ایلنا گزارش می‌دهد؛
کودکان بد - بی‌سرپرست چگونه برای زندگی مستقل آماده می‌شوند
«گر ازدواج دختران به طلاق ختم شود به عنوان زن سرپرست خانوار به دفتر توانمند سازی امور زنان و خانواده بهزیستی معرفی می شوند. / ین بچه ها تحت پوشش بیمه تامین آتیه کودکان بی سرپرست هستند.»
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قیمومیت کودکان بی سرپرست و بد سرپرست بر عهده حاکمیت قرار دارد بنابر این قوه قضاییه پس از تشخیص بد سرپرست و یا بی سرپرست بودن یک کودک با سرپرستی وی را به سازمان بهزیستی واگذار می کند.
مراکز بهزیستی با دو عنوان شیر خوارگاه و مراکز شبه خانواده تا زمان رسیدن این کودکان به شرایط استقلال از آنها نگهداری می کند اما پس از گذشت این دوران، افراد تحت سرپرستی نیز باید همچون بقیه افراد جامعه زندگی مستقل خود را آغاز کنند که با توجه به گذشته آنها و عدم برخورداری این افراد از حمایت خانواده شرایط ویژه ای را برای آنها ایجاد می‌کند.
در این میان با توجه به شرایط اجتماعی موجود شاید شرایط برای دختران حساس تر به نظر بیاید بنابر این علاوه بر حمایت های عمومی از کودکان بی سرپرست انتظار می رود که حمایت ها ی پس از ترخیص نیز از این دختران بیشتر باشد.
۸۷ درصد از کودکان تحت سرپرستی بهزیستی، بد سرپرست‌اند
مدیرکل دفتر شبه خانواده بهزیستی با اشاره به اینکه کمیته ای در مرکز بهزیستی هر استان برای ترخیص افراد تحت سرپرستی تصمیم گیری می‌کند به تسهیلات و شرایطی که این سازمان برای آغاز یک زندگی در اختیار کودکان قرار می دهد اشاره کرد.
حمیدرضا الوند در گفتگو با خبرنگار ایلنا در مورد مراکز نگهداری از کودکان، ضمن بیان اینکه ۸۷ ٪ از کودکان تحت سرپرستی، بد سرپرست هستند، گفت: به غیر از شیر خوارگاه ها، باقی کودکان در مراکز شبه خانواده نگهداری می شوند که این مراکز تابلو ندارند تا بچه ها بتوانند راحت تر در آن زندگی کنند.
وی با اشاره به اینکه بر اساس سیاست های کلان کوچک سازی، تعدادی از این مراکز به بخش غیر دولتی واگذار شده است، ادامه داد: تمامی مراکز غیردولتی تحت نظارت سازمان بهزیستی هستند و به صورت هیات امنایی و با نظارت سازمان بهزیستی اداره می شوند، مدیر این مراکز نیز حتما باید یک مددکار باشد. همچنین این مراکز موظف به رعایت تمامی آیین نامه های ابلاغی سازمان بهزیستی هستند.
مدیر کل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی در مورد چگونگی تصمیم گیری در مورد مراحل مهم زندگی این کودکان افزود: «براساس دستورالعمل ابلاغی، کمیته ای وجود دارد که ریاست آن با مدیر کل بهزیستی استان و دبیر آن مدیر کل امور اجتماعی استان است و هم چنین کارشناسان مختلف مرکز نیز در آن حضور دارند.
این کمیته با در نظر گرفتن تمام فرآیندهای زندگی افراد تحت سرپرستی در مورد ازدواج، اشتغال و جابجایی آنها به یک شهرستان یا مرکز دیگر و ترخیص و ورودشان به زندگی مستقل تصمیم گیری می کنند.»
وی در مورد شرایط ترخیص افراد تحت سرپرستی گفت: «براساس دستورالعمل ابلاغی بچه هایی که می خواهند ترخیص شوند باید حداقل یک مهارت را بلد باشند یا به شرایط اشتغال زایی رسیده باشند.
همچنین باید از نظر روانی و اجتماعی آمادگی لازم برای شروع زندگی مستقل را کسب کرده باشند بنابراین اگر شرایط روانی، اجتماعی و اقتصادی مناسب را نداشته باشند حتی اگر اشتغال پیدا کرده باشند به صورت انفرادی ترخیص نخواهند شد.»
