ارتقای کیفی در سینمای کوتاه بسیار بیشتر از سینمای بلند است/ سینمای کوتاه برای ارتباط با مخاطب عام نیاز به تغییر دارد
فیلمسازان فیلم کوتاه بر این عقیده‌اند که سینمای کوتاه در سال‌های اخیر پیشرفت بیشتری به لحاظ کیفی نسبت به سینمای بلند داشته باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بسته فیلم کوتاه «اتاق فرار» ایام نوروز در گروه هنر و تجربه بر پرده سینماها نمایش داده شد. این بسته شامل فیلم‌های کوتاه «مورس» ساخته روناک جعفری، «اسپاسم» ساخته صحرا اسدالهی، «نفس نکش» ساخته میلاد نسیم سبحان، «رویای نیمه جان» ساخته آرمین اعتمادی و «گوشت تلخ» ساخته فرید حاجی است که داستان‌های متفاوتی روایت می‌کنند.
«اتاق فرار» با بازی بازیگرانی چون هادی حجازی‌فر، صحرا اسدالهی، سامان صفاری، الاهه بخشی، علی باقری، علیرضا مهران، سلمان فرخنده، محمدعلی کریمی منش و مرتضی خانجانی در اکران نوروز ۱۴۰۳ در سینماهای منتخب گروه سینمایی هنروتجربه اکران شد و با سه کارگردان درباره اکران این بسته در نوروز گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح این سه گفتگو را از نظر می‌گذرانید:
اکران فیلم کوتاه، فیلمسازان را با سازوکار اکران آشنا می‌کند
روناک جعفری کارگردان فیلم کوتاه «مورس» اظهار کرد: سال 1398 برای اولین بار تجربه اکران فیلمم را در گروه هنر و تجربه کسب کردم و آن زمان هم شاهد بودم که استقبال خوبی از فیلم شد و از آن زمان تا امروز مقوله اکران فیلم‌های کوتاه را با جدیت دنبال می‌کنم و با وجود اینکه ارتباط خوبی بین مخاطب و این سینما وجود دارد باید بگویم که جریانی که بتواند بستری مناسب برای متقاعد کردن مخاطب عام جهت دیدن فیلم‌های کوتاه، وجود ندارد.
وی افزود: برای اینکه میزان مخاطبان سینمای کوتاه بیشتر باشد باید رسانه‌های جمعی ما مثل رادیو و تلویزیون و دیگر رسانه‌های پر مخاطب به این سینما توجه کنند. این رسانه‌ها می‌توانند قراردادهایی با گروه هنر و تجربه داشته باشند و برای این سینما تبلیغ کنند اما متأسفانه هیچ حمایتی صورت نمی‌گیرد و به همین دلیل امروز که بسته فیلم «اتاق فرار» اکران شده بسیاری از افراد خبر ندارند که فیلم کوتاه هم در سینما اکران می‌شود.
جعفری خاطرنشان کرد: در همه جای دنیا وقتی به جشنواره‌های فیلم کوتاه می‌روید و استقبال مخاطبان را مشاهده می‌کنید متوجه می‌شوید که سینمای کوتاه می‌تواند بیننده‌های بسیاری داشته باشد که البته این وضعیت در جشنواره فیلم کوتاه تهران هم وجود دارد و مردم بسیاری برای دیدن فیلم‌ها به این جشنواره می‌آیند. جامعه ما امروز جامعه‌ای آگاه است که میزان افراد تحصیل‌کرده‌اش بسیار بیشتر از گذشته است و من فکر می‌کنم هر کس که فردی اهل مطالعه باشد، مطالعاتش می‌تواند به جهان این فیلم‌ها نزدیک باشد.
این کارگردان درباره انتخاب آثار اکران شده در بسته «اتاق فرار» گفت: کسانی که به مباحث جامعه‌شناسی، علوم سیاسی و روانشناسی علاقه دارند می‌توانند این فیلم‌ها را مشاهده کنند و در سینمای کوتاه اتفاقاً شاهد مفاهیم و مضامینی هستیم که در سینمای بلند کمتر به این مسائل پرداخته می‌شود. فیلم من اثری است که زیر متن سیاسی دارد و فیلم «نفس نکش» هم اثری است که در آن می‌توان رنگ و بوی سیاست را دید. فیلم «رویای نیمه جان» هم اثری است که مضمون و مفهومی روانکاوی دارد و این موضوع در اثر من و «نفس نکش» نیز وجود دارد. دو فیلم دگیر هم موضوعاتی دارند که به مباحث روز جامعه مربوط می‌شوند و من فکر می‌کنم کنار هم قرار گرفتن این آثار بسته جذاب و خوبی را تشکیل داده است. از طرفی در ساختار آثار نیز شاهد محوریت یک اتاق، بازجویی و فرار هستیم و به همین دلیل عنوان این بسته را «اتاق فرار» انتخاب کردیم.
