علت زرد بودن زبان

 با توجه به اهمیت مسئله تصمیم گرفتیم در این مطلب به سراغ بررسی علت زرد بودن زبان بپردازیم و راهکارهای درمانی پیش‌رو را بررسی کنیم؛ پس تا انتها همراه ما بمانید.

چرا زبان زرد می‌شود؟

همان‌طور که در ابتدای مطلب هم به آن اشاره کردیم، زبان می‌تواند به دلایل مختلف از مشکلات جزئی گرفته تا مسائل جدی‌تر زرد شود که در ادامه تعدادی از آن‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند:

بهداشت نامناسب دهان و دندان

در صورتی که دندان‌های خود را به صورت مرتب مسواک نزنید، سلول‌های پوستی و باکتری‌ها روی برجستگی‌های آن جمع می‌شوند و با آزادسازی رنگدانه‌هایی مشخص رنگ زبان را به زرد تغییر می‌دهند. به منظور ممانعت از این وضعیت لازم است نکات و موارد زیر را در نظر بگیرید:

• مصرف انواع شیرینی و شکلات را محدود کنید.

• روزی دو بار دندان‌های خود را مسواک بزنید.

• حداقل یک بار در طول روز به شیوه‌ای صحیح از نخ دندان استفاده کنید.

• به منظور اطمینان از سلامت دندان‌های خود در بازه‌های زمانی مختلف به دندانپزشکی مراجعه کنید.

مصرف غذاها، نوشیدنی‌ها و داروهای خاص

گروهی از مواد غذایی حاوی ترکیباتی هستند که با چسبیدن به سطح زبان باعث تغییر رنگ آن می‌شوند؛ از طرفی دیگر داروهای خاص حاوی ترکیبات رنگی از قبیل آنتی‌ بیوتیک‌، نمک آهن، کلرهگزیدین، داروهای سرطان، ضدروان‌پریشی، دیابت، رقیق‌کننده خون و... هم احتمال زرد شدن زبان را افزایش می‌دهند.

بیماری‌های کبدی

زمانی که کبد نتواند به درستی محصولات زائد بیلی روبین را پردازش و دفع کند، بیماری زردی بروز می‌کند که در نتیجه آن پوست و سفیدی چشم‌ها به رنگ زرد در می‌آیند؛ با این حساب می‌توان گفت که بیماری‌های کبدی هم از مهم‌ترین علت زرد بودن زبان به شمار می‌روند. در این حالت بیلی روبین که نوعی رنگدانه زرد است در خون رها می‌شود و زردی ایجاد می‌کند.

استعمال دخانیات

دود سیگار و تنباکو ترکیبات و سمومی دارند که منجر به تغییر رنگ سلول‌ها می‌شوند؛ اما قضیه به همین جا ختم نمی‌شود، چرا که تنباکو سلول‌ها را به بزرگ شدن تحریک می‌کند و احتمال به دام انداختن ذرات و باکتری‌ها را هم افزایش می‌دهد.

مشکلات گوارشی

مشکلات گوارشی هم می‌توانند به صورت غیرمستقیم یا مستقیم منجر به تغییر در ترکیب بزاق و با فراهم کردن شرایط لازم برای رشد بیش از اندازه باکتری‌ها در دهان نهایتا منجر به زرد شدن زبان شوند. برای مثال در بیماری ریفلاکس معده اسیده معده به مری و دهان باز می‌گردد و با اسیدی کردن دهان رشد باکتری‌های مولد رنگدانه را افزایش می‌دهد.

علاوه‌براین عفونت‌های گوارشی حاصل از هلیکوباکتر پیلوری هم جدا از اثرات خود بر التهاب معده و مشکلات مرتبط با هضم، بوی بد دهان و تغییر رنگ آن را هم به همراه خواهند داشت.

خشکی دهان و کاهش تولید بزاق

بزاق نقش مهمی در پاک‌ کردن دهان از ذرات غذا، باکتری و سلول‌های مرده دارد؛ بنابراین کاهش میزان ترشح آن می‌تواند تجمع باکتری‌ها و تغییر رنگ در زبان را به همراه داشته باشد که به دلایل مختلفی به شرح زیر بروز می‌کند:

• دیابت و ابتلا به بیماری‌های سیستمیک خاص؛

• مشکلات غدد بزاقی؛

• کمبود میزان مصرف آب و دهیدراته بودن بدن؛

• تنفس از دهان به جای بینی؛

• استفاده از داروهای خاص مثل آنتی‌هیستامین، دارو ضدافسردگی و...؛

در حقیقت زمانی که بزاق کمتر از حد معمول ترشح می‌شود باکتری‌های تولیدکننده سولفوردار بیش از اندازه رشد می‌کنند و زبان دچار تغییر رنگ یا اینکه لایه‌ای ضخیم به رنگ زرد یا قهوه‌ای روی آن ایجاد می‌شود.

