معضل کودک‌همسری با ممنوعیتِ پرداخت وام ازدواج حل نمی‌شود/ لزوم حمایت اقتصادی از خانواده‌های فقیر برای جلوگیری از تاهل کودکان

 «حبیب‌الله مسعودی فرید» معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره تبعات منفی مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس مبنی بر پرداخت وام ازدواج ۱۰۰ میلیون تومانی به دختران کمتر از ۲۳ سال و پسران کمتر از ۲۵ سال، گفت: ازدواج در سنین پایین بیشتر از بعد فرهنگی قابل بحث است تا جنبه‌های دیگر البته بحث اقتصادی هم مهم است.

وی ادامه داد: بحث اختصاص وام ازدواج این است که افراد بتوانند در سنین مناسب ازدواج کنند. باید افراد در سنینی ازدواج کنند که از لحاظ روانی، اجتماعی و جسمی به شرایط مناسب رسیده باشند. لزوما وام ازدواج را نمی‌توانیم به عنوان یک عامل صرف در افزایش ازدواج در سن پایین اثرگذار بدانیم.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه باید روی گروه‌هایی سنی که سن‌شان از زمان مناسب ازدواج در حال گذر است کار کنیم و ازدواج به موقع را ترویج دهیم، تصریح کرد: ازدواج در سن پایین به ویژه در سن زیر ۱۳ الی ۱۴ سال به دلیل اینکه افراد به رشد اجتماعی و روانی نرسیده‌اند و از آنجایی که خطر عوارض بارداری در این سنین متوجه این افراد است، صحیح نیست و می‌تواند معضلات را افزایش دهد. البته ازدواج در سنین بالاتر نیز اگر آموزش لازم را ندیده باشند، ممکن است دچار مشکل شوند.

فرید با بیان اینکه ازدواج یک دوران مطلوب دارد، خاطرنشان کرد: سعی بر این است که نه در سن پایین و نه در سنین خیلی بالا ازدواج صورت گیرد، بلکه در زمان و موقع مناسب افراد باید ازدواج کنند، چراکه از آن طرف ازدواج در سن بالا نیز باعث ایجاد شکاف بین نسلی بین پدر و مادر و فرزندان می‌شود و درک متقابلی ممکن است از هم نداشته باشند، در حالی که اگر ازدواج در سن مناسب انجام شود، قطعا ارتباط بهتری می‌توانند با هم برقرار کنند. از طرفی ازدواج در سن بالا نیز باعث می‌شود عوارض بارداری برای مادر بیشتر شود. همچنین نسبت به گروه‌های دیگر به طور کلی شانس فرزندآوری کمتر می‌شود یعنی اگر بخواهند به فاصله دو یا سه سال چند فرزند داشته باشند، در سنین بالا ممکن است انجام نشود.

وی تصریح کرد: هر کاری که انجام می‌شود، ممکن است تبعاتی داشته باشد. در کودک همسری اگرچه بحث اقتصادی بسیار مهم است، اما  همانطور که گفتم، بحث فرهنگی اهمیت بیشتری دارد و موضوع اقتصادی در رتبه بعدی است. باید تدابیری اندیشیده شود که جلوی ازدواج در سنین پایین که بیشتر هم در دهک‌های بسیار پایین جامعه به دلایل اقتصادی انجام می‌شود، گرفته شود، چراکه در خانواده‌ای که از نظر اقتصادی متوسط هم باشد، خیلی کم دیده می‌شود که دختر خانواده به دلایل مالی در سنین پایین ازدواج کند. عمدتا افرادی که کودکان خود را در سنین کم همسر می‌دهند، در دهک‌های پایین اقتصادی و اجتماعی هستند.

معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: اما راهکارش این نیست که وام ازدواج به افراد تعلق نگیرد، چراکه هزینه‌های زندگی افزایش پیدا کرده و یک جوان نیازمند حمایت است و سیاستگذار با هدف کمک به جوان این سیاست را در نظر می‌گیرد. برای اینکه ازدواج در سنین بسیار پایین انجام نشود، افزایش ندادن وام نمی‌تواند روش اثربخشی باشد و باید موضوعات فرهنگی را برطرف کرد و همچنین حمایت‌های اجتماعی و اقتصادی از خانواده‌ای که به دلیل فقر اقدام به چنین کاری می‌کند، صورت بگیرد. همانطور که گفتم ازدواج در سنین پایین یک اتفاق چند عاملی است و نمی‌توانیم یک عامل را برای آن در نظر بگیریم و هر طرحی که دولت می‌دهد، می‌تواند جنبه‌های نگران کننده هم داشته باشد.

فرید تاکید کرد: اما راهکار آن قاعدتا این نیست که به صورت چکشی و ضربتی عمل کنیم و بگوییم وام ازدواج برای افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است. اگر یکی ازدواج کرد چه کنیم چراکه منع قانونی و شرعی ندارد و نمی توانیم بگوییم بانک به این فرد وام ندهد، در اینصورت نیز عملکرد بانک غیرقانونی می‌شود، بنابراین نمی‌توانیم وقتی از نظر شرع و قانون مشکلی وجود ندارد، بگوییم وام ندهید.

وی ادامه داد: برای جلوگیری از کودک همسری باید سیستم‌های حمایتی از دهک‌های پایین جامعه تقویت شود و همچنین از نظر فرهنگی در این زمینه فعالیت کنیم. از سوی دیگر نیز برای جلوگیری از تاخیر در ازدواج نیز برنامه‌هایی داشته باشیم و هر دو بخش را مورد اهمیت قرار دهیم و دولت در سیاست گذاری‌هایی که دارد باید به هر دو بخش توجه داشته باشد.