رآکتور اراک با سیمان پر نشده است/ دستورالعمل آمریکایی در مورد آب سنگین اراک

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایلنا، سیدعباس عراقچی در نشست خبری خود که پیش از ظهر امروز در باشگاه خبرنگاران جوان برگزار شد، گفت: یکی از مسائلی که در مذاکرات مهم بود و هم‌اینک نیز دنبال می‌شود مسئله رفع تحریم‌ها بود اما باید دانست که همه خواست ما رفع تحریم‌ها نبوده است و خواست‌های مهم‌تر و بیشتری هم وجود دارد و نباید برجام را به رفع تحریم‌ها تقلیل داد.

شعار انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست محقق شده است

وی ادامه داد: ۱۲ سال مردم ایران در برابر تحریم‌ها و تهدید‌ها مقابله کردند. آن‌ها خواسته‌ای داشتند و می‌توان گفت که تمام خواست ایران در یک شعار خلاصه می‌شد و آن این بوده است که انرژی هسته‌ای، حق مسلم ماست.

رئیس ستاد پیگیری برجام در وزارت امور خارجه با بیان اینکه مردم ایران به دنبال تثبیت یک حق در سال‌های گذشته بوده‌اند، این پرسش را طرح کرد که آیا این حق در برجام تثبیت شده است و پاسخ داد: فکر می‌کنم که این حق در برجام محقق شده و شش قدرت بر‌تر دنیا و شورای امنیت به آن صحه گذاشته‌اند. برنامه هسته‌ای ما با برجام از تمامی ابعاد مانند غنی‌سازی، آب سنگین و... حتی بدون یک روز تعطیلی ادامه پیدا می‌کند.

عراقچی با بیان اینکه صنعت هسته‌ای پذیرفته شده ایران در برجام دکوری نیست، تصریح کرد: ما برنامه ۱۵ سال هسته‌ایمان را به آژانس ارائه کرده‌ایم که از ابعاد مختلفی برخوردار است و دنیا به آن احترام می‌گذارد. قطعنامه‌های قبلی که خواستار توقف فعالیت‌های هسته‌ای ما شده بود لغو شده‌اند و به این اعتبار می‌توان گفت که شعار انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست محقق شده است.

فقط تحریم‌های مرتبط با مسئله هسته‌ای لغو می‌شود

او با گلایه از برخی انتقادها مبنی بر عدم لغو تحریم‌های غیر هسته‌ای بر اساس برجام خاطرنشان کرد: این حرف جدیدی نیست چرا که برجام فقط تحریم‌های هسته‌ای را لغو می‌کند. در توافق ژنو هم که نقطه آغازی برای دستیابی به یک توافق جامع بود گفته شد که فقط تحریم‌های مرتبط با مسئله هسته‌ای لغو می‌شود و همانطور که مقام معظم رهبری گفته‌اند نباید کسی بگوید تمامی تحریم‌ها برداشته است چون هنوز تحریم‌های حقوق بشر، تروریسم و اولیه برداشته نشده‌اند و سرعت روند رفع تحریم‌های هسته‌ای هم براساس خواست و انتظار ما نبوده است.

هنوز محدودیت‌ها باقی است

عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای با یادآوری تعهدهای طرف مقابل براساس برجام ابراز داشت: براساس برجام طرف مقابل باید تحریم‌های خود را علیه ایران لغو می‌کرد و مصوبه‌های جدیدی را تصویب کرده است ولی این، بدان نیست که تحریمی در صحنه عمل باقی نمانده باشد. تحریم‌ها از روی کاغذ برداشته شده‌اند ولی هنوز در صحنه عمل شاهد محدودیت‌هایی هستیم. رفع آن‌ها مقداری زمانبر است و البته در برخی از مواقع شاهد بدعهدی‌ها و شیطنت‌های طرف مقابل هستیم.

آثار رفع تحریم‌ها هنوز در عمل خود را نشان نداده است

عراقچی با بیان اینکه تحریم‌های برداشته شده در عمل هنوز آثار خود را نشان نداده است ولی شاهد گشایش‌های مختلفی برای ایران هستیم، یادآور شد: همانطور که بسیاری از انتظارات ما برآورده نشده است بسیاری از آن‌ها هم برآورده شده‌اند و می‌توان گفت روند گشایش‌ها در طول شش ماهه اجرای برجام معقول بوده است.

او در توضیح بیشتر در خصوص رفع تحریم‌ها بیان کرد: تحریم‌ها از روی کاغذ لغو شده‌اند اینکه آن‌ها در صحنه عمل تاثیر خود را نشان بدهند کمی زمان‌بر است. در برخی از حوزه‌ها این تاثیر خود را نشان داده و در برخی حوزه‌های دیگر هم این تاثیر خود را نشان نداده است.

