ابعاد توافق کُردهای سوریه با دولت موقت دمشق/نقش آمریکا و ترکیه در حصول توافق

مصدق مصدق پور، کارشناس مسائل منطقه در تشریح تأثیر و ابعاد توافق کردهای سوریه با دولت موقت سوریه در گفت‌وگو با ایلنا اظهار کرد: توافق بین دولت موقت دمشق و نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) ابعاد مختلفی دارد و برخی آن را گام محوری در بازسازی تعادل‌های سیاسی و نظامی در شمال شرق سوریه می‌دانند. در حالی که این توافق نوید ادغام نهادها و تحکیم قدرت را می‌دهد، پرسش هایی در مورد توانایی آن برای ایجاد ثبات در کشور ایجاد کرده است‌. این توافق پس از آن صورت گرفت که دولت جدید سوریه چندین بار از موافقت با شرایط نیروهای دموکراتیک سوریه خودداری کرد و زمانی رخ داد که قتل‌عام‌های زیادی در مناطق ساحلی سوریه که علویان در آن زندگی می کنند، به بهانه تعقیب عناصر نظام سابق رخ داده است. این توافقنامه ادغام نهادهای غیرنظامی و نظامی در شمال شرق سوریه، از جمله گذرگاههای مرزی، فرودگاه‌ها و میادین نفت و گاز را تحت اختیار دولت سوریه پیش بینی می‌کند؛ به ویژه از آنجایی که مناطق نیروهای دموکراتیک سوریه یک سوم مساحت کشور را تشکیل می‌دهند و شامل منابع طبیعی و نفتی حیاتی هستند. در بخش دیگری از توافق، جامعه کرد به عنوان بخشی جداییناپذیر از دولت سوریه پذیرفته شده و تمامی حقوق قانونی آن توسط دولت سوریه تضمین خواهد شد.

وی ادامه داد: این توافق در میان موازنههای پیچیده منطقهای صورت میگیرد. ترکیه که زمانی نیروهای دموکراتیک سوریه را امتداد پ.ک.ک می دانست و آن را به عنوان یک سازمان تروریستی تعیین می‌کرد، ممکن است با نگرانی به این توافق نگاه کند. اما هنوز یک نقطه اختلاف اساسی در رابطه با زندان های داعش وجود دارد که نیروهای دموکراتیک سوریه از واگذاری کامل آن به دمشق خودداری می‌کنند. ادغام نیروهای دموکراتیک سوریه در ارتش سوریه ممکن است توجیه عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه را کاهش دهد، اما در عین حال ممکن است آنکارا را وادار کند تا حضور نظامی خود را در مناطق مرزی تقویت کند تا امنیت ملی ترکیه تضمین شود. علاوه بر این، ترکیه ممکن است به دنبال ارزیابی مجدد روابط خود با دمشق برای تضمین منافع استراتژیک خود در منطقه باشد. طیف دیگر معتقد هستند که این توافق با تصمیم آمریکا و موافقت ترکیه حاصل شده است، با توجه به اینکه آنکارا بر تصمیم حاکمان جدید در سوریه تسلط دارد و این توافق در محتوای اعلام‌نشده خود تضمین‌های امنیتی را برای ترکیه فراهم می‌کند و به ترکیه اجازه می‌دهد هژمونی خود را حفظ کرده و دیگر مجبور به نگه داشتن پناهجویان سوری در خاک خود نباشد.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: ایالات متحده که در سال های گذشته از نیروهای دموکراتیک سوریه حمایت کرده، ممکن است اشارات دونالد ترامپ را که گفته است قصد دارد حضور نظامی کشورش را در سوریه کاهش دهد، اجرا کند، اما توافق جدید به آن فرصت می‌دهد تا شرایط جدیدی را برای دولت انتقالی برای تضمین حفاظت از منافع خود فراهم کند. از سوی دیگر، به نظر می رسد که زمان اعلام توافق تصادفی نبوده است، زیرا قبل از نشست شورای امنیت برای بحث در مورد قتلعامهای انجام‌شده توسط نیروهای جدید دولت سوریه در سواحل سوریه مطرح شد و این پرسش را ایجاد می کند که آیا این توافق تلاشی از سوی دولت انتقالی برای جذب ومهار  خشم بین المللی و نشان دادن گشودگی خود نسبت به اجزای مختلف سوریه است یا خیر. در شرایط کنونی، مهمترین پرسش این است که آیا این توافق اجرا خواهد شد یا خیر و اگر اجرا شود، آیا گامی به سوی ثبات سوریه خواهد بود یا فقط یک آتش‌بس موقت در یک صحنه سیاسی آشفته است.

وی در پایان با اشاره به بندهای این توافق گفت: تضمین حق نمایندگی سیاسی و مشارکت همه سوریها و ایجاد نهادهای دولتی بر اساس شایستگی، صرفنظر از خاستگاه مذهبی و قومی آن ها به انضمام تضمین بازگشت همه آوارگان سوری به شهرهای خود با احترام به تصمیمات آن ها و تضمین امنیت آنها توسط دولت سوریه از جمله بندهای توافق مذکور است. همچنین حمایت از مبارزه دولت سوریه علیه بقایای دولت اسد و از بین بردن تمامی تهدیداتی که امنیت و وحدت سوریه را تهدید می کند هم مورد توافق قرار گرفته است. با تمام این تفاسیر جلوگیری از تجزیه سوریه و انتقال زندان‌ها، به ویژه کمپ الهول که یکی از مهم‌ترین چالش‌ها در مبارزه با داعش است که و به دولت مرکزی منتقل می‌شود از جمله مزایای این توافق است. همچنین، این توافق راه را برای ایجاد ساختاری کثرت‌گرا در سوریه باز می‌کند و ضمانت‌های قانون اساسی مورد اشاره قرار گرفته است. مبارزه مشترک در برابر همه تهدیدها از جنبه‌های حیاتی این توافق محسوب می‌شود.