وجود بزرگترین ظرفیت سلول بنیادی منطقه در ایران/ ذخیره‌سازی سالانه ۲۵ هزار نمونه خون بندناف در کشور

به گزارش ایلنا، مرتضی ضرابی، ۲۷ دیماه در نشست با اصحاب رسانه اظهار کرد: بانک خون بند ناف و سلول‌های بنیادی در سال ۱۳۸۴ به همت دکتر کاظمی آشتیانی با هدف تامین سلول بنیادی برای بیماری‌های بدخیم کار خود را آغاز کرد. اکنون با ۴۵ دفتر نمایندگی در ۳۱ استان کشور کار جمع آوری این سلول‌ها را انجام می‌دهیم و اکنون بزرگترین بانک سلول‌های بنیادی را در منطقه داریم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بانک جامع محصولات زیستی در رویان وجود دارد افزود: ما فعالیت شرکت را با ذخیره سازی خون بند ناف شروع کردیم و امروز سلول های بنیادی از سایر منابع مثل مغز استخوان، خون محیطی و پالپ دندان شیری نیز در حال ذخیره سازی است.

ضرابی با بیان اینکه از سلول‌های بنیادی در درمان قریب به ۸۰ بیماری استفاده می‌شود گفت: خون بند ناف و جفت، مملو از سلول‌های بنیادی خونساز است که در بیماری‌های با منشاء خونی مثل سرطان خون و تالاسمی استفاده می‌شود. 

ضرابی با بیان اینکه در دنیا بیش از دو هزار کارآزمایی بالینی سلول‌های بنیادی در حال انجام است، تصریح کرد: استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان بیماری‌های غیرخونی نیز در مرحله کارآزمایی‌های بالینی است به طور مثال اکنون برای درمان ۱۵۰ کودک دچار فلج مغزی در حال استفاده از این سلول ها هستیم که خوشبختانه بعد از دو سه بار تزریق، علائمی از بهبود شرایط آنها مشاهده کردیم. این نوید را نیز می‌دهیم که تا چند سال آینده بیماری دیابت نوع یک را می‌توان با استفاده از سلول‌های بنیادی در کودکان درمان کرد.

وی با اشاره به جمع آوری بیش از ۲۳۰ هزار نمونه خون بند ناف در این مرکز گفت: ما تقریبا سالیانه ۲۵ هزار خون بند ناف در کشور ذخیره می‌کنیم. تاکنون قریب به ۱۰۰ نمونه خون بند ناف از کشورهای همسایه و حتی کشورهای اروپایی جمع آوری کرده‌ایم. بیشترین نمونه‌های خون بند ناف کشور نیز مربوط به استان‌های پرجمعیت مثل تهران، اصفهان، مازندران، فارس و خراسان رضوی است.

مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان عنوان کرد: وقتی نوزاد متولد می‌شود به جز خون بند ناف، ۵ جزو زایمانی از بدن مادر خارج می شود که شامل خون بند ناف، بافت بند ناف، مایع جنینی، پرده جنینی و بافت جفت است. این ضمائم زباله نیستند بلکه می‌توان آنها را فرآوری کرد. پیش‌بینی می‌شود که نزدیک به ۲۰ محصول را می‌توانیم از این ضمائم زایمانی استخراج و فرآوری کنیم. 

وی ادامه داد: ما در هیچ نقطه دنیا، یک مجموعه که همه این ضمائم را جمع آوری و فرآوری کند نداریم و امیدواریم که تا پایان سال بتوانیم این پالایشگاه ضمائم زایمانی را در مجموعه رویان تاسیس کنیم. خون بند ناف متعلق به خود شخص است ولی فرآورده‌های ضمائم زایمانی مثل زخم پوش را می‌توان برای همه بیماران استفاده کرد. 