الوند در مورد امکاناتی که بهزیستی برای ترخیص افراد تحت سرپرستی ارائه می دهد گفت: «این بچه ها تحت پوشش بیمه تامین آتیه کودکان بی سرپرست قرار دارند که سازمان بهزیستی سالیانه حداقل ۱۲۰ هزار تومان برای آنها پرداخت می کند، همچنین از محل کمکهای مردمی هم مبلغی پرداخت می شود که بعد از ۱۰ سال دو برابر پولی که واریز شده است را می توانند برداشت کنند.
براساس مصوبه ای که امسال ابلاغ شده هر کدام از بچه ها در زمان ترخیص ۱۴ میلیون تومان از محل منابع ملی و ۴ میلیون تومان هم از منابع استانی دریافت می کنند و اگر ازدواج کنند نیز تمام هزینه ازدواج آنها پرداخت می شود. تا ۵ سال بعد از ترخیص نیز بچه ها تحت نظارت مددکاران مراکز قرار دارند.»
وی ادامه داد: همچنین پسران ما زمانی که وارد خدمت سربازی می شوند در زمان مرخصی در «خانه های آماده سازی» که در شهر محل خدمتشان وجود دارد یک زندگی نیمه مستقل را تحت نظارت مددکاران آغاز می کنند تا دوران خدمتشان تمام شود.
مدیر کل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی در مورد شرایط ترخیص دختران گفت: «شرایط فرهنگی کشور ما به گونه ای نیست که دختران در سن ۱۸ یا ۱۹ سالگی از خانواده جدا شوند بنابراین در مراکز شبه خانواده نیز ما بر همین اساس عمل می کنیم.
در مورد ازدواج هم در مراکز شبه خانواده تلاش می شود که بچه ها شرایط و آمادگی روانی زندگی مشترک را پیدا کنند و تا ۵ سال بعد از ترخیص نیز نظارت مستقیم بر زندگی آنها وجود دارد.
با وجود این حمایت ها اگر ازدواج آنها به طلاق ختم شود که امری گریز ناپذیر است؛ به عنوان زن سرپرست خانوار به دفتر توانمند سازی امور زنان و خانواده بهزیستی معرفی می شوند تا حمایت های لازم از آنها صورت بگیرد.»
یک تجربه موفق از نگهداری دختران بدسرپرست
«الهه درویش» مدیر یکی از قدیمی ترین مراکز نگهداری از دختران بد سرپرست که اکنون تعطیل شده است در مورد شیوه کار این مرکز به خبرنگار ایلنا گفت: مرکز حمایت اسلامی از سال ۵۸ آغاز به کار کرد و تنها دختران بد سرپرست بالای ۷ سال را پذیرش می کرد. در ابتدا سعی می کردیم که خانواده ایی از نزدیکان کودک را پیدا کنیم که شرایط نگهداری از او را داشته باشند اما در غیر این صورت خودمان از آنها نگهداری می کردیم.
وی در مورد شرایط ترخیص دختران از این مرکز افزود: «ما محدودیت سنی برای ترخیص بچه ها نداشتیم اما سعی می کردیم که شرایط اشتغال را برای آنها فراهم کنیم تا بتوانند مستقل زندگی کنند و اگر هم که ازدواج می کردند تمام هزینه ازدواج آنها ازجمله جهیزیه را پرداخت می کردیم.
زمانی هم که دختران تحت سرپرستی، استقلال پیدا می کردند یا ازدواج می کردند، تا مدتها به آنها سر می زدیم و از وضعیتشان آگاه می شدیم، همچنین فضایی را برای بازگشت کسانی داشتیم که ازدواجشان به طلاق منجر شده بود و می خواستند دوباره به مرکز بازگردند.»
وی با اشاره به اینکه مرکز حمایت اسلامی حدود ۴-۵ سال است که به دلیل مشکلاتی تعطیل شده است، گفت: این مرکز تجربه موفقی از نگهداری دختران بدسرپرست داشت و ما افراد موفق بسیاری از جمله مهندس پتروشیمی، تهیه کننده برنامه های تلویزیونی و… را به جامعه تحویل دادیم.
