یک روان‌شناس کودک و نوجوان در گفت‌وگو با ایلنا:
مادرشدن در سنین نوجوانی به پرخاشگری و افسردگی می‌انجامد
فردی که در کودکی یا نوجوانی مادر می‌شود به دلیل عدم تکامل درمرحله رشد‌شناختی هنوز واقعیت خود و جهان اطراف خود را نمی‌شناسد.
روان‌شناس کودک و نوجوان درباره فرزندآوری کودکان زیر ۱۵ سال، گفت: مادر شدن فردی که هنوز در سن بلوغ قرار داشته و به ثبات عاطفی، اجتماعی و شناختی نرسیده است؛ با استرس و افسردگی همراه است.
فاطمه قاسم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، گفت: رشد کودک ۴ جنبه دارد؛ رشدجسمی - حرکتی، رشد روان‌شناختی، رشد عاطفی - هیجانی و رشد اجتماعی کودک که روند رشد در یک نوجوان زیر ۱۵ سال همچنان ادامه دارد.
مادرنوجوان به رشد‌شناختی نرسیده است
قاسم‌زاده با تاکید برلزوم تکامل مرحله رشد‌شناختی در مادران اظهار کرد: معمولا رشد‌شناختی که به معنای شناخت مفاهیم مجرد در فرد است، در سن ۱۷ سالگی شکل می‌گیرد و به همین دلیل نیز معمولا در نوجوانان شاهد رفتارهایی هستیم که از نظر ما معقول و منطقی نیست.
وی با بیان اینکه فردی که در کودکی یا نوجوانی مادر می‌شود به دلیل عدم تکامل درمرحله رشد‌شناختی هنوز واقعیت خود و جهان اطراف خود را نمی‌شناسد، تصریح کرد: وظیفه پرورش فرزند خصوصا در سال‌های اولیه تولد وی بر دوش مادر است و مادر نوجوان به وظایفی که در این زمینه برعهده دارد؛ همچون، تغذیه و رفتار با نوزاد نمی‌تواند به درستی عمل کند.
قاسم‌زاده ادامه داد: دلیل این موضوع نیز آن است که نوجوان از وظایف خود در مقام یک مادر آگاهی ندارد و در این زمینه آموزش ندیده است، چراکه نحوه رفتارصحیح با کودک اکتسابی و آموختنی است و پدر یا مادر خوب به آموزش‌های مناسب نیاز دارد، بنابراین به دلیل عدم تکامل مرحله رشد‌شناختی در یک نوجوان، وی نمی‌تواند با فرزند خود ارتباط مناسبی برقرار کند.
این پژوهشگر کودکان و نوجوانان با بیان اینکه یک نوجوان در مرحله رشد عاطفی نیز به تکامل و ثبات نرسیده است، عنوان کرد: به دلیل تغییرات جسمی و هورمونی در این سنین، یک نوجوان از نظر عاطفی نیز در حال تغییر است که خشم، عدم ثبات در تصمیم‌گیری و عملکرد غیرمنطقی دراین سنین نشانه‌ای از عدم ثبات عاطفی در نوجوان است.
مادر کم‌سن راهنمای خوبی برای فرزند خود نیست
وی ادامه داد: توجه به وضعیت روحی نوجوانان و عدم تکامل در مرحله رشد عاطفی و هیجانی آنان، یک مادر نوجوان نمی‌تواند راهنمای مناسبی برای کودک خود باشد و دچار مشکلات متعددی خواهدشد.
قاسم‌زاده گفت: یک نوجوان به لحاظ رشد اجتماعی نیز هنوز از محیط اطراف خود به آشنایی کامل نرسیده است و نحوه برقراری ارتباط با دیگران را به خوبی نیاموخته است و شناخت وی از اطرافش محدود است و زمانی که پرورش فرزند به مادری با چنین محدودیتی سپرده می‌شود، نتایج خوبی در بر نخواهد داشت.
این روان‌شناس کودک در خصوص تاثیر آموزش خانواده به مادر نوجوان بر نحوه پرورش فرزند اظهار کرد: والدینی که فرزند خود را در سنین کودکی و نوجوانی به ازدواج و فرزندآوری تشویق یا اجبار می‌کنند، به‌طور قطع از مسائل پرورشی و تربیتی آگاهی ندارند چراکه اگر والدین از ویژگی‌های نوجوانی و انتظاراتی که می‌توان از یک نوجوان داشت، اطلاع کافی داشته باشند هرگز نوجوان خود را به سوی ازدواج سوق نمی‌دهند.
