جزیره مرموز دیگو گارسیا کجاست؟/ حقایق تلخی از جنایات حقوقی بشری در این جزیره که تاکنون نشنیده اید

دیگو گارسیا جزیره‌ای کوچک و استراتژیک در اقیانوس هند است که بخشی از مجمع‌الجزایر چاگوس محسوب می‌شود. این جزیره، که مساحت آن حدود 44 کیلومتر مربع است، از نظر جغرافیایی موقعیتی کلیدی دارد و به همین دلیل مورد توجه بسیاری از قدرت‌های جهانی، به‌ویژه آمریکا و انگلیس، قرار گرفته است. در دهه 1960 و 1970، دیگو گارسیا به دلیل موقعیت استراتژیک خود در مرکز اقیانوس هند، به‌عنوان پایگاهی نظامی انتخاب شد که بعدها نقش مهمی در اجرای عملیات نظامی آمریکا در خاورمیانه و آسیای جنوبی ایفا کرد.

سرزمین دیگو گارسیا پیش از این تحت کنترل بریتانیا بود و انگلیس آن را از موریس (که آن زمان مستعمره انگلیس بود) جدا کرد. این منطقه در زمان استعمار فرانسه و انگلیس، خانه مردم بومی‌ای بود که عمدتاً به کشاورزی، ماهیگیری و زندگی ساده مشغول بودند. مردم بومی دیگو گارسیا، که به نام "ایلوآها" شناخته می‌شوند، چندین نسل در این منطقه زندگی کردند و فرهنگ و شیوه‌های زندگی مختص این جزیره را توسعه دادند.

با این‌ حال، در روند برنامه‌های استراتژیک نظامی آمریکا و انگلیس، مردم بومی دیگو گارسیا قربانی جنایتی بزرگ شدند. این جنایت، اخراج کامل مردم بومی از جزیره، محروم‌کردن آن‌ها از خانه‌های خود، و تغییر کاربری این منطقه به پایگاه نظامی بود.

خانه و مزارع شما الان دیگه باند بمب افکن های آمریکاییه! این جا را ترک کنید!

در دهه 1960، وزارت دفاع آمریکا تصمیم گرفت پایگاهی نظامی در اقیانوس هند ایجاد کند که مرکز فعالیت نظامی این کشور در منطقه باشد. در همین راستا، دولت ایالات متحده مذاکراتی را با دولت انگلیس آغاز کرد تا دیگو گارسیا را به‌عنوان پایگاهی نظامی تحت کنترل خود درآورد. بریتانیا، که همچنان قدرت استعماری خود را در منطقه حفظ کرده بود، با این پیشنهاد موافقت کرد و اعلام کرد که حاضر است جزیره را برای ساخت پایگاه نظامی از مردم بومی تخلیه کند.

تصمیم به تخلیه اجباری مردم بومی از دیگو گارسیا در سال 1966 طی توافقی میان آمریکا و انگلیس گرفته شد. این توافق شامل پرداخت مبلغی به انگلیس توسط آمریکا و ایجاد پایگاهی نظامی بود. از آن زمان، بریتانیا در یک عمل غیرقانونی و غیرانسانی، شروع به اخراج مردم بومی دیگو گارسیا کرد. این جابه‌جایی اجباری، که از سال 1968 تا 1973 به‌طور کامل اجرا شد، شامل تخریب خانه‌ها، سلب مالکیت از زمین‌ها و اجبار مردم به ترک این جزیره بود.

مردم بومی دیگو گارسیا، که برای نسل‌ها در این جزیره سکونت داشتند، به‌طور ناگهانی به مناطق دیگر، مانند موریس و سیشل، منتقل شدند. وضعیت زندگی این مردمان پس از اخراج، بسیار ناگوار بود. آن‌ها به فقر، بی‌خانمانی و تبعیض مبتلا شدند و هیچ‌گونه حمایت کافی برای بازسازی زندگی خود دریافت نکردند. علاوه بر این، بسیاری از این مردم تا به امروز اجازه بازگشت به زادگاه و خانه‌های خود را ندارند.

