در میزگرد ایلنا مطرح شد؛(بخش دوم)
خودکشی در ایران میان جوانان شایع‌تر است
در بیشتر نقاط دنیا، الگوی سنی در میان کسانی که اقدام به خود کشی می‌کنند، بالای ۷۰ سال است / خودسوزی در استان‌های، گلستان، ایلام و استان‌های غربی بیش از دیگر استان‌هاست / خودکشی منجر به فوت در میان روستاییان حدود ۵۰ برابر بیشتر از شهرنشین‌هاست.
در میزگرد بررسی دلایل وقوع خودکشی و راهکارهای پیشگیری از آن عنوان شد؛ خود کشی در ایران میان جوانان شایع‌تر است.
به گزارش خبرنگار ایلنا؛ میزگرد بررسی دلایل وقوع خودکشی و راهکارهای پیشگیری از آن، با حضور کاظم ملکوتی؛ روانپزشک و رئیس انجمن پیشگیری از خودکشی ایران، شیرین احمدنیا؛ جامعه‌شناس و استاد دانشگاه و روزبه کردونی مدیرکل دفتر آسیب‌های اجتماعی وزارت کار در خبرگزاری ایلنا برگزار شد،میهمانان این میزگرد در بخش نخستبه دلایل وقوع پدیدهٔ خودکشی اشاره کردند و در بخش دوم نیز با ارائه آمارهایی وضعیت خودکشی در کشور و ریز فاکتورهای موثر در اقدام به خود کشی را مورد بررسی قرار دادند:
ملکوتی شایع ترین سن اقدام به خودکشی در کشور را ۱۵ تا ۳۰ سال عنوان کرد و گفت: میزان اقدام به خودکشی در زنان سه برابر مردان و خودکشی منجر به فوت در مردان دو برابر زنان است.
خودسوزی در ایران و پاکستان بیشتر دیده می‌شود
وی ادامه داد: «البته این آمار در مورد استان‌های غربی کشور صدق نمی کند، بلکه در این مناطق میزان خودکشی زنان یا برابر با مردان است و یا در برخی موارد تعداد زنان بیشتر است به ویژه در مورد کسانی که خودسوزی می کنند، باید توجه داشت که خودسوزی یکی از روش‌های اقدام به خودکشی است که در همه جای دنیا مرسوم نیست و در ایران و پاکستان بیشتر از دیگر کشورها دیده می شود. خودسوزی در استان‌های، گلستان، ایلام و استان‌های غربی بیش از دیگر استان‌هاست و از آنجا که خودسوزی شیوه ای خشن‌تر است، ۷۰ یا ۸۰ درصد کسانی که خودسوزی می‌کنند، این اقدام منجر به فوت آنها می‌شود.
یکی دیگر از ریز فاکتورهای موثر در اقدام به خود کشی محل اقامت است، خودکشی منجر به فوت در میان روستاییان حدود ۵۰ برابر بیشتر از شهرنشین‌هاست؛ که می‌تواند به دلیل عدم دسترسی به مراکز درمانی، یا به دلیل عدم تشخیص و یا سطح سواد پایین باشد.
ملکوتی در ارتباط با اینکه چرا جمعیت جوان در کشور ما بیشتر درگیر پدیده خودکشی هستند، گفت: ریسک فاکتورهای خودکشی در سنین جوانی بیشتر است؛ بیکاری، اعتیاد(که میزان خودکشی را دو تا سه برابر افزایش می دهد)، درگیری‌های خانوادگی بین زن و شوهر به ویژه در سالهای ابتدایی ازدواج. یا میان دختران و پسران با پدر و مادر بر سر موضوع هایی همچون درس، دوست پسر، دوست دختر، تلفن، فیس بوک، فیلم، ماهواره، اینترنت و… از مهمترین ریسک فاکتور های تهدید کننده جوانان است.
هر ۴۰ ثانیه یک نفر در اثر خودکشی می‌میرد
کردونی در ادامه اظهار کرد: «بنا براعلام سازمان بهداشت جهانی نرخ مرگ و میر ناشی از خودکشی درجهان بین ۱۱ تا ۱۲ در هر صدهزار نفر است، در واقع هر ۴۰ ثانیه یک نفر در جهان براثر خودکشی از بین می‌رود و ۲۰ برابر تعداد خودکشی‌های موفق منجر به مرگ(۸۰۰ هزار نفر)، اقدام به خودکشی در جهان انجام می‌شود.
نرخ مرگ و میر ناشی از خودکشی در ایران براساس داده‌های منابع مختلف بین ۴/۲ تا ۵/۲ تخمین زده شده است. کشورهایی مانند مجارستان، کره، روسیه، ژاپن با نرخ خودکشی بالای ۲۰ بیشترین آمار را دارند و جمهوری اسلامی ایران در کنار سایر کشورهای مسلمان و برخی کشورها نظیر یونان و ایتالیا در زمره کشورهایی با نرخ پایین مرگ و میر ناشی از خودکشی به حساب می‌آید.
