آداب و رسوم مراسم چهارشنبه سوری در آذربایجان غربی/ « بیللی بیللی» گویان پیش به‌سوی بهار

به گزارش ایلنا، مردم آذربایجان‌غربی  آخرین چهارشنبه اسفند را «آخر چارشنبه»، یعنی "آخرین چهارشنبه" می‌گویند. ‌‌

مردم آذربایجان‌غربی جشن چهارشنبه‌سوری را مانند سایر ایرانیان برگزار می‌کنند. اما این آیین به دلیل وجود برخی ویژگی‌ها و خصلت‌های فرهنگی و قومی، خرده آیین‌هایی را در خود جای داده‌است آذری‌ها با افروختن آتش در شامگاه آخرین چهارشنبه سال این روز را جشن می‌گیرند.

 آیین‌ها و سنت‌های آخرین چهارشنبه سال در بین اقوام آذری  با شیوه‌های مختلفی برگزارمی‌شود به هنگام غروب و تاریک شدن هوا در شهرها و  روستاها، جوانان و بزرگسالان کپه‌های هیزم را در پشت بام منازل، حیاط خانه هاو پارک ها روی هم جمع می‌کنند و خانواده‌ها دور هم جمع می‌شوند و هیزم‌ها را افروخته و سپس از روی شعله‌های آتش می‌پرند.

شال‌اندازی

شال‌اندازی یکی  از آداب چهارشنبه‌سوری در آذربایجان غربی است. به این ترتیب که بعد از مراسم آتش افروختن، جوانان بر بام خویشان و همسایگان  می‌روند و دستمالی را از پنجره و در روستاها از روزن بام‌ها به درون آویزان می‌کنند و صاحبخانه تعدادی گردو، بادام یا تخم مرغ رنگ کرده به دستمال می‌بندد و می‌گوید؛ «چک! الله مطلبین ورسین». یعنی؛ خدا مرادت را بدهد.

بخت‌گشایی

مراسم بخت‌گشایی از آیین‌های مربوط به شب چهارشنبه‌سوری در آذربایجان‌غربی است که شامل گره زدن دستمال یا چارقد می شود. بدین ترتیب که دختران دم‌بخت گرهی به دستمال یا چارقد خود می‌زنند و از اولین رهگذر می‌خواهند تا به امید بازشدن گره از کارشان، گره را بگشاید. دختران دم‌بخت همچنین با پریدن از روی آتش شعر «بختم آچیل چارشنبه» یعنی بختم در چهارشنبه‌سوری باز شود را می‌خوانند.

بیللی بیللی

«بیللی بیللی» یا قاشق‌زنی هم از رسم‌های شب چهارشنبه سوری در آذربایجان‌غربی است.

در این رسم دختران و پسران جوان قاشق به‌دست برای آن‌که شناخته نشوند چادری بر سر خود می‌کشند و به در خانه دوستان و همسایگان می‌روند و با زدن قاشق‌ روی کاسه فلزی صاحب‌خانه را از حضور خود با خبر می‌کنند و صاحب‌خانه هم  کاسه‌های آن‌ها را از آجیل چهارشنبه‌سوری، شیرینی، شکلات، نقل و پول پر می‌کند.

فال‌گوش ایستاندن

فال‌گوش ایستادن نیز از دیگر رسم‌های چهارشنبه‌سوری است که در آن دختران جوان نیت کرده و پشت در اتاق می‌ایستند و به سخنان اهل خانواده گوش می‌دهند، سپس با تفسیر سخنان آنها، پاسخ نیت خود را می‌گیرند و به همین خاطر معمولا بزرگان خانواده تأکید می‌کنند که همه اعضای خانواده در این شب سخنان خوب بگویند.

کوزه‌شکنی  

مردم استان در شب چهارشنبه سوری، کوزه‌های کهنه را از روی پشت بام‌ها بر زمین می‌اندازند و می‌شکستند و به جای آن، کوزه نو می‌خرند.

خواندن بایاتی  

خواندن بایاتی‌های (شعر تک بیتی به زبان آذری) در شب چهارشنبه‌سوری در این استان نیز مرسوم است. معمولا خانواده‌ها به منزل بزرگان فامیل می‌روندو به خوردن آجیل و خواندن بایاتی سرگرم می‌شوند.

خنچه چهارشنبه‌سوری

یکی دیگر از مراسم چهارشنبه‌سوری، فرستادن خنچه‌ای از هدایا به همراه نقل و شیرینی و آیینه برای تازه عروس‌ها است. در این روز خانواده داماد هدایایی رنگارنگ را به خانه تازه عروس می‌فرستند و این روز را جشن می‌گیرند.

فردای چهارشنبه‌سوری

رفتن سر چشمه از دیگر مراسم چهارشنبه‌سوری است با این تفاوت که این رسم در صبح چهارشنبه انجام می‌شود. در روستاها  سپیده‌دم فردای چهارشنبه سوری، زنان و دختران کوزه به دست سر چشمه می‌روند و کوزه‌های خود را پر از آب می‌کنند و به خانه می‌آوردند و اندکی از آن آب را در حیاط خانه می‌پاشند تا سال پربرکت و خوبی را داشته باشند.