قاسم‌زاده در ادامه با تاکید براینکه فردی که قرار است؛ برای مادر شدن آموزش ببیند، باید پایه و شرایط لازم را برای بهره‌گیری از این آموزش‌ها داشته باشد، خاطرنشان کرد: در روان‌شناسی بحثی مطرح است؛ تحت عنوان، سال‌های حساس رشد، که براساس آن هر آموزشی در سن مناسب آن به نتیجه مطلوب می‌رسد و تعجیل یا تاخیر در آموزش نتیجه‌بخش نخواهد بود.
تشویق نوجوان به ازدواج و فرزندآوری غیرمنطقی است
وی افزود: بنابراین آموزش فرزندپروری نیز باید در سن مناسب خود اتفاق افتد و یک کودک زیر ۱۵ سال که هنوز کودک یا نوجوان بوده و شخصیت آن شکل نگرفته است، نمی‌تواند معنای پرورش فرزند و راهکارهای مناسب این موضوع را به خوبی درک کند.
وی معتقد است: تشویق نوجوان به فرزندآوری با این توجیه که خانواده وی را در پرورش فرزند کمک می‌کنند، ترفندی غیرمنطقی است.
قاسم‌زاده با اشاره به رفتارهای تکانه‌ای همچون خشم در میان نوجوانان بیان کرد: رفتارهای همچون خشم همواره در انسان وجود دارد، اما آنچه مهم است کنترل نحوه بروز این نوع احساسات است، بنابراین فرد باید به سنی برسد که احساسات خود را شناخته و توانایی کنترل این نوع احساس‌ها را کسب کند. به نحوی که بتواند چنین احساساتی را به صورت درست و متعادل بروز دهد، بنابراین مادر نوجوانی که هنوز به این مرحله از رشد نرسیده است در برخورد با مسائل یک نوزاد با مشکلات بسیاری مواجه می‌شود.
این روان‌شناس کودک خاطرنشان کرد: مادر شدن فردی که هنوز در سن بلوغ قرار داشته و با تنش‌های مخصوص این دوران مواجه است و نیز به ثبات عاطفی، اجتماعی و شناختی نرسیده است؛ پرخاشگر و مضطرب‌ترشده و دچار استرس و افسردگی خواهد شد.
کودکان دارای مادران کم‌سن از مشکلات بیشتری رنج می‌برند
وی درباره کودکان متولد شده از مادران کم سن اظهار کرد: معمولا با چنین کودکانی رفتارهای خوبی انجام نمی‌شود چرا که مادران به دلیل کم سن بودن نمی‌توانند نیازهای کودکان خود را درزمینه رشد تامین کنند و در نتیجه این گروه در جنبه‌های مختلف رشدی باکاستی‌های مواجه شده و بیش از سایر کودکان با مشکل مواجه می‌‌شوند.
قاسم‌زاده با اشاره به تحقیق‌های انجام شده در این خصوص گفت: در این تحقیقات مشخص شده است، افرادی که در سنین کم ازدواج کرده و دارای چند فرزند هستند، فرزندان اولشان که در سنین کم والدین به دنیا آمده‌اند به نسبت فرزندانی که درسنین بالا‌تر والدین متولد شده‌اند، دارای مشکلات بیشتری بوده‌اند که دلیل آن کسب تجربه درکنار تکامل دوران رشد در والدین است.
گفتنی است؛ بر اساس پایگاه اطلاعات سازمان ثبت احوال در ۹ ماهه امسال یک هزار و ۲۷۷ مورد ولادت از مادران کمتر از ۱۵ سال گزارش شده است. همچنین در سال گذشته آمار این ولادت‌ها در مادران کم سن یک هزار و ۷۲۷ مورد بوده است. این در حالی است که کل ولادت سال گذشته یک میلیون و ۴۷۱ هزار و ۸۳۴ مورد بوده و در مجموع می‌توان گفت ولادت مادران زیر ۱۵ سال یک دهم درصد کل آمار موالید را به خود اختصاص داده است.