این عمل از سوی دولت‌های آمریکا و انگلیس، به عنوان شکلی آشکار از نقض حقوق بشر، مورد انتقاد جهانی قرار گرفته است. صدها نفر از مردم دیگو گارسیا به دادگاه شکایت کرده‌اند و از بازپس‌گیری جزیره و حقوق خود دفاع کرده‌اند، اما نتایج این تلاش‌ها همچنان ناامیدکننده بوده است.

جنایات حقوق بشری ناشی از اخراج بومیان دیگو گارسیا

اخراج مردم بومی دیگو گارسیا یکی از نمونه‌های بارز نقض حقوق بشر توسط آمریکا و انگلیس در دوران معاصر است. این جنایت، که با هدف ساخت پایگاه نظامی در جزیره انجام شد، آثار جبران‌ناپذیری برای زندگی و فرهنگ مردم ایلوآها به‌جا گذاشت. از همان زمان اعتراضات زیادی از طرف بومیان برای بازگشت به خانه خود و پرداخت غرامت وجود داشته است.

نقض حق سکونت

حق سکونت یکی از حقوق اساسی انسانی است که در اعلامیه جهانی حقوق بشر و سایر کنوانسیون‌های بین‌المللی به رسمیت شناخته شده است. اخراج بومیان دیگو گارسیا، نقض آشکار این حق بود، چرا که مردم این جزیره بدون هیچ توجیه قانونی یا اخلاقی به زور از خانه‌های خود بیرون رانده شدند.

نقض حق مالکیت

یکی دیگر از جنبه‌های این جنایت، نقض حق مالکیت مردم بومی بود. انگلیس به‌طور غیرقانونی زمین‌ها و دارایی‌های مردم دیگو گارسیا را مصادره کرد تا آن‌ها را به آمریکا واگذار کند. این عمل نه‌تنها غیرقانونی، بلکه کاملاً بر خلاف اصول عدالت و برابری اجتماعی بود.

نقض حقوق فرهنگی

فرهنگ بومیان ایلوآها، که در طول تاریخ با زندگی در جزیره دیگو گارسیا شکل گرفته بود، با اخراج آن‌ها به‌طور کامل نابود شد. مردمی که از دیگو گارسیا منتقل شدند، مجبور شدند در محیطی کاملاً متفاوت زندگی کنند و فرهنگ و سبک زندگی خود را کنار بگذارند. این نابودی فرهنگی بخشی از سیاست استعماری آمریکا و انگلیس بود که به دنبال تسلط کامل بر جزیره بودند.

شرایط زندگی ناگوار برای بومیان در تبعید

بومیان اخراج‌شده به مناطق فقیر موریس و سیشل انتقال یافتند، جایی که آن‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو شدند. این مردمان به دلیل فقدان منابع مالی، فرصت‌های شغلی و حمایت اجتماعی، به‌طور مداوم در شرایط فقر به‌سر بردند. بسیاری از آن‌ها در کمپ‌های مهاجرتی زندگی کردند و با تبعیض‌های اجتماعی شدید مواجه شدند. دیده بان حقوق بشر در گزارشی در سال 2006 ابعاد ناگوار وضعیت زندگی بومیان پس از اخراج توسط انگلیسی ها را مورد بررسی قرار داد و به این مسله اعتراض کرد. در ادامه تصاویری از محل زندگی ساکنین تبعیدی دیگو گارسیا در جزایر موریس و  سیشل را مشاهده میکنید که در گزارش دیده بان حقوق بشر هم ذکر شده است. 

ارتباط مستقیم با جنایات جنگی در خاورمیانه

پس از تخلیه مردم بومی و ساخت پایگاه نظامی دیگو گارسیا، این منطقه به یکی از مراکز کلیدی عملیات نظامی آمریکا در جهان تبدیل شد. پایگاه دیگو گارسیا نقشی مهم در برقراری سلطه نظامی ایالات متحده در خاورمیانه و آسیای جنوبی داشته است. این پایگاه، که به‌عنوان یکی از مجهزترین پایگاه‌های نظامی دنیا شناخته می‌شود، در طول چندین دهه به محل طراحی و اجرای حملات نظامی به کشورهای مختلف تبدیل شده است.