در رابطه با جنسیت اقدام کنندگان به خودکشى پیش بینى مى شود که نرخ جهانی خودکشى در بین مردان در سال ۱۹۵۰ از ۱۵ نفر به ۳۰ نفر در هر یکصد هزار نفر در سال ۲۰۲۰ افزایش پیدا کند. همچنین برآورد مى شود در همین فاصله زمانى، نرخ جهانی خودکشى در زنان از پنج نفر در سال ۱۹۵۰ به ۷،۵ نفر در هر یکصد هزار نفر در سال ۲۰۲۰ افزایش داشته باشد.»
خودکشی در ایران میان جوانان شایع‌تر است
کردونی افزود: «در بیشتر نقاط دنیا، الگوی سنی در میان کسانی که اقدام به خود کشی می‌کنند، بالای ۷۰ سال است اما در ایران مانند یک سوم کشورهای جهان و کشورهایی چون تایلند و نیوزلند خودکشی در میان سالمندان کمتر و در میان جوانان آمار بالاتری به خود اختصاص می‌دهد. همچنین در دنیا دومین عامل مرگ و میر در بین گروه سنی ۱۸ تا ۳۰ سال خودکشی محسوب می‌شود.
در مورد الگوی جنسی نیز باید گفت در کشورهایی با درآمد بالا، نسبت خودکشی موفق در مردان سه برابر زنان و در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط این نسبت یک و نیم برابر است؛ این میزان در کشور ما نسبت ۲/۵ برای خودکشی موفق مردان نسبت به زنان را نشان می‌دهد که از این جهت شبیه به کشور هند هستیم.
نکته مهم دیگر در کشور ما مسئله خودکشی درمرزهای غربی است که میزان آن از میانگین کشوری بالاتر است که باید تدبیری برای آن اندیشیده شود. در همین راستا با تاکید وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و پیگیری‌های دکتر میدری معاون رفاه امسال ۱۰ میلیارد ریال برای کنترل و کاهش خودکشی در مناطق آسیب خیز کشور اختصاص یافته و مقرر شده است با تشکیل کارگروه‌های مشترک با برخی مناطق سیاست‌های هدفمند در این مورد تدوین شود.
آمارهای پزشکی قانونی نیز در مورد وضعیت تحصیلی متوفیات خودکشی در کشور بیانگر این است که بیشتر جان باختگان در سطح تحصیلات ابتدایی و راهنمایی هستند و خودکشی در میان دانش آموختگان لیسانس و بالاتر کمتر رواج دارد.
همچنین پیرامون ارتباط میان بیکاری و خودکشی، با توجه به اینکه تنها ۱۱ درصد از جان باختگان ناشی از خودکشی بیکار بوده‌اند، نمی‌توان به صراحت از ارتباط بیکاری و خودکشی سخن گفت. در جهان خوردن سم، حلق آویز کردن و استفاده از اسلحه گرم به عنوان سه عامل رایج است اما در کشور ما تقریبا نصف خودکشی‌ها به دلیل حلق آویز کردن است.»
دولت‌ها باید از جوانان در برابر آسیب‌های اجتماعی محافظت کنند
احمدنیا گفت: «ما باید دنبال ریشه یابی و علت یابی پدیده خود کشی براساس تغییر و تحولات رخ داده در جامعه و شرایط فرهنگی روز در کشور باشیم.
افزایش متوسط سطح تحصیلات نسلهای کنونی نسبت به نسلهای پیشین، امکان و کسب فرصت‌های بیشتر مشارکت اقتصادی و اجتماعی، زمینه تعاملات اجتماعی را تغییر داده، بر دگرگونی و تکثر نقش‌های اجتماعی تاثیر داشته و اینها همه شرایط جدیدی را برای شکل‌گیری مناسبات پسران و دختران و زندگی اجتماعی با توجه به رشد و توسعهٔ اقتصادی، و اجتماعی ایجاد کرده است.
بنابراین همانطور که اشاره شد هنگامی که قرار است به رشد نسبت‌های خودکشی و ریشه یابی آن توجه داشته باشیم، لازم است در واقع به صورت منطقه به منطقه و استان به استان، شرایط خاص محلی و منطقه‌ای را بررسی کنیم و ببینیم که در هر استان چه رخداد‌ها و تعاملات اجتماعی در حال وقوع و شکل‌گیری است که ریشه در تحولات ساختاری و زمینه‌ای دارد و چه تبعاتی را می‌تواند به دنبال داشته باشد.