برخی تحریم‌ها، تحریم‌های یک‌جانبه از سوی آمریکا بود

عراقچی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه در برجام ایران توانست به تحریم صادرات مواد غذایی، تحریم صادرات فرش و تحریم هواپیمایی را بردارید چرا امکان گرفتن امتیازهای بیشتر نبود؟ گفت: اینکه چرا ما نتوانستیم امتیازهای بیشتری را بگیریم مسئله مهمی است، ولی باید دانست که این‌ها تحریم‌های یک جانبه آمریکا هستند، نه تحریم هسته‌ای. حال ممکن است که چرا در برجام امکان لغو تحریم‌های مبادلات دلاری مهیا نشد. این مسئله در مذاکرات مطرح می‌شد اما آمریکا زیر بار آن نرفت. امری هم نبود که ما بتوانیم به طرف مقابل بقبولانیم چرا که این محدودیت تحریم هسته‌ای نبود. البته استفاده از چرخه مبادلات دلاری مطلوب ایران هم نبوده است و سال‌هاست که ما سعی کردیم از ارزهای مختلف استفاده کنیم.

وی اضافه کرد: براساس احکام صادره دادگاه‌های آمریکا علیه ایران -البته ما هم احکامی را علیه آمریکا صادر کرده‌ایم- اگر آمریکایی‌ها بتوانند به اموال ایران دست پیدا کنند آن را مصادره خواهند کرد. استفاده از چرخه مبادلات دلاری اگر مجاز هم می‌شد نباید از سوی ما استفاده می‌شد.

منافع خود را به هیچ کشوری گره نزده‌ایم

رئیس ستاد پیگیری برجام در رابطه با آینده برجام در آینده دولت آمریکا اظهار داشت: ما با شش کشور مذاکره کرده‌ایم. هر کشوری که آن را نقض کند باید هزینه‌های سیاسی سنگینی را بپردازد. ما نگران از نقض برجام نیستیم چرا که خود را به هیچ دولتی گره نزده‌ایم. ما برنامه بازگشت‌پذیریمان را حفظ کرده‌ایم و در کوتاه‌ترین زمان می‌توان برنامه هسته‌ایمان را به حالت سابق بازگردانیم. باید دانست که مذاکرات دوباره‌ای در کار نخواهد بود و برجام توافقی دو طرفه است ما به تعهدهایمان پایبندیم و آن را نقض نخواهیم کرد اما در مقابل نقض تعهدهای طرف مقابل هم سکوت نمی‌کنیم.

پول خرید محموله آب سنگین ایران، توسط آمریکا پرداخت شد

عراقچی درباره مصوبه اخیر کنگره آمریکا در ایجاد ممنوعیت برای خرید آب‌سنگین از ایران گفت: اولاً آمریکایی‌ها محموله آب سنگین ایران را خریدند و پول آن را هم دادند از طرفی اگر آن‌ها محدودیتی را ایجاد کنند خودشان ضرر کرده‌اند ما هم اینک به عنوان فروشنده آب‌سنگین محسوب می‌شویم و این یکی از آثار برجام است. براساس برجام هم ایران باید مازاد نیاز خود از آب‌سنگین را برای فروش عرضه کند که ما این کار را کرده‌ایم. خریدند، خریدند و نخریدند هم نخریدند چرا که ما اصراری برای فروش به آمریکا نداریم.

وی درباره تلاش کنگره برای ممنوعیت فروش بویینگ به ایران هم خاطرنشان کرد: این‌ها باید فروش هواپیما به ما را بدهند و اگر ندهند نقض برجام صورت گرفته است.

افرادی مانع اجرای موفقیت‌آمیز برجام می‌شوند

خبرنگاری گفت که در گزارش وزارت امور خارجه به مجلس برای اجرای برجام آمده است که موسسه‌ها و گروه‌هایی مانع اجرای برجام هستند و از تحریم‌ها رانت‌هایی می‌برند منظور شما چه جریان‌هایی است؟ که معاون وزیر امور خارجه پاسخ داد: یکی از موانع که موجب می‌شود آثار عملی برجام دیر‌تر دیده شود کسانی هستند که می‌خواهند مانع از اجرای موفقیت‌آمیز برجام شود که این به خاطر منافع آنهاست. این‌ها هم در داخل هستند و البته بیشتر در خارج کشورند. طبیعی است که آن‌ها علاقمند به تداوم شرایط گذشته هستند. اسراییل، عربستان، محافل تندروی آمریکا و کنگره از جمله گروه‌هایی هستند که می‌خواهند مانع از اجرای برجام شوند و تمرکز وزارت امور خارجه هم معطوف به بدعهدی‌های خارجی است.

اجبار دولت به پاسخگویی امر مثبتی است

عراقچی در خصوص برخی از عبارات و توهین‌هایی که به او و تیم مذاکره کننده می‌شود هم خاطرنشان کرد: نکته نخستی که باید اشاره کنم این بود که یکی از دستاوردهای مذاکرات هسته‌ای این بوده است که رشد و بلوغ جامعه افزایش یافته و این افزایش بلوغ موجب اجبار متصدیان به پاسخگویی شده است. اجبار دولت به پاسخگویی امر مثبتی است.

