تهیه مواد اولیه کپوبافی در شهر جهانی آن با چالش روبه روست

به گزارش خبرنگار ایلنا، مریم تختایی‌پور (استاد حصیر بافی و کپوبافی) متولد سال ۵۱ از روستای رزگه از شهرستان دزفول استان خوزستان است. ۸ نشان ملی دارد و ۲ بار هم هنرمند برتر شده است. حداقل در ۵۰ نمایشگاه هم شرکت کرده و درخصوص حصیر بافی می‌گوید: حصیر بافی یکی از هنرهای قدیم دزفول است که از نخل خرما درست می‌شود و مواد درون آن از علف هرزی به نام کرتک است. باترکیب این مواد اولیه، ظروف حصیری از جا برنجی و سطل و جا میوه‌ای گرفته تا ساعت و حتا سفره هفت سین درست می‌کنیم. 

او ادامه داد: سایزها و انواع ظروف حصیری خیلی متنوع ومتفاوت است وهمین امر سبب می‌شود بتوانیم محصولات مختلفی برای فروش داشته باشیم که هزینه‌های زندگی را پوشش می‌دهد. بازار کپو بافی خوب است. 

به گفته تختایی پور، با وجود بازار خوب برای فروش ظروف حصیری و کپوبافی‌ها اما چالش‌هایی در این حوزه نیز وجود دارد چراکه تامین مواد اولیه بامشکل روبه روست. مواد اولیه‌ای که در دزفول وجود دارد کفاف نیاز حصیربافان و کپو بافان را نمی‌دهد چراکه فقط ۵ هزار کپوباف در دزفول فعال هستند که تامین مواد اولیه برای آن‌ها کار دشواری است. تهیه نخل خرما برای این کار باید از بخش زینتی باشد تا کپورهای با کیفیت تولید شود از این رو مواد اولیه از بوشهر، برازجان و بندرعباس وارد می‌شود که در نهایت بر قیمت تمام شده تاثیر می‌گذارد. 

او خاطرنشان کرد: حدود ۵۰ درصد قیمت محصول تولید شده به دلیل تامین مواد اولیه از خارج از دزفول افزایش پیدا می‌کند اما بازار کپو نسبتا خوب است چراکه ظروف خیلی بزرگ نیستند تا قیمت خیلی زیاد شود. برای مثال قیمت بزