شواهد ناکافی، فساد بنیادی
میزبانی جام جهانی روسیه و قطر پس گرفته نمی‌شود
طی این گزارش اثبات می شود که میزبانی جام جهانی از روسیه و قطر گرفته نمی شود.
به گزارش ایلنا، حتی پیش از آنکه مایکل گارسیا، بازرس ارشد اخلاقی فیفا در پرونده‌های میزبانی جام‌های جهانی 2018 و 2022، گزارشش را در سال 2014 به فیفا ارائه کند، این شایعه وجود داشت که در این گزارش چیزی که باعث گرفته شدن میزبانی شود وجود نخواهد داشت.
هانس یواخیم اکرت، رییس کمیته اخلاق فیفا در سپتامبر 2014 تصمیم گرفت که گزارش گارسیا به دلایل قانونی و حقوقی، به‌صورت کامل منتشر نشود. او خودش آن را خواند و جمع‌بندی‌اش را در 42 صفحه ارائه کرد. این باعث شد برخی اعتراض کنند و بگویند که او حقایق گزارش را پوشانده است. در این خلاصه گزارش، آمده بود که برخی ناهنجاری‌ها رخ داده و همچنین علیه پنج عضو فیفا اقدام قانونی انجام شد اما در نتیجه گزارش آمده بود که دلیلی ندارد روسیه و قطر از میزبانی جام جهانی محروم شوند.
اکرت منصوب سپ بلاتر بود و چون حاضر نشد گزارش را کامل منتشر کند، گارسیا از سمت خود استعفا داد. این کار مانند ریختن بنزین در آتش بود و شایعات بسیاری را ایجاد کرد اما اکنون که فیفا کل گزارش 422صفحه‌ای را منتشر کرده، می‌توان باز هم نتیجه گرفت که خبری در راه نیست.
شاید مهم‌ترین بخشی که در گزارش اصلی وجود داشت و اکرت آن را حذف کرد این بود: «رییس بلاتر تا حدی بابت فرآیند مشکل‌دار رای‌گیری، مسوولیت دارد. او همچنین بابت این مسوول است که کار را به کمیته‌ای اجرایی سپرده که بسیاری از مشکلات این گزارش متوجه آنهاست.»
گارسیا همچنین دورو بودن بلاتر را به تصویر کشید. بلاتر یک ماه پس از آنکه وعده داد فیفا را پاک‌سازی خواهد کرد و به سراغ شیاطین فوتبال خواهد رفت، در جلسه کمیته مالی فیفا شرکت کرد که در آن به هر کدام از اعضای کمیته، 200هزار دلار پاداش داده شد. در میان آنها نام آموس آدامو و رینالد تماری هم به چشم می‌خورد که در آن هنگام به دلیل دریافت رشوه در زمان رای‌گیری برای انتخاب میزبان جام جهانی، از کار تعلیق شده بودند.
جمع‌بندی اکرت از گزارش گارسیا در 13 نوامبر 2014 منتشر شد. بلاتر در مه 2015 برای انتخابات ریاست فیفا کاندیدا شد و برای بار پنجم به این سمت برگزیده شد که در تاریخ بی‌سابقه بود. شاید اگر گزارش گارسیا کامل منتشر شده بود، نتایج انتخابات فیفا تغییر می‌کرد اما هرگز نمی‌توانیم در این باره اظهارنظر دقیقی داشته باشیم.
ما همچنین باید در این باره گمانه‌زنی کنیم که چرا اینقدر طول کشید که گزارش منتشر شود. دلیل رسمی این اعلام شد که اعضایی که نامشان برده شده، باید کاملا از سوی کمیته اخلاق بازرسی می‌شدند و سپس گزارش درباره آنها باید اعلام می‌شد اما این دلیل باعث نارضایتی بسیاری از مخاطبان شد. در واقع، بسیاری از اهالی فوتبال، از جمله خود جیانی اینفانتینو، رییس فعلی این سازمان، خواستار آن شده بودند که این گزارش زودتر منتشر شود.
این حس وجود دارد که آنها به دنبال بهانه بودند. دوشنبه هفته پیش بود که اعلام شد روزنامه بیلد به یک کپی درزکرده از این گزارش دسترسی پیدا کرده است؛ ظاهرا ده، دوازده کپی از آن وجود دارد. بیلد اعلام کرد که این گزارش را به‌صورت کامل منتشر خواهد کرد. در آن هنگام دیگر دلیلی نداشت که فیفا همچنان اصرار به عدم انتشار گزارش داشته باشد. از سوی دیگر، اینفانتینو در ماه گذشته دوران حضور اکرت در کمیته اخلاق فیفا را تمدید نکرد و روشن است که این دو با هم مشکل دارند. اما مساله خود گزارش و نکات آن؛ روشن است که اگر شواهد کافی برای شرارت در اختیار نداشته باشیم، دلیل نمی‌شود که شرارتی رخ نداده است. مهم بود که گارسیا و کورنل باربلی، رییس شاخه بازرسی کمیته اخلاق، با 24 نفر درگیر در رای‌گیری جام‌های جهانی 2018 و 2022 صحبت کنند (که دو نفرشان هم تعلیق شده‌اند) اما این اتفاق نیفتاد.