از جمله مهم‌ترین کاربردهای پایگاه دیگو گارسیا، اجرای حملات هوایی و عملیات نظامی در عراق، افغانستان، یمن و سایر کشورهای خاورمیانه بوده است. این پایگاه به‌عنوان یکی از نقاط اصلی حملات آمریکا در جنگ خلیج‌فارس (1991)، جنگ عراق (2003) و جنگ افغانستان (2001) به کارگرفته شد و بمب افکن های آمریکایی انواع جنایت حقوق بشری را به محوریت این پایگاه رقم زدند.

سابقه تاریخی دیگو گارسیا و سرنوشت مردم بومی آن، تصویری غم‌انگیز از نقض حقوق بشر در دوران معاصر است که به‌وسیله دو قدرت جهانی، یعنی آمریکا و انگلیس، به‌طور سیستماتیک انجام شد. اخراج مردم بومی ایلوآها از جزیره در دهه 1960 و 1970، نه تنها نقض حقوق اساسی انسانی مانند حق سکونت، مالکیت و حفظ فرهنگ بود، بلکه شکلی آشکار از استثمار جغرافیایی برای اهداف نظامی و استراتژیک قدرت‌های استعماری را نشان می‌دهد. جزیره‌ای که برای نسل‌ها خانه مردم ایلوآها بود، با زور و بدون هیچ‌گونه جبران یا پشتیبانی، به پایگاه نظامی تبدیل شد، و مردمان آن به مناطق فقیرتر مانند موریس و سیشل تبعید شدند؛ جایی که تا امروز در شرایط فقر و تبعیض اجتماعی به‌سر می‌برند. محرومیت این مردم از حقوق فرهنگی و اجتماعی، که سال‌ها در تلاش برای بازپس‌گیری زادگاهشان بوده‌اند، هنوز به نتیجه‌ای ملموس منجر نشده است، چرا که قدرت‌های جهانی همچنان به کنترل این جزیره با توجیهات امنیتی و استراتژیک ادامه می‌دهند.

پایگاه نظامی دیگو گارسیا در اقیانوس هند، مرکز کلیدی در اجرای استراتژی‌های نظامی ایالات متحده در سراسر جهان، به‌ویژه خاورمیانه، بوده است. این پایگاه به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز عملیاتی در جنگ‌های ایالات‌متحده از زمان جنگ خلیج‌فارس (1991) تا جنگ عراق (2003) و افغانستان (2001) عمل کرده است. دیگو گارسیا در طراحی و اجرای حملات هوایی و عملیات نظامی گسترده به خاورمیانه، از جمله حملات بی‌رحمانه علیه مردم غیرنظامی در کشورهای عراق، افغانستان، یمن، سوریه و لیبی، نقش برجسته‌ای داشته است. این پایگاه به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، به ایالات متحده امکان داده است که حملات هوایی استراتژیک خود را با دقت بالا اجرا کند و شبکه‌ای از کنترل نظامی جهانی را در مناطق حساس ایجاد کند. به عبارت دیگر، پایگاه دیگو گارسیا نه تنها نمادی از نقض حقوق مردم بومی ایلوآها است، بلکه ابزار اصلی آمریکا برای اجرای سیاست‌های مداخله‌جویانه و تجاوزکارانه در خاورمیانه، آسیای جنوبی و حتی آفریقا بوده است.

نمی‌توان جنایات حقوق بشری آمریکا و انگلیس علیه مردم بومی دیگو گارسیا را به‌عنوان صرفاً یک حادثه تاریخی نگاه کرد، زیرا پیامدهای آن امروزه نیز ادامه دارد. از یک سو، مردمان بومی همچنان در تبعید، فقر و مبارزات قانونی برای بازپس‌گیری حق خود زندگی می کنند و از طرف دیگر این جزیره محل استقرار تسلیحات کشتار جمعی علیه مردم خاورمیانه و آفریقا شده است. مشخصاً برگرداندن بومیان این جزیره به خانه و کسب و کار خود و همچنین برخورد بین المللی با جنایتکاران حقوق بشری و اشغالگران این جزیره باید در دستور کار سازمان ملل، جامعه جهانی و نهاد های حقوق بشری قرار گیرد.