تنوع قومیت، مذهب، سطح متوسط تحصیلات در منطقه، نوع معیشت و زندگی شهرنشینی یا روستا نشینی همه این موارد می‌تواند در میزان وقوع و آمار خودکشی در یک منطقه دخیل باشد.
همچنین فقر، بیکاری، عدم دست یابی به موفقیت در نیل به آمال و آرزوهای فردی، یا نقش‌ها و موقعیت‌های مطلوب اجتماعی به راحتی می‌تواند زمینه ساز بروز مسائل روان‌شناختی، سرخوردگی، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد، و حتی منجر به خود کشی شود.
به عنوان مثال، در مورد جوانان عدم دستیابی به شغل مناسب، درآمد و مسکن می‌تواند منجر به عدم دسترسی فرد به امکان ازدواج می‌شود، حال در این شرایط، برخی افراد در نتیجهٔ این گونه ناکامی‌ها و افسردگی‌ها ممکن است به تسکین‌های موقتی روی بیاورند، تسکین‌هایی همچون سوء مصرف مواد و الکل که از همبسته‌های اقدام به خودکشی به حساب می‌آیند. نهایتاً مجموعهٔ این شرایط که هم ابعاد فردی و هم ابعاد اجتماعی را در بر دارد می‌تواند سهم و نقشی در حرکت فرد به سوی اقدام و ارتکاب به خودکشی داشته باشد.
به همین دلیل است که در نظرات کار‌شناسانهٔ حوزهٔ علوم اجتماعی به تامین امکانات و پاسخ‌دهی به نیازهای مبنایی انسان‌ها اشاره می‌شود، و دولت‌ها تشویق به این می‌شوند که خدمات و حمایت‌های اجتماعی و رفاهی را تامین کنند و در جریان محافظت از نسل جوان در برابر آسیب‌های اجتماعی نقش تاثیرگذاری داشته باشد.
به ویژه در بحثخودکشی حمایت‌های اجتماعی و نهاد‌های حمایت گر و مشاوره‌ای بسیار تاثیر گذار است. زمانی که فرد در افکار خود تمایل به خودکشی نشان می‌دهد، و یا تصمیم به خودکشی گرفته و نشانه‌های بارزی را که حکایت از این تمایل دارد را از خود نشان می‌دهد، تامین هر گونه حمایت کار‌شناسانه و حتی به سادگی، بذل توجه و ملاطفت از جانب یک دوست می‌تواند نقش تعیین کننده داشته باشد، و او را از این کار منصرف کند.»
مصرف سیگار دو تا سه برابراحتمال خودکشی را افزایش می‌دهد
ملکوتی خواه در رابطه با علائم قرارگرفتن یک فرد در آستانه خودکشی گفت: «افسرده شدن فرد، صحبت کردن از ناامیدی و جملاتی مانند اینکه «زندگی به چه دردی می خورد»، «بمیرم و از این زندگی راحت شوم» برخی از این علائم است.
اگر در گذشته کسی سابقه اقدام به خودکشی داشته باشد، در حدود بیست برابر شانس اقدام مجدد را دارد. سابقه اقدام به خودکشی و مرگ در یکی از اعضای خانواده نیز شانس اقدام به خودکشی را در فرد زیاد می کند، اگر کسی از نظر ویژگی‌های شخصیتی، زود عصبانی می شود و بدون فکر تصمیم می گیرد، دارای رفتارهای پرخاشگرانه است، اعتیاد دارد و یا خانواده اش درگیر اعتیاد بوده اند، امکان بیشتری برای اقدام به خودکشی دارد.
مصرف سیگار دو تا سه برابراحتمال خودکشی را افزایش می‌دهد که شاید به دلیل افسردگی باشد، یعنی کسی که افسرده است، زیاد سیگار می‌کشد، اینها همان ریسک فاکتورهایی هستند که باید حواسمان باشد.
از کسی که این علائم را دارد، باید پرسید که آیا فکر خودکشی دارد یا نه؛ خیلی‌ها بر این نظر هستند که از فرزند ما نپرسید که به فکر خودکشی است؛ زیرا اگر بپرسید یعنی به او القا کردید که برود خودش را بکشد در حالی که چنین نیست و با پرسیدن و گفتن، کسی خودش را نمی‌کشد.
اگر شخصی شرایط اقدام به خودکشی را داشت باید به درمانگاه مراجعه کند، اگر شرایط حادی داشته باشد بستری می شود. باید توجه داشت که نسبت کسانی که خودکشی و به اورژانس مراجعه می‌کنند در برابر کسانی که در منازل اقدام به خودکشی می کنند، و از ترس آبرو و خیلی چیزهای دیگر به اورژانس مراجعه نمی کنند، ۱ به ۱۰ است.
ادامه دارد…