گارسیا ابزارهای بسیار محدودی برای تحقیق در اختیار داشت. او و باربلی حکم احضار دیگران را در اختیار نداشتند و به این ترتیب هیچ فردی مجبور نبود با آنها مصاحبه کند. در واقع، سه عضو کمیته اجرایی (محمد بن‌همام، نیکولاس لئوس و چاک بلیزر) درخواست گارسیا را یا رد کردند، یا اینکه نادیده‌اش گرفتند. تماس با دو نفر دیگر (ریکاردو تشیرا و جک وارنر) میسر نشد. فرانس بکن‌باوئر هم ماه‌ها آنها را منتظر نگه داشت و گفت که سوالاتشان بیش از حد زیاد است، به زبان مادری او، یعنی آلمانی نیست، و در میان آنها چنین سوالاتی وجود دارد: «وقتی مادربزرگت مرد، چند سالش بود؟ » البته گارسیا گفته که چنین سوالی را از بکن‌باوئر نپرسیده است.
با آنکه گارسیا و باربلی با اعضا مصاحبه نکردند اما برخورد بسیار تندی با آنها شد. خولیو گروندونا صلاحیت آنها را زیر سوال برد و تهدید به رفتن کرد. آنخل ماریا ویار یونا از اسپانیا به گارسیا گفت: «تو نمی‌توانی در این باره بازرسی کنی. برای صلاح خودت می‌گویم. اگر ماجرا ادامه پیدا کند، مجبور می‌شوم با افراد دیگر صحبت کنم.» گروندونا و ویار سرانجام پاسخ او را به‌صورت مکتوب دادند. گروندونا اکنون درگذشته است، ولی ویار بعدتر به دلیل عدم همکاری با این بازرسی جریمه نقدی شد.
تحقیق آنها با موانع مهم دیگری هم برخورد کرد. کمیته پیشنهاد روسیه برای میزبانی جام جهانی بسیاری از ایمیل‌های لازم برای تحقیق را نتوانست ارائه کند، چون کامپیوترهایشان را از یک شرکت ثالث اجاره کرده بودند و آن شرکت هم ایمیل‌ها را پاک کرده بود. اتحادیه فوتبال اسپانیا هم مشکل سرور ایمیل داشت؛ به نوشته گارسیا، آنها اول قبول کردند که ایمیل‌ها را بفرستند، ولی بعدتر گفتند که سرورهایشان تقریبا به‌کلی پاک شده است.
این گزارش، همانطور که در خلاصه اکرت هم آمده بود، این را نشان می‌داد که همه کمیته‌هایی که از سوی کشورهایشان برای میزبانی جام جهانی پیشنهاد داده بودند، کارهایی انجام دادند که از نظر اخلاقی مورد تردید بود؛ البته به جز تیم میزبانی مشترک هلند و بلژیک. برخی از آنها جرایم کوچکی مرتکب شده بودند و برخی دیگر دست به کارهای بزرگتری زده بودند اما شواهد نشان نمی‌دهد که روسیه و قطر باید از میزبانی منع شوند. البته این به دلیل قدرت مانور بسیار اندک گارسیا هم بوده است. دنیای فوتبال یک چیز است و دنیای واقعی، با حکم بازداشت، شنود و پلیس‌هایی که در اتاق هتل‌ها را می‌زنند، دنیای دیگری است. قوانین را به‌سختی می‌توان در دنیای فوتبال تعقیب کرد.
همانطور که گزارش گارسیا نشان می‌دهد، کل فرآیند رای‌گیری بسیار پر عیب و ایراد بوده و جای فساد در آن زیاد بوده است اما میزبانی جام جهانی 2026 به‌کلی متفاوت خواهد بود و اینفانتینو اصلاحاتی در آن انجام داده است. از 24 نفری که در کمیته اجرایی فیفا بودند، اکنون تنها دو نفر در کمیته جایگزین آن، یعنی شورای فیفا حضور دارند. این نقطه شروع است. مشکلات فیفا، همانطور که گارسیا با جزییات فراوان به آنها اشاره کرده، سیستماتیک و مختص این سازمان است. ریشه‌کن کردن آنها نیاز به خونی تازه و قوانینی تازه دارد.
منبع: ESPN