وی درباره نقش اکران در کیفیت سینمای کوتاه گفت: اکران فیلم‌های کوتاه بیشترین انگیزه را برای تهیه‌کننده‌ها ایجاد می‌کند و باعث می‌شود که تهیه‌کننده‌ها به سرمایه‌گذاری در این سینما نیز خوش‌بین شوند. امروز ساخت فیلم‌های کوتاه نیز بسیار هزینه‌بر است و آثار معمولاً با هزینه‌هایی بالغ بر 400 میلیون تا حتی یک میلیارد ساخته می‌شوند و اگر اکران بتواند برای تولیدکنندگان آورده مالی داشته باشد قطعاً شاهد رونق تولیدات کوتاه خواهیم بود. از طرفی تجربه اکران باعث می‌شود که فیلمسازان سازوکار اکران را یاد بگیرند و با مسائلی چون فوت و فن تبلیغات، ارتباط با سینمادارها، ارتباط با مشاور رسانه‌ای و... را بیاموزد و این آزمون و خطاها را در زمان ساخت فیلم بلند سینمایی نداشته باشد.
جعفری در پایان گفت: بسته فیلم کوتاه «اتاق فرار» را در مهر ماه انتخاب کرده بودیم اما همه علاقه داشتیم که این بسته در نوروز اکران شود و در سفرهایی که داشتیم شاهد استقبال خوب مخاطبان و بالا بودن میزان رضایت آن‌ها بودیم و در نقدهایی که منتقدان درباره آثار این بسته نوشتند خوشبختانه نگاه مثبتی وجود دارد.
فیلم کوتاه امروز برای ارتباط با مخاطب، شانس بیشتری دارد
فرید حاجی کارگردان فیلم کوتاه «گوشت تلخ» اظهار کرد: اکران بسته فیلم کوتاه «اتاق فرار» اتفاق بسیار خوبی بود و برای من استقبالی که از این آثار صورت گرفت بسیار بیشتر از اندازه‌ای بود که انتظار داشتم. به نظر من فیلم کوتاه امروز بیشتر از دیگر گونه‌های سینما می‌تواند مخاطب داشته باشد و جالب است که در یک پژوهش که درباره علاقه مخاطبان به مدیوم‌های مختلف در اصفهان صورت گرفته بود بین فیلم بلند، فیلم کوتاه، سریال، کارگاه‌های آموزشی و... بیشتر مخاطبان به فیلم کوتاه رأی داده بودند.
وی افزود: امروز به دلیل ریتم زندگی و فراگیر شدن رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مختلفی مثل اینستاگرام که مملو از کلیپ‌های کوتاه است مخاطب با اینگونه آثار ارتباط بهتری برقرار می‌کند و فیلم‌های کوتاه و پرتاب ایده برای مخاطب جالبتر است چرا که امروز فضای مجازی پر از ایده‌های مختلف است و من فکر می‌کنم به همین دلیل سینمای کوتاه آینده بهتری دارد و اکران این فیلم‌ها نیز اتفاق مبارکی است.
حاجی در ادامه خاطرنشان کرد: قطعاً تفاوت‌هایی بین تولیدات فضای مجازی و سینمای کوتاه وجود دارد. در فضای مجازی از لحاظ فرمی و زیبایی‌شناسی ممکن است آثار کیفیت چندانی نداشته باشند اما به هر حال مخاطبان فضای مجازی افرادی بزرگسال و عاقل هستند و برای آن‌ها ممکن است گذران زندگی مهم‌تر از بحث‌های زیبایی‌شناسی باشد و تکرار مشاهده این آثار می‌تواند آن‌ها را به فیلم‌های کوتاه عادت دهد و به همین دلیل فرصتی ایجاد می‌شود که سینمای کوتاه بتواند بیشتر مورد توجه قرار بگیرد و همین موضوع می‌تواند باعث شود که فیلمسازان نیز سلیقه مخاطبان عام را بیشتر در نظر داشته باشند.
این کارگردان تأکید کرد: همچنان به نظر من حدود 80 یا 90 درصد مخاطبان فیلم‌های کوتاه عاشقان سینما، دانشجویان و... باشند من فکر می‌کنم میزان کمی از مخاطبان را می‌توان مربوط به عامه مردم دانست اما معتقدم که قطعاً می‌توان ارتباط بین مخاطب عام با این سینما را بیشتر کرد و فقط لازم است که تصمیم‌گیرندگان سینما و فعالان حوزه پخش برای دستیابی به این مهم برنامه‌ریزی داشته باشند. نقل قولی از آقای کیارستمی وجود دارد که می‌گویند مردم فیلم‌های من را خیلی دوست داشتند اما آنقدر منتقدان گفتند که فیلم‌های من برای مخاطبان خاص هستند فاصله‌ای تحمیلی بین مخاطبان و فیلم‌های من ایجاد شد. من بر این عقیده‌ام که رسانه‌ها و سیاستگذاران باید اقداماتی درست و منطقی داشته باشند تا این ارتباط شکل بگیرد. بسیاری از مردم که فیلم‌های سینمایی را در سینما می‌بینند هم نمی‌دانند که فیلم کوتاه چیست و تصور می‌کنند که فیلم کوتاه همان تبلیغاتی است که در تلویزیون یا فضای مجازی می‌بینند و من فکر می‌کنم اگر این شناخت ایجاد شود مردم عاشق سینمای کوتاه می‌شوند.
