مراکز خدمات ابتدایی مانند یک وعده غذای گرم ارائه می‌شود تا فرد معتاد بی‌خانمان از دیگران دزدی نکند. مراکز کاهش آسیب در کنترل برخی ناهنجاری‌ها یک معجزه هستند.

وی تصریح کرد: افرادی که به مراکز کاهش آسیب مراجعه می‌کنند، افرادی هستند که تمایلی به ترک ندارند و طرد شده اجتماعی هستند. علم پزشکی هنوز به این مرحله نرسیده که بتواند از فردی که خودش قصد ترک نداشته باشد، ابر قهرمان بسازد. البته این موضوع هم وجود دارد که تجمع این افراد در یک محل باعث نارضایتی سایر اعضای محله می‌شود و اعتراض نسبت به حضور این افراد ایجاد می‌شود. محله‌هایی مانند شهید هرندی از قبل از انقلاب محل تجمع معتادان و بورس خرید و فروش موادمخدر بوده است، اما یک سوءبرداشتی که شده، این است که معتقدند اگر ما مراکزمان را از این جا خارج کنیم معتادان نیز خارج می‌شوند. در حالی که ما معتقدیم سال‌ها اینجا معتادان حضور داشتند بدون اینکه ما مرکزی داشته باشیم اگر مرکز کاهش آسیب را به یک منطقه دور خارج از شهر منتقل کنیم، معتادی که حال ندارد به خود تکان دهد چگونه می‌تواند خود را به این مرکز برساند و خدمات دریافت کند.

تبعات جمع‌آوری مراکز کاهش آسیب بسیار زیاد است

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر با بیان اینکه پلیس با توجه به اینکه طرح‌های بسیاری برای پاکسازی در این مناطق اجرا کرده است، تصریح کرد: این موضوع به ما محول شد و ما جلسات متعددی با مقام‌های مسئول مانند پلیس، شهرداری و بهزیستی برگزار کردیم و در این خصوص به طور مفصل بحث کردیم و در یک موضوعاتی با هم به تفاهم رسیدیم. یکی از این موضوعاتی که ما با این دستگاه‌ها بر سر آن به تفاهم رسیدیم این است که وجود این مراکز لازم است، اما گلایه‌هایی نسبت به مکان‌یابی این مراکز وجود دارد، چراکه نزدیکی مراکز زنان به مراکز مردان ممکن است معضلاتی در محیط‌های اطراف این مراکز ایجاد شود و ما پذیرفتیم در صورتی که شهرداری قبول کند و بهزیستی همراهی کند این مراکز جابجا شوند.

تویسرکان‌منش با تاکید بر اینکه جمع آوری این مراکز کاهش آسیب در دستور کار ما نیست و جمع آوری این مراکز تبعات بسیاری خواهد داشت، خاطرنشان کرد: ریشه حل این مشکل این نیست که ما این معتادان متجاهر را پراکنده کنیم، بلکه باید دسترسی به خدمات درمانی و حمایت‌های اجتماعی و اشتغال را برای این افراد زیاد کنیم. ما برنامه‌ای برای حذف مراکز کاهش آسیب نداریم، اما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا نظر مردم شریف محلات تامین شود.