رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در گفت‌وگو با ایلنا:
اشتغال با شرایط روحی کودک سازگار نیست / فقر شدید کودکان را راهی خیابان می‌کند
برخی از کودکان در شرایطی بسیار نامطلوب که اصطلاحا به آن شرایط زیرزمینی گفته میشود، کار می‌کنند و به حمایت‌های خاصی نیاز دارند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران درباره وضعیت کودکان کار خیابانی گفت: طبق قانون کار افراد ۱۵ تا ۱۸ سال کارگر نوجوان نامیده می‌شوند، بنابراین در جامعه تعدادی از کودکان بر اساس قانون می‌توانند؛ کار کنند.
حسن موسوی چلک در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا گفت: دسته دیگری از کودکان کار نیز وجود دارند که کمتر از سن مقرر شده در قانون هستند و شرایط کار به گونه‌ای است که منجر به استثمار و بهره‌کشی از آنان میشود.
وی با اشاره به عدم تناسب اشتغال با شرایط روحی و روانی کودکان خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی حتی اگر کودک کار، ۱۸ سال سن هم داشته باشد، براساس قوانین می‌توان برای ساماندهی این گروه از کودکان اقدام کرد.
فقر شدید کودکان را راهی خیابان می‌کند
موسوی‌چلک ادامه داد: در حال حاضر هم قانون حمایت از کودکان و نوجوانان را داریم که به قانون پیشگیری از کودک آزاری معروف است و هم مقاوله‌نامه ۱۸۲، ILO(سازمان بین‌المللی کار) را امضا کرده‌ایم که بر اساس آن آئین‌نامه منع اشکال کار کودکان تصویب و ابلاغ شد.
این مددکار اجتماعی خاطرنشان کرد: برخی از کودکان در شرایطی بسیار نامطلوب که اصطلاحا به آن شرایط زیرزمینی گفته میشود، کار می‌کنند و به حمایت‌های خاصی نیاز دارند.
وی با بیان اینکه درایران غالبا کودکان کار و کودکان خیابان با خانواده‌های خود ارتباط دارند، اظهار کرد: به طور معمول والدین این کودکان به دلیل نیاز مالی شدید، کودکان خود را راهی کار می‌کنند و به همین دلیل به این گونه کودکان نمی‌توان عنوان بدسرپرست به معنی کودکی که مورد آزار والدین است اطلاق کرد، اگرچه برخی از این کودکان بدسرپرست نیز هستند.
موسوی چلک تصریح کرد: در خصوص کودکان خیابانی موضوع کمی فرق می‌کند؛ کودک خیابانی کودکی است که محل کار و زندگی وی خیابان است که آمار این کودکان در ایران به نسبت کودکانی که با خانواده خود در ارتباط هستند، بسیار کم و حدود یک پنجم است که عموم آنان کارتن خواب بوده و گاهی نیز تا یک نهم و یک دهم کل جمعیت کودکان کار و خیابان را نیز در بر می‌گیرند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با اشاره به کودکان بدسرپرست گفت: این گروه از کودکان ممکن است؛ در خیابان نبوده و در خانه حضور داشته باشند، اما مشمول حمایت توسط دولت و مراجع ذیربط باشند، که قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیشتر در رابطه با این گروه از کودکان است که یا والدینشان صلاحیت سرپرستی ندارند یا اینکه به طور کلی سرپرست ندارند.
وی با اشاره به لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان گفت: این لایحه در حال حاضر در دستور کار کمیسیون قضایی مجلس قرار دارد و به کودکان در معرض بزه و بزه دیده می‌پردازد، در حالی که قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب سال ۸۱ مربوط به کودکان بدسرپرست و بی‌سرپرست است.
موسوی چلک معتقد است: اگر این لایحه به قانون تبدیل شود و حتی ۳۰ درصد آن را اجرا کنیم، یکی از پیشرو‌ترین کشور‌ها در حمایت از حقوق کودکان خواهیم شد، چرا که این لایحه براساس مطالعات بیش از ۴۰ کشور و با درنظر گرفتن شرایط ایران تدوین شده است. همچنین ایرادات قوانین قبلی در آن وجود نداشته و نگاه به آینده نیز در این لایحه وجود دارد و در کل لایحه‌ای بسیار قوی است.
کمک به کودکان کارو خیابان باید برحسب شرایط آنان باشد
این مددکار اجتماعی با یادآوری تغییر بخش‌هایی از این لایحه در دولت گذشته خاطرنشان کرد: چنانچه به سمت همان لایحه‌ای که در قوه قضائیه تصویب شده است، برگردیم و نیز تغییراتی را که پیش‌تر در مرکز پژوهش‌های مجلس انجام شده بود، مدنظر قرار دهیم و این دو موضوع را با یکدیگر تلفیق کنیم، می‌توانیم بیشترین کمک و حمایت را از کودکان داشته باشیم.
وی تاکید کرد: بیشتر کودکان کار و خیابان به دلیل فقر مالی راهی خیابان می‌شوند و اگر به آنان سخت بگیریم، ممکن است در سطح خیابان‌ها مشاهده نشوند اما به احتمال بسیار قوی به انجام کارهایی سوق داده خواهند شد که قابل مشاهده نبوده و شرایط آنان را حاد‌تر می‌کند.
موسوی چلک به آئین‌نامه ساماندهی کودکان خیابانی اشاره کرد و افزود: بیش از ۱۳ دستگاه در این حوزه مسئولیت دارند و در حال حاضر فعالیت می‌کنند، اما مشکل این است که منشا تولید فقر و گسترش حضور کودکان در خیابان از بین نمی‌رود و به همین علت ما همواره شاهد حضور این کودکان در خیابان‌ها هستیم هرچند که اقدامات حمایتی از سوی بهزیستی، شهرداری و سایر دستگاه‌های مسئول در این زمینه انجام میشود.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران با تاکید بر ضرورت جمع‌آوری کودکان کار و خیابان که در حال حاضر توسط سازمان بهزیستی انجام میشود، اظهار کرد: همچنین باید برحسب شرایط کودکان برای آنان برنامه حمایتی نوشته شود که گاهی این برنامه کمکی، باید در دل خانواده و جامعه انجام شود و گاهی این کمک از طریق ارجاع کودکان به مراکز شبانه‌روزی حمایتی صورت گیرد، گاهی کمک به معنای ارائه کمک‌های درمانی به کودک بیمار و‌گاه نیز به معنای آموزش فنی و حرفه‌ای به کودک است.
وی با اشاره به شرایط متفاوت کودکان کار و خیابان گفت: برخی از این کودکان دارای بیماری‌های جسمی و روانی هستند، برخی تبعه بیگانه هستند، برخی به دلایل گوناگون فاقد هویت هستند و… اما در کل شرایط آنان متفاوت است که خوشبختانه در قوانین ما برای تمامی این گروه‌ها راهکار و سازمان متولی وجود دارد اما عمل به این قوانین کار سختی است.
