بهشتی‌پور: تمام سخنان معطوف بر مسائل داخلی واشنگتن بود/ ترامپ در فضای خارج از هلسینکی سیر می‌کرد

«حسن بهشتی‌پور» تحلیلگر ارشد مسائل روسیه در تشریح ابعاد اولین دیدار روسای جمهور روسیه و آمریکا در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: قرار بر این بود که مدت مذاکرات میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین ۹۰ دقیقه باشد اما چیزی در حدود دو ساعت به طول انجامید؛ از سوی دیگر کنفرانس خبری بیش از ۴۵ دقیقه بود که این خارج از عرف معمول در برگزاری کنفرانس‌های خبری است. چراکه در اکثر کنفرانس‌های خبری تنها دو سوال از هر طرف از سوی خبرنگاران پرسیده می‌شود اما در این کنفرانس خبری چیزی حدود هشت سوال مطرح شد. در دهه‌های ۷۰ تا ۹۰ میلادی سه بار نشست‌های متعددی با محوریت روسای جمهور آمریکا و روسیه در هلسینکی برگزار شد که آخرین مورد آن با حضور کلینتون و یلتسین صورت گرفت که در مورد آینده یوگوسلاوی تبادل نظر شد؛ نکته اینجاست که دیدار پوتین و ترامپ در هلسینکی بر خلاف سه نشست قبلی بر رویدادهای بین‌المللی تاکید نداشت و بیشتر بر روی مسائل داخلی آمریکا و دخالت روسیه در انتخابات ایالات متحده تمرکز شد.

وی ادامه داد: فضای کنفرانس خبری بیشتر بر پرسش‌ها مبنی بر دخالت روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ استوار بود؛ تا جایی که خبرنگاران بارها در پرسش‌های خود از پوتین بر اساس داده‌ها و گزارشات اطلاعاتی و قضایی او را مورد سوال قرار دادند اما پوتین با برجسته‌سازی سوابق خود که افسر اطلاعاتی شوروی بوده صراحتاً اعلام کرد که در امور اطلاعاتی پرونده‌سازی به راحتی صورت می‌پذیرد اما این زمانی اهمیت دارد که ثابت شود. جالب اینجاست که پوتین این بار در مقام تبرئه ترامپ ظاهر شد؛ به گونه‌ای که اظهار کرد اسناد مطرح شده درباره دخالت روسیه در انتخابات از سوی دولت ارائه نشده بلکه ممکن است عناصر اطلاعاتی ایالات متحده این سناریو را طرح‌ریزی کرده‌اند. تا جایی که به اقدام‌های جرج سورس در انتخابات کشورهای دیگر اشاره کرد و اظهار کرد که جورج سورس هم به دستور دولت در انتخابات‌ها دخالت نمی‌کرد.

پوتین در بخشی اعلام کرده بود که مجوز بازجویی و مصاحبه از شخصیت‌های روسیه را به آمریکا خواهد داد که ترامپ از این موضوع خوشحال بود اما زمانی که گفت ما هم متعاقباً از چند نفر مصاحبه خواهیم کرد، آب پاکی را روی دست آمریکا و ترامپ ریخت. از این منظر است که می‌گویم محتویات دیدار این دو بسیار کم‌نظیر است؛ چراکه بیشتر موضوعات مطرح‌شده در خصوص مسائل داخلی آمریکا بود، نه موضوعات بین‌المللی.  

این پژوهشگر مسائل بین‌الملل با اشاره به فهرست موضوعات مذاکره شده توسط ترامپ و پوتین، گفت: روسای جمهور آمریکا و روسیه پس از پایان مذاکرات خود و در کنفرانس خبری فهرستی از مسائلی که درباره آنها مذاکره شده است را ارائه دادند که شامل: توافق بر سر خلع سلاح هسته‌ای و موشکی، مسائل اوکراین، بحران سوریه، برجام و تامین امنیت اسرائیل بود و تنها اعلام کردند که در مورد این موضوعات مذاکره کرده‌ایم و هیچ اشاره‌ای به ریز مطالب نکردند. در مورد سوریه همانگونه که مشخحص بود تامین امنیت اسرائیل مورد توجه هر دو طرف قرار گرفت و حتی مشخص شد که ارتش دو طرف در سوریه بیش از دولت‌ها با یکدیگر در ارتباط هستند. در بخشی دیگر اعلام کردند که قرار است به مردم سوریه کمک کنند اما طریقه آن مشخص نشد و به نظر، آنها این گفت‌وگوها را کمک به مردم سوریه و صلح این کشور قلمداد می‌کنند.

وی افزود: مساله مهم این است که ترامپ بر همکاری مشاوران امنیت ملی دو طرف تاکید کرد و اعلام کرد که جان بولتون با همتای روس خود جلسات مشترکی برگزار می‌کنند که این موضوع در مورد سوریه هم صادق است. به عبارتی گویاتر دو طرف ضمن اقدام به زد و بندهای متداوم، به دنبال آشکارسازی آینده خوب و بدون تنش هستند. اما واقعیت این است که ترامپ در فضای داخلی آمریکا گیر کرده بود تا کنفرانس خبری؛ تا جایی که هیچ اشاره مهمی به بحث تحریم‌های روسیه نشد و آینده آن کاملاً نامفهوم است و تنها گفته شد که دو طرف مایل به مذاکره در این خصوص هستند. در مجموع آنچه مهم به نظر می‌رسد این است که دیروز شاهد یک نمایش خوب با هدف کم کردن اختلافات میان دو طرف بودیم و آنها اصرار دارند تا بگویند تنش‌ها در حال کاهش است. از مذاکره دیروز نمی‌توان به خوبی فهمید که آینده برجام، سوریه و بسیاری از موضوعات دیگر چه می‌شود و تنها به شکست داعش توسط روسیه و آمریکا اشاره شد و پوتین هم اعلام کرد که در مورد سوریه با شرکای خود (ایران و ترکیه) گفت‌وگو خواهد کرد. لذا در روزهای آینده باید دید که تحلیل‌ها و افشاگری‌ها نتیجه این مذاکرات را چگونه جلوه می‌دهند.