از عشق نوجوانانه در «مصائب شیرین» تا اختلافات زن و شوهری در «مصائب شیرین ۲»

به گزارش ایلنا، حمید باباوند، روزنامه نگار و منتقد فیلم در این نشست گفت: فیلم مصائب شیرین، داستان بهره‌گیری از سینما بود برای حل مشکلات شخصیت اصلی فیلم. رضا جلوی دوربین می‌نشست تا مسیر رسیدن به مونا را هموار کند؛ اما در مصائب شیرین ۲، مانا جلوی رضا و مونا ایستاده است تا به سینما برسد.

وی ادامه داد: مرسوم است فیلم‌هایی که شماره دوم و سوم و… دارند، از ساختار اولین فیلم دنباله‌روی کرده و روی موفقیت‌های فیلم قبلی پله بسازند؛ اما فیلم «مصائب شیرین ۲» دقیقاً برخلاف «مصائب شیرین» است و تمام موفقیت‌های آن را تخریب می‌کند؛ عشق شیرین نوجوانانه، جای خود را به اختلافات زن و شوهری بزرگسالی داده است.

وی افزود: یکی از معدود مشترکات هر دو فیلم، بی‌ارتباط بودن با جامعه است. در هیچکدام از دو فیلم شما نشانه‌ای از ارتباط موضوع با جامعه نمی‌بینید. خانواده محل وقوع داستان است. در مصائب شیرین ۲، در لحظاتی با تدوین موازی نشان می‌دهد که بی‌ام‌و مونا و رضا در جاده‌ای خالی به سوی لندن حرکت می‌کند. همان‌طور که پژوی واله یا رنوی علی در جاده‌ای خالی به سمت تهران می‌رود.

باباوند یادآور شد: یکی از تفاوت‌های عمده بین این دو فیلم، حذف موسیقی است. دایی پرویز در مصائب شیرین میان‌دار جمع است؛ عقل منفصلی که همیشه تنبک به دست دارد و با خواندن شعرهای فولکلور گرمابخش جمع خانواده است. در مصائب شیرین ۲ دایی همایون جایگزین دایی پرویز شده است اما خبری از فرهنگ فولکلور نیست. مانا هنگ‌درامی دارد که گاهی در میان گفت‌وگوها به آن دستی به آن می‌زند اما خبری از موسیقی نیست.

این منتقد در پایان افزود: هر دو فیلم روشی دیالکتیکی دارند؛ یعنی راه‌حلی قطعی برای هیچ پرسشی وجود ندارد و کارگردان با تکیه بر صحنه‌آرایی عظیم و فضاهای شگفت‌آور مخاطب را مقهور نمی‌کند. همه‌ی داستان از دل دیالوگ و گفت‌وگوی دو طرفه بیرون می‌آید. آشپزخانه خانه انگلیسی مانند آشپزخانه خانه ایرانی است و این آشپزخانه می‌تواند در هر کجای عالم باشد با واقعی‌ترین گفت‌وگو و بحث‌هایی که برای تک‌تک ما آشناست.

علیرضا داوودنژاد با این فیلم مدرن خود، گویی یک جوان سینماگر ۲۵ساله است

محسن سلیمانی فاخر، کارشناس و منتقد سینما نیز گفت: در «مصایب شیرین ۲» موضوعات عمیق و با جزئیات همچون بحران‌های خانوادگی، تحولات فردی، چالش‌های اقتصادی، به‌طور ملموس از طریق شخصیت‌ها و موقعیت‌های مختلف داستان بیان می‌شوند. این لایه‌های مختلف باعث می‌شود که فیلم به‌عنوان یک درام انسانی با ابعاد پیچیده‌تری در مقایسه با بسیاری از آثار مشابه، به مخاطب منتقل شود.

وی افزود: علیرضا داوودنژاد با این فیلم مدرن خود، گویی یک جوان سینماگر ۲۵ساله است که چنین مدرن و به روز «مصایب شیرین ۲» را کارگردانی کرده است. او حتی از این تمهید ژان-لوک گدار که مثلاً در فیلم «درود بر مریم» و «تحقیر» استفاده کرده، با فاصله‌گذاری در روایت با استفاده از دوربین به عنوان یک راوی زنده، ضمن روایت یک قصه‌ای که با بحران هویت مواجه است، به تماشاگر تأکید می‌کند که صرفاً به تماشای یک فیلم نشسته است.

وی سینما و مسئله‌ی مهاجرت را دو درونمایه‌ی فیلم برشمرد و گفت: فیلمساز گاهی بر مدح و ذم سینما سخن می‌گوید. در این صورت می‌توان فیلم را درباره‌ی سینما و بحران و چالش‌های آن برشمرد. گاهی نیز بر معایب و مصائب مهاجرت تاکید می‌کند. در این شکل به‌خوبی از آثار مشابه که به مسائل اجتماعی و فرهنگی مهاجرت می‌پردازد، به‌شکلی ملموس بحران فردی و روانی مهاجر را بررسی می‌کند.

این منتقد در پایان افزود: مهاجرت نه‌تنها یک تصمیم فردی است و در بسیاری از مواقع، تحت فشارهای اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی قرار دارد، بلکه به‌عنوان نمادی از جست‌وجوی هویت و معنا در زندگی شخصیت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. این فیلم به‌خوبی نشان می‌دهد که مهاجرت می‌تواند هم فرصت‌هایی برای تغییر و پیشرفت فراهم کند و هم چالش‌هایی جدید و پیچیده به‌وجود آورد که فرد باید با آن‌ها روبه‌رو شود. به قول مانا، انسان مهاجر دو نقش بازی می‌کند، نیمی در غربت و نیمی در وطن و تنها تماشاچیان این بازی متفاوتند.