عفونت‌های باکتریایی

دهان حاوی صدها نوع باکتری گوناگون است که در شرایط خاصی مثل ضعف سیستم ایمنی، رعایت نکردن بهداشت و خشکی دهان بیش از اندازه رشد و مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کنند. در این حالت ترکیبات رنگی و لایه‌ای زرد رنگ روی زبان ایجاد می‌شود و در عین حال التهاب، تورم و بوی بد دهان هم وضعیت را تشدید می‌کند.

عوارض زردی زبان

حال که از علت زرد بودن زبان مطلع شدید بهتر است به عوارض حاصل از آن هم نگاهی بیندازید. حقیقت این است که زردی زبان به تنهایی مشکل جدی محسوب نمی‌شود اما گاهی اوقات با علائم دیگری همراه است که می‌توانند برای شما دردسرساز شوند:

• بوی بد دهان: در اثر افزایش جمعیت باکتری‌ها دهان و کاهش بزاق، بوی بد دهان بروز می‌کند که شدید و مداوم بودن آن می‌تواند نشان‌دهنده عفونت دهانی یا مشکلات گوارشی مختلف باشد.

• احساس خشکی و چسبندگی در دهان: با کم شدن میزان تولید بزاق در دهان احساس خشکی یا چسبندگی خواهید کرد و ذرات غذا و باکتری‌های مختلف هم به زبان می‌چسبند.

• مشاهده رنگ‌های دیگر روی زبان: گاهی اوقات زردی همراه با رنگ‌های دیگر مثل سفیدی (نشانه عفونت قارچی)، قهوه‌ای یا سیاه (بهداشت نامناسب یا مصرف سیگار) و قرمزی شدید (کمبود ویتامین‌ها و بیماری‌های خاص) بروز می‌کند.

• درد و التهاب زبان: در برخی از موارد در اثر عفونت‌های باکتریایی یا قارچی و دیگر مشکلات گوارشی در کنار زرد شدن، زبان دچار التهاب و درد هم می‌شود.

• احساس طعم ناخوشایند در زبان: تغییر در ترکیب بزاق و رشد بیش از اندازه باکتری‌ها منجر به احساس طعم تلخی یا فلز در دهان می‌شود که در صورت ادامه‌دار بودن باید حتما سلامت بدن خود را از نظر وجود مشکلات گوارشی یا کبدی بررسی کنید.

چطور می‌توان زردی زبان را درمان کرد؟

همان‌طور که ملاحظه کردید در بیشتر موارد زردی زبان به سبب مشکلات قابل کنترلی مانند بهداشت نامناسب دهان و دندان اتفاق می‌افتد؛ بنابراین با رعایت نکات بهداشتی و تغییر در سبک زندگی می‌توان این مشکل را برطرف کرد. برای این منظور کافی است پیروی از نکات و موارد زیر را در نظر داشته باشید:

• به منظور ممانعت از تجمع باکتری‌ها و سلول‌های مرده، دهان خود را تمیز نگه دارید.

• حداقل دو بار در طول روز با استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.

• برای حذف ذرات غذایی بین دندان‌ها از نخ دندان استفاده کنید.

• با استفاده از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال جمعیت میکروبی دهان خود را کاهش دهید.

• به میزان کافی در طی روز آب بنوشید و به این شکل به شست‌وشو طبیعی دهان و جلوگیری از رشد باکتری‌ها کمک کنید.

• از مصرف بیش از اندازه کافئین بپرهیزید؛ چرا که منجر به کم‌آبی بدن خواهد شد.

• مصرف چای پررنگ، نوشیدنی‌های رنگی، غذاهای سرخ شده و شیرینی‌ها را به حداقل برسانید.

• مشکلات گوارشی خود را درمان کنید.

• مصرف سیگار و الکل را کنار بگذارید و به جای آن به سراغ نوشیدنی‌های سالم بروید.

• با مصرف میوه و سبزیجات تازه به تمیز شدن دهان خود کمک کنید.

• جویدن آدامس‌های بدون قند به منظور تحریک تولید بزاق توصیه می‌شود.