چرا درهای باغ بیرم‌آباد به روی مردم بازنمی‌شود؟
باغ بیرم‌آباد کرمان، یکی از باغ‌های زیبا و ارزشمند ایرانی است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است با این حال درب این باغ ثبت ملی شده که متعلق به دوره صفوی است، سالهاست به‌روی مردم بسته مانده. این درحالی است که مرمت‌هایی که پشت درهای بسته انجام می‌گیرد نیز غیراصولی است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، باغ بیرم آباد یکی از باغ‌های زیبا و تاریخی شهر کرمان است. این باغ که در شرق شهر کرمان و در جوار بنای تاریخی تخت درگاه قلی بیگ قرار دارد، توسط بیرام بیگ افشار ساخته شده است که در زمان شاه اسماعیل صفوی و از سوی محمدخان استاجلو در سال۹۱۶ هجری قمری به کرمان آمد.
قدمت این باغ بیش از چهار قرن است و ۴.۵ هکتار وسعت دارد. بر اساس وقفنامه موجود، این باغ در زمان قاجاریه توسط چهار تن از فرزندان قلی بیک به آستان قدس رضوی واگذار شده‌است. حالا اما سالهاست که درب این باغ ثبت ملی شده بسته است و بر اساس گفته فعالان میراث‌فرهنگی استان کرمان فقط تحت‌عنوان مهمانسرا مورد استفاده قرار می‌گیرد.
«امید ابراهیمی» مدیرعامل انجمن دیده‌بانان میراث کرمان با اعلام این خبر گفت: باغ بیرم‌آباد یکی از قدیمی‌ترین باغ‌های شهر و استان کرمان است که قدمت آن به دوره صفوی می‌رسد. این باغ تاریخی و ثبت در فهرست میراث‌ملی کشور در دوره احداث شده و دارای کوشک صفوی و قاجاری است به‌طوری که بناهایی که هم‌اکنون داخل این باغ قرار دارند متعلق به دوره صفوی و قاجاری هستند.
وی افزود: اگرچه مرمت‌های باغ تاریخی بیرم‌آباد به اتمام رسیده است و از مرمت‌های صورت گرفته، صرفا قسمت‌هایی از کوشک صفوی مورد مرمت قرار نگرفته، اما براساس بررسی‌های کارشناسان این مرمت‌ها استاندارد و با کیفیت نبوده، چراکه پشت بام کوشک صفوی این باغ با ایزوگام مرمت شده که می‌تواند در درازمدت به این بنای تاریخی صدمات زیادی وارد کند.
مدیرعامل انجمن دیده‌بانان میراث کرمان گفت: سه سال پیش در سفری که عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث‌فرهنگی به کرمان داشتند از این باغ تاریخی بازدید کرد و با پیگیری‌هایی که انجام شد قرار شد یک هفته بعد از بازدید وزیر وقت میراث‌فرهنگی درب این باغ به روی مردم گشوده شود اما با وجود درخواست و پیگیری‌های وزیر میراث‌فرهنگی هم در این باغ به روی مردم باز نشد.
به اعتقاد این فعال میراث فرهنگی؛ از آنجاکه این باغ، موقوفه‌ی آستان قدس است آنها معتقدند که این باغ مهمانسرای آن‌هاست و تمایلی ندارند که آن را به‌روی عموم باز کنند. این درحالی است که باغ بیرم‌آباد یکی از باغ‌های ثبت ملی شده کشور است و متعلق به تمام مردم است.
در همین رابطه «محسن موحدی» معاون میراث‌فرهنگی استان کرمان گفت: این باغ تاریخی که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، در اختیار نمایندگی آستان قدس رضوی قرار دارد اما از آنجایی که این بنا در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است کارشناسان اداره میراث‌فرهنگی استان کرمان طی چندین فصل مرمت‌های بسیاری را روی بناهای موجود در این باغ تاریخی بسیار ارزشمند انجام دادند.
او گفت: متاسفانه دخل و تصرفات بسیاری طی سالهای گذشته توسط موقوفه صورت گرفته از جمله ایزوگام کردن سقف کوشک صفوی که خیلی از این دخل و تصرفات را میراث‌فرهنگی استان کرمان برچیده و با اصالت‌بخشی بنا این دخل و تصرفات را کاهش و اصلاح کردیم اما لازم است همچنان در این باغ تاریخی اقدامات اصلاحی و مرمتی ادامه پیدا کند.
معاون اداره میراث‌فرهنگی استان کرمان به طرح آستان قدس رضوی و مسئولان ارشد وزارت میراث‌فرهنگی اشاره کرد و گفت: مسئولان آستان قدس رضوی با مسئولان ارشد وزارت میراث‌فرهنگی قرار بود طرحی را آماده کنند تا بازدید عموم در این باغ تاریخی فراهم شود و در دوره‌های قبل هم گویا به تفاهم و توافقی هم رسیده بودند ولی متاسفانه همچنان درب باغ تاریخی بیرم‌آباد بسته است و گویا آستان قدس رضوی انگیزه کافی برای باز کردن درب باغ تاریخی بیرم آباد به روی مردم ندارد.
موحدی با تاکید بر اینکه اگر این باغ محل رفت و آمد نباشد و مورد استفاده قرار نگیرد متروکه می‌شود، ادامه داد: بسته بودن درب این باغ تاریخی باعث متروکه شدن باغ بیرم‌آباد می‌شود. میراث‌فرهنگی نه‌تنها بدنه بیرونی باغ را مورد مرمت قرار داده که کوشک اصلی و عمارت اصلی هم مورد مرمت کارشناسان میراث‌فرهنگی قرار گرفته، با این حال این باغ تاریخی نیازمند طرح ویژه و کاربری مناسب است که بخشیدن این کاربری مستلزم این است که نمایندگان آستان قدس رضوی پای کار بیایند.
معاون میراث‌فرهنگی در رابطه با ایزوگام کردن سقف کوشک صفوی باغ بیرم‌آباد گفت: متاسفانه دخل و تصرفاتی از سوی آستان در این باغ تاریخی پشت درهای بسته صورت گرفته و ما هم بارها تذکر داده‌ایم، یگان حفاظت از میراث‌فرهنگی ورود پیدا کرده است. گاهی اوقات نیز با آنها به تفاهم می‌رسیم و کارشناسان دوباره می‌روند و مرمت می‌کنند به طور مثال در همین کوشک اصلی صفوی خیلی دخل و تصرفات دیگر بود که با تاکید بر حفظ اصالت بنا توسط کارشناسان اصلاح و مرمت شد.
او گفت: به نظر می‌رسد، نمایندگان آستان قدس رضوی به ضوابط و مقررات حاکم بر اثر تاریخی اشراف دارند. از همین رو، تصمیم گرفته‌ایم آنها را نسبت به اقدامات غیراصولی که روی بناهای تاریخی این باغ انجام می‌دهند آگاه سازیم و با میراث‌فرهنگی همکاری کنند تا به‌زودی یک کاربری مناسب برای این بنای تاریخی ارزشمند پیدا کنیم.
