قهرمانی در گفت‌وگو با ایلنا:
بررسی ابعاد سفر عراقچی به چین/ تهران همچنان می‌تواند از روابط خود با پکن به عنوان اهرمی در مقابل آمریکا استفاده کند
کارشناس ارشد حوزه سیاست خارجی چین گفت: اگرچه چین در حال حاضر در گفت‌وگوهای ایران و آمریکا حضور ندارد اما تهران از روابط خود با پکن به عنوان اهرمی استفاده می‌کند که بر مبنای آن فشارهای آمریکا الزاماً به کوتاه آمدن ایران از خواسته‌های خود در هر گونه توافقی نخواهد انجامید. قطعاً یکی از موضوعات مورد بحث وزیر خارجه در چین، فروش نفت ایران به این کشور خواهد بود. همچنین، این نکته را نیز باید افزود که سفر آقای عراقچی از این جهت نیز منطقی است که به عنوان یک شریک مهم به چین اطمینان خاطر می‌دهد که توافق احتمالی با ایالات متحده به معنای نادیده گرفتن و کم اهمیت جلوه دادن روابط با چین نخواهد بود.
محمد جواد قهرمانی تحلیل‌گر حوزه سیاست خارجی چین و ایران در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با سفر سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان به چین، آن هم در دورانی که مذاکرات ایران و آمریکا در حال انجام است، همچنین رایزنی‌هایی که ایران با چین در زمینه توافق هسته‌ای خواهد داشت، تصریح کرد: نقش چین در سیاست و اقتصاد جهان را نمی‌توان نادیده گرفت. بر همین مبنا، بسیاری از کشورهای جهان تلاش می کنند روابط خود را با این کشور افزایش دهند. این موضوع حتی در میان شرکای نزدیک آمریکا نیز صادق است و پکن به یکی از مهمترین شرکای تجاری این کشورها تبدیل شده است. جمهوری اسلامی ایران هم که با فشارها و تحریم‌های غرب مواجه بوده است. ایران در این سال‌ها تقویت روابط با چین را به عنوان راهی مناسب در جهت جبران این فشارها و استفاده از ظرفیت‌های چین تلقی کرده است.
اگر تحریم‌ها رفع شود موانع گسترش روابط چین و ایران هم برطرف می‌شود
وی ادامه داد: امضای چارچوب توافقی ۲۵ ساله هم در چنین بستری معنا پیدا می‌کند. اما موضوعات مطرح شده در این چارچوب توافقی آنطور که باید محقق نشده‌اند، هرچند چین مهمترین شریک تجاری و اصلی‌ترین خریدار نفت ایران به شمار می‌رود. مهمترین مانع در این ارتباط تحریم‌ها بوده‌اند که از شکل‌گیری مسیری مناسب در جهت توسعه روابط ممانعت کرده است. این تحریم‌ها سبب شده به تدریج شرکت‌های چینی به دنبال شرکای دیگر برای همکاری باشند و به تبع آن دیگر کشورهای منطقه توانسته.اند سهم بیشتری را در تجارت یا سرمایه گذاری چین به دست آورند. قطعاً در صورتی که موانع از جمله همین تحریم‌ها به کنار روند شرایط برای تقویت روابط دو کشور فراهم‌تر خواهد بود.
چینی‌ها در دستیابی به یک توافق پیرامون پرونده هسته‌ای ایران ذی‌نفع خواهند بود
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با اشاره به این نکته که چینی‌ها از حامیان مهم رژیم منع اشاعه سلاح‌های هسته‌ای به شمار می‌روند، عنوان کرد: چینی‌ها نگرانند عدم تحقق توافق دو نتیجه داشته باشد، از یکسو در صورتی که عدم توافق به یک برخورد نظامی در منطقه بینجامد منافع این کشور هم به خطر خواهد افتاد. چین سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای را در منطقه صورت داده و خلیج فارس مهمترین منبع تأمینکننده انرژی این کشور به شمار می‌رود. بر این اساس، در دستیابی به یک توافق پیرامون پرونده هسته‌ای ایران ذی نفع خواهند بود. موضوع دوم این است که احتمالاً نگرانند عدم حل موضوع و تداوم فشار غرب بر ایران ممکن است تهران را به سمت تغییر دکترین هسته‌ای سوق دهد و از این جهت نوعی رقابت هسته‌ای شکل بگیرد که اطمینان دارد محدود به خاورمیانه هم نخواهد بود و می‌تواند به کشورهای پیرامون چین هم تسری پیدا کند.