آمریکایی‌ها می‌گفتند دستورالعمل داریم که اسمی از آب سنگین اراک نیاوریم

او با یادآوری برخی از توهین‌ها همانند ریختن بتن و سیمان در راکتور اراک نیز اظهار داشت: سیمان و بتن یکی از ترفندهای آمریکایی بود که در داخل گرفتار شدیم. یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌ها در برجام آب سنگین باقی ماندن راکتور اراک است. در اوایل مذاکرات آمریکایی‌ها حاضر نبودند اسمی از راکتور آب سنگین اراک بیاورند. در توافق ژنو وقتی به این موضوع رسیدیم آمریکایی‌ها گفتند ما دستورالعمل داریم تا اسمی از آب سنگین یا راکتور اراک نیاوریم. ما به آن‌ها گفتیم شما اسم علمی آن یعنی IR۴۰ را بیاوریم. آن‌ها گفتند حتی این کار را هم نمی‌توانیم بکنیم و عبارتی که در خصوص راکتور اراک در توافق ژنو آمده بود این بود که راکتوری که آژانس به آن می‌گوید IR۴۰ این موضع کجا و آب‌سنگین باقی ماندن راکتور اراک کجا. نکته‌ای که در این رابطه باید بگویم آب سنگین اسان‌ترین راه دستیابی به بمب هسته‌ای است. ما برای رفع این نگرانی راضی به همکاری بودیم اما می‌گفتیم که باید اراک آب سنگین باقی بماند.

گفتند که ما اراک را از سیمان پر کرده‌ایم در حالی که اینطور نبود

او افزود: وقتی اراک آب سنگین باقی ماند آن‌ها دیدند که ضربه سنگینی خورده‌اند و به همین خاطر مسئله بتن را مطرح کردند در حالی که ما در خصوص اراک به توافق رسیده‌ایم قرار شد وقتی مخزن خارج می‌شود آن را یا قطعه‌قطعه کنیم یا منفذهای آن از سیمان پر شود تا غیر قابل استفاده شود. پیشنهاد سازمان انرژی اتمی دومی بود چرا که می‌خواستند این مخزن را در موزه سازمان استفاده کنند. اما متاسفانه برخی دوستان از این مسئله سوءاستفاده کردند و گفتند که ما اراک را از سیمان پر کرده‌ایم در حالی که اینطور نبود.

از هیچ خط قرمزی رد نشده‌ایم

خبرنگاری مدعی شد که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای از خطوط قرمز مقام معظم رهبری عبور کرده است که عراقچی نسبت به این مسئله ابراز داشت: برخی از خطوط قرمز رهبری و برخی دستورالعمل‌ها در صحنه عمل قابل تحقق نبوده است که ما با صداقت این مسئله را به مراجع تصمیم‌گیری نظام گزارش داده‌ایم که با تصمیم‌های عالی قرار شد برخی از آن‌ها جابجا شود. اینطور نبوده است که ما بر خود از خطوط قرمز عبور کنیم ممکن است نسبت به شیوه‌های مذاکراتی ما انتقادهایی وجود داشته باشد اما اینکه از خطوط قرمز رد شده‌ایم را رد می‌کنم این مسئله هم در دو، سه مورد رخ داد. مثلاً یکی از خطوط قرمز رفع همه تحریم‌ها بود وقتی در این باره با طرف مقابل بحث می‌کردیم طرف آمریکایی‌ گفت که نمی‌تواند تحریم‌های کنگره را لغو کند چون لغو آن‌ها باید با مجوز کنگره صورت بگیرد که اکنون شرایط این کار مهیا نیست. آن‌ها گفتند که ما می‌توانیم تحریم‌های کنگره را متوقف کنیم. این مسئله به داخل گزارش داده شد و قرار شد که تحریم‌های اتحادیه اروپایی، دستورات اجرایی رئیس جمهور و شورای امنیت لغو شود و رئیس جمهور آمریکا تحریم‌های کنگره را متوقف کرده و متعهد به این توقف باشد.

پیش‌نویس گزارش بان‌کی‌مون متعادل نیست

وی درباره پیش‌نویس گزارش بان‌کی‌مون به شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ هم یادآور شد: یکی از وظایف دبیرکل ارائه گزارش شش ماهه در این خصوص به شورای امنیت است. پیش‌نویس گزارش ایشان متوازن و متعادل نیست و حتی در برخی از مواقع جانبدارانه است. ما مطلعیم که نمایندگی آمریکا در سازمان ملل فشارهای بسیاری آورده است. از سویی دبیرکل به اطلاعات غلط یا ناقص که به دبیرخانه رسیده است اتکا داشته و اتهام‌هایی را مطرح کرده است مثلاً او می‌داند گزارش‌های موشکی ما خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ نیست ولی این مسئله را مطرح می‌کند که آزمایش‌های موشکی ایران خلاف روحیه سازنده برجام است. من قبلاً هم گفته‌ام که کلیه موشک‌های ایران در حوزه صلاحیت قطعنامه ۲۲۳۱ نیستند. با این حال ایشان باید تا دوشنبه گزارش خود را به صورت رسمی به شورای امنیت بدهند و در آن تجدیدنظرهایی انجام دهد.