ثبت مکتب عاشیقی ارومیه در میراث ناملموس ملی/فعالیت ۱۰۰ هنرمند عاشیق در عرصه موسیقی عاشیقی آذربایجان غربی

داریوش علیزاده در گفت و گو با ایلنا،با اشاره به ثبت موسیقی عاشیقی ارومیه در میراث ناملموس ملی گفت:در حال حاضر دو مرکز موسیقی عاشیقی در کشور و در استان های آذربایجان غربی و شرقی در حال فعالیت است.

علیزاده اهم فعالیت کانون موسیقی حوزه هنری را در حوزه موسیقی عاشیقی عنوان کرد و گفت:موسیقی عاشیقی،بخش غنی و با ارزش فرهنگ و فولکلور آذربایجان است که از لحاظ تاریخی و جغرافیایی بسیار گسترده بوده که از چین تا اروپا را در بر می‌گیرد.

مدیر کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی گفت: هدف اصلی تشکیل کانون عاشیق ها، جلوگیری از انحطاط فرهنگی در عرصه موسیقی محلی، رشد و توسعه موسیقی به منظور آشنایی مردم به ویژه نسل جوان جامعه با موسیقی عاشیقی به خصوص «مکتب عاشیقی ارومیه» بود.

وی،با تاکید بر اینکه موسیقی عاشیقی یک موسیقی فولکلوریک است گفت: شاید به مرور زمان نوع موسیقی و ساز عاشیقی تغییرات جزئی کرده باشد اما اصالت خود را همچنان حفظ کرده است.

عاشیق قبل از هنرمند بودن مبلغ است

علیزاده، با بیان اینکه عاشیق واقعی در کشور منقرض شده است گفت: عاشق قبل از این که هنرمند باشد مبلغ است و باید سه مرحله طریقت، شریعت و معرفت را گذرانده و به حقیقت هستی خداوند متعال و قانون طبیعت رسیده باشد و با استفاده از ابزار موسیقی و شعر، حقیقت را در بین انسانها تبلیغ کند.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی افزود: با توجه به منقرض شدن عاشیق نباید این موسیقی کنار گذاشته شود، هم اکنون هنرمندی که ساز قوپوز را به خوبی نواخته و از صدای خوبی برخوردار باشد  به عنوان عاشیق شناخته می شود.

علیزاده به فعالیت ۱۰۰ هنرمند در عرصه موسیقی عاشیق در استان اشاره کرد و گفت: خوشبختانه سالانه بر تعداد این هنرمندان در استان افزوده می شود.

وی به عدم حمایت حکومت های مختلف ایران از موسیقی عاشیقی اشاره کرد و گفت: تنها حکومتی که از این موسیقی حمایت کرده حکومت صفوی بوده که هم به لحاظ سیاسی و هم به لحاظ فرهنگی و هنری از عاشیق ها کمک می گرفته است.

وی افزود: در طول تاریخ هیچ داستان نویسی و نت نویسی پیشرفته برای عاشیق ها صورت نگرفته و تمامی داستان ها و موسیقی های عاشیقی سینه به سینه از طریق گذشتگان به نسل های کنونی انتقال یافته است.

اصالت موسیقی عاشقی به اجرای تک نفره آن است

مدیر کانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی،با بیان اینکه در مکتب عاشیقی ارومیه به موسیقی های عاشیقی مختلف در اصطلاح «هاوا »گفته می‌شود خاطرنشان کرد: عاشیق همواره با یک ساز موسیقی را اجرا می‌کند و اصالت موسیقی عاشیقی به اجرای تک نفره آن است.

علیزاده افزود: از لحاظ محتوایی ۵۴ «هاوا» در مکتب ارومیه باقی مانده است که کاملا عرفانی و در راستای حقیقت هستند و برخی نیز رزمی بوده که در زمان جنگ بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت و برخی نیز به مسائل اجتماعی مشکلات و حتی شادی های جامعه می پردازد برخی اشعار غمگین نیز با «هاوای» غربتی نواخته می شود.

 مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی با بیان اینکه ارومیه از لحاظ داستان های فولکلوریک بسیار غنی است گفت: در راستای حفظ داستان های عاشیقی برای نسل‌های آینده حدود ۴۰ داستان فولکلور را در ارومیه گردآوری کرده‌ و این داستان‌ها را در مجموعه‌ای به نام «ایپک یولو ناغیللاری»در دست انتشار داریم که مجموعه اول آن را با ۹ داستان تا یک ماه آینده رونمایی خواهدشدو مجموعه دوم نیز با ۱۸ داستان در حال آماده‌سازی است.

وی دلیل اصلی انتخاب اسم این مجموعه را قرار گرفتن ارومیه در شاهراه جاده ابریشم عنوان کرد و گفت: ارومیه از دیرباز به عنوان دروازه اروپا معروف بوده و بازرگانانی که از این شهر عبور می‌کردند شب‌ها را در کاروانسراهای ارومیه به سر می بردند و داستان‌های کشور خود را نقل می کردند که افراد خوش ذوق این داستان‌ها را نگاشته و سینه به سینه نقل کرده و به آیندگان رسانده‌اند.

مسئول واحد موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی گفت: واحد موسیقی حوزه هنری موفق شد تا آلبوم موسیقی عاشیقی «اورمودان گلن سسلر» را با هدف حفظ و صیانت از موسیقی اصیل و فولکلور ارومیه و معرفی این موسیقی به ایران و جهان به عنوان سوغات فرهنگی ارومیه ارائه دهد.

مکتب عاشقی ارومیه اصالت ساز قوپوز را حفظ کرده است

وی با بیان اینکه سازی که عاشیق‌ها از آن استفاده می کنند «قوپوز» نامیده می شود که جزء سازهای زهی است گفت: در استان‌های دیگر ساز «قوپوز» تغییر یافته ولی در ارومیه این ساز اصالت خود را حفظ کرده است.

علیزاده افزود: ساز «قوپوز»یک ساز مذهبی است که دارای ۱۴ پرده به نام ۱۴ معصوم و ۷ عدد سیم دارد که عددی مقدس در اسلام و فرهنگ شرق است و ۷۲ «هاوا»نیز به تعداد شهدای کربلا در آن موجود است.

وی افزود: تاکنون به همت واحد موسیقی حوزه هنری موفق به برگزاری سه دوره جشنواره موسیقی عاشیقی شده‌ایم که آخرین دوره آن در سال ۹۸ و قبل از شروع بیماری کرونا بود و اگر امکانات فراهم باشد چهارمین دوره این جشنواره را نیز اسفند ماه سال‌جاری اجرا خواهیم کرد.