تهران می‌تواند از روابط خود با پکن به عنوان اهرمی در مقابل آمریکا استفاده کند
وی تاکید کرد: موضوع مهم دیگر این است که اگرچه چین در حال حاضر در گفت‌وگوهای ایران و آمریکا حضور ندارد اما تهران از روابط خود با پکن به عنوان اهرمی استفاده می‌کند که بر مبنای آن فشارهای آمریکا الزاماً به کوتاه آمدن ایران از خواسته‌های خود در هر گونه توافقی نخواهد انجامید. قطعاً یکی از موضوعات مورد بحث وزیر خارجه در چین، فروش نفت ایران به این کشور خواهد بود. همچنین، این نکته را نیز باید افزود که سفر آقای عراقچی از این جهت نیز منطقی است که به چین به عنوان یک شریک مهم اطمینان خاطر می‌دهد که توافق احتمالی با ایالات متحده به معنای نادیده گرفتن و کم‌اهمیت جلوه دادن روابط با چین نخواهد بود.
چین می‌خواهد یک کنشگر ثبات‌ساز و ارائه‌دهنده یک مدل حکمرانی در نظام بین الملل باشد
قهرمانی با بیان اینکه خاورمیانه به دلایل مختلف از تجارت و سرمایه‌گذاری گرفته تا مسئله انرژی برای چین بسیار مهم تلقی می‌شود، اظهار کرد: چین اساساً از ثبات در خاورمیانه بهره می‌برد. بر همین اساس ایفای نقش میانجی میان ایران و عربستان در وهله اول به این موضوع مربوط می شود. کاهش ثبات به معنای به خطر افتادن منافع چین خواهد شد. به این نکته نیز در اینجا باید اشاره شود که در شرایط ثبات، چین می‌تواند نسبت به توسعه همکاری‌ها فراتر از حوزه اقتصاد در ابعاد مختلف با کشورهای منطقه امید داشته باشد. در کنار این موضوع باید اشاره کرد که چین خواهان به تصویر کشیدن خود به عنوان یک کنشگر ثبات‌ساز و ارائه یک مدل حکمرانی در نظام بین‌الملل است که طبق آن، برخلاف گذشته، کشورها با توسعه روابط با پکن نه تنها بتوانند به رشد و توسعه خود ادامه دهند، بلکه به افزایش کلی ثبات نیز امیدوار باشند.
چین به دنبال خلق روابط متوازن با ایران و عربستان بود
این کارشناس مسائل چین در خصوص نقش چین در احیای روابط میان ایران و سلطنت سعودی، اظهار کرد: ایفای نقش میانجی میان ایران و عربستان برای پکن امکان پیگیری سیاست روابط برابر و متوازن با این دو کشور را فراهم می کند. چراکه کاهش تنش میان تهران و ریاض به این معنا است که از یک طرف ریاض از روابط چین و ایران نگرانی نخواهد داشت و آن را بر هم زننده توازن منطقه‌ای تلقی نخواهد کرد و از سوی دیگر، تهران نیز در حفظ ثبات منطقه‌ای انگیزه جدی خواهد داشت.
ترامپ نمی‌خواهد کشورهای ۱+۵ به واسطه نقش آفرینی در توافق خواهان کسب امتیاز از آمریکا باشند
این کارشناس ارشد روابط بین‌الملل در رابطه با عدم حضور چین همانند سایر کشورهای عضو برجام در روند مذاکرات جدید تهران و واشنگتن، تشریح کرد: به طور کلی با توجه به ورود روابط ایران و آمریکا به یک مرحله مهم و ویژگی های شخصیتی دونالد ترامپ، وی قائل به وارد کردن دیگر بازیگران به فرآیند مذاکره نیست. به این معنا که نمی خواهد حضور دیگران از یک سو به طولانی شدن فرآیند مذاکره بینجامد و از سوی دیگر این کشورها به واسطه نقش آفرینی در توافق خواهان کسب امتیاز از آمریکا باشند. به عبارت دیگر، ترامپ تمایل دارد هرگونه توافقی که میان ایران و آمریکا شکل بگیرد به عنوان دستاوردی برای خود وی باشد.
ممکن است چینی‌ها در صورت عدم توافق ایران و آمریکا با روند مکانیزم ماشه همراه شوند
وی خاطرنشان کرد: نکته قابل توجه و تأیید‌کننده این است که یکی از انتقادات وی از برجام این بود که دیگران و نه آمریکا از این توافق سود برده اند. بنابراین، تصور می کند حضور دیگران می تواند منافع آمریکا را کاهش دهد. به نظر می رسد دیگر کنشگران نیز این موضوع را درک می کنند و از منظر نتایجی که می تواند حاصل شود منافع خود را مورد ارزیابی قرار می دهند. اما نکته قابل توجه این است که شکل گیری روندی متفاوت از توافق که به توسل به مکانیسم ماشه بینجامد به مداخله چین نخواهد انجامید. چینی‌ها اگرچه بر حل مسالمت آمیز موضوع هسته ای ایران تأکید دارند اما شکل گیری روند متفاوت ممکن است آنها را وادار کند با آن مسیر همگام شوند.