وی در پایان گفت: در این سال‌ها شاهد پیشرفت سینمای کوتاه بودیم و ارتقای کیفیت فیلم‌های کوتاه نسبت به سال‌های گذاشته امروز بسیار مشهود است و من فکر می‌کنم پیشرفتی که در این مدیوم صورت گرفته در این 20 سال بسیار بیشتر از پیشرفتی است که در سینمای بلند شاهد بودیم.
به لحاظ فنی و کیفی سینمای کوتاه ایران از سینمای بلند جلوتر است
میلاد نسیم سبحان کارگردان فیلم کوتاه «نفس نکش» اظهار کرد: اکران این فیلم اولین تجربه اکران عمومی من در ایران بود. پیش‌تر فیلمسازان فیلم کوتاه مواجهه مخاطب خاص با اثر خود را تجربه کرده‌اند اما مواجهه مخاطب عام با این آثار تجربه‌ای ارزشمند است و من به شخصه با بازخوردهایی مواجه بودم که برایم جالب توجه بود و برخی فیلم را دوست داشتند و برخی انتقادهایی به فیلم داشتند. به نظر من اکران فیلم‌های کوتاه نوعی آماده‌سازی فیلمساز برای ادامه راهش در آینده است.
نسیم سبحان خاطرنشان کرد: وقتی فیلم می‌سازید و ایده‌ای ناب و جذاب دارید بر این تصور هستید که شاهکار ساخته‌اید و وقتی در سینما با 70 یا 80 نفر مخاطب مواجه می‌شوید که بسیاری از آن‌ها فیلمتان را دوست نداشته‌اند و به تندی آن را مورد انتقاد قرار می‌دهند، شما می‌توانید برای انتقادهای آینده و فیلم‌های بلندی که می‌سازید آماده شوید. افراد بسیاری هستند که وقتی فیلم می‌سازند و مورد انتقاد قرار می‌گیرند ناراحت و دلزده می‌شوند و اکران فیلم کوتاه من و دیگر فیلمسازان را برای ساخت فیلم‌های بعدی و مواجه شدن با انتقادات و آشنایی با این فضا آماده می‌کند.
این کارگردان تأکید کرد: اکران فیلم‌های کوتاه قطعاً در آینده این سینما نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. به نظر من اگر سینمای کوتاه می‌خواهد آینده بهتری داشته باشد باید در مدیوم خود تجدیدنظر کند. بسته اکران «اتاق فرار» به نظر من به نظر و سلیقه مخاطبان سینمای ایران نزدیک است اما من بر این عقیده‌ام که سینمای کوتاه ایران باید به مخاطب نزدیک‌تر شود.
وی افزود: یک دهه پیش کسی که فیلم کوتاه می‌ساخت فکر نمی‌کرد که فیلمش برای مخاطب عام نمایش داده شود و به همین دلیل فقط اکران در جشنواره‌ها را مدنظر داشت و ما وقتی امروز فیلم می‌سازیم و بازخورد مخاطب را می‌بینیم که ممکن است با تیتراژ اول سالن را ترک کند و خیلی راحت بگوید که از فیلم خوشم نیامد می‌تواند ما را مجاب کند که بیشتر به نظر مخاطب توجه داشته باشیم و این می‌تواند سینمای کوتاه را به سمتی سوق دهد که از جنس سلیقه مخاطب باشد.
نسیم سبحان در پایان درباره فیلم‌های انتخاب شده برای بسته «اتاق فرار» اظهار کرد: در انتخاب فیلم‌های این بسته ناخودآگاه به سمت فیلم‌هایی رفتیم که نقاط هیجان‌انگیز و سرگرم‌کننده‌ای در آن‌ها بود و به نظر من مضمون و مفهومی که در این آثار دیده می‌شود با دغدغه‌های جامعه امروز نزدیک‌تر است و فیلمسازان بیشتر از اینکه به سمت سوژه‌های جهان‌شمول رفته باشند، مضامین آثارشان به دغدغه‌های جامعه امروز نزدیک‌تر است. مردم ایران و مخاطب امروز سینمای ایران درگیر دغدغه‌های اقتصادی و سیاسی است و برخی مخاطبان نیز فقط می‌خواهند سرگرم باشند. به همین دلیل به نظر من مطرح کردن مسائل معیشتی و همچنین قصه‌های سرگرم‌کننده می‌تواند مخاطب را پای فیلم‌ها بنشاند. به نظر من سینمای کوتاه امروز از نظر فنی و کیفی از سینمای بلندمان بسیار جلوتر است و بهتر عمل می‌کند ولی به لحاظ مخاطب‌شناسی سینمای کوتاه ما از سینمای بلند کمی عقب‌تر است.