ضرابی با بیان اینکه نمونه‌های خون بند ناف زایمان‌های سزارین و طبیعی قابل جمع آوری است تصریح کرد: ما به صورت میانگین، نمونه خون بند ناف ۴ درصد زایمان‌های کشور را جمع آوری می‌کنیم و ۵۴ درصد نمونه‌ها مربوط به دختران است. 

وی ادامه داد: برای کمک در حوزه تامین هزینه‌ ذخیره سازی نمونه‌ها، متقاضیان می‌توانند از تسهیلات بانکی و امکان تقسیط هزینه‌های ذخیره سازی استفاده کنند. برای خانواده‌هایی که اعضای خانواده سابقه بیماری خونی داشته‌اند قطعا توصیه می‌کنیم که این کار را انجام دهند و بخشی از هزینه‌ها برای این خانواده‌ها رایگان است.

ضرابی اضافه کرد: با موسسات خیریه همکاری داریم و از مواردی که از طرف خیریه‌ها معرفی می‌شود هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌شود. ما همواره تلاش کرده‌ایم که بحث مالی مانع از خدمات ما نشود. 

وی با بیان اینکه هر فردی با نمونه‌های بانک، تطابق ژنتیکی داشته باشد می‌تواند از نمونه‌ها استفاده کند گفت: استانداردها می‌گوید مدت زمان نگهداری نمونه‌ها نامحدود است ولی استاندارد جهانی می‌گوید که تا ۳۰ سال نگهداری قطعی است.

مدیرعامل شرکت فناوری بن یاخته‌های رویان اظهار کرد: مهم‌ترین مشکل ما، تامین اعتبارات برای ذخیره سازی بانک عمومی سلول‌های بنیادی است و نیاز داریم که منابع توسعه پیدا کند و نیازمند اعتبارات دولتی و کمک خیرین است. هرچه این بانک توسعه پیدا کند شانس اینکه نمونه مناسب پیوند فراهم شود، بالاتر می‌رود. 

وی افزود: اگر نمونه مناسب خون بند ناف برای پیوند در کشور وجود نداشته باشد، باید از خارج از کشور نمونه را خریداری کنیم که هر نمونه بین ۳۰ تا ۴۰ هزار یورو قیمت دارد. سال گذشته وزارت بهداشت ناچار شد که بیش از ۱۰ نمونه را از بانک‌های سایر کشورها خریداری کند.

ضرابی با بیان اینکه برای ذخیره سازی اولیه هر نمونه بیش از ۱۵ میلیون تومان نیاز است گفت: ما به خیرین پیشنهاد دادیم به ایجاد ظرفیت این بانک سلولی برای تمام استان‌های کشور کمک کنند چون شانس اینکه نمونه سلولی در یک استان تطبیق بیشتری داشته باشد، خیلی بیشتر است. 

وی اضافه کرد: ما کارازمایی بالینی برای بیماری‌های اوتیسم، آرتروز و فلج مغزی را شروع کردیم و مجوز کمیته اخلاق برای درمان بیماری‌های دیابت و MS را گرفته ایم. همچنین مجوز تولید زخم پوش با استفاده از ضمائم زایمانی را گرفتیم و گواهی صادرات آن را به کشورهای همسایه کسب کردیم.

وی با تاکید بر ضرورت ترویج فرهنگ سازی این امر با استفاده از ظرفیت رسانه‌ای گفت: دانش سلول‌های بنیادی در کشور ما بومی شده است ولی واقعیت این است که تا اطمینان از اینکه یک سلول در بیماری خاصی اثر درمانی داشته باشد، فاصله بسیار است. از طرفی قوانین کشورها در مورد سلول درمانی بسیار سختگیرانه است چراکه ممکن است سلول درمانی عوارضی داشته باشد و بایستی کارآزمایی‌های بالینی به دقت انجام شود. 

خطیبی مدیر نمایندگی بانک خون بند ناف در استان مرکزی نیز آمار خون بند ناف ذخیره شده متعلق به استان را دو هزار نمونه عنوان کرد و گفت: امیدواریم این آمار در شهرستان‌ها افزایش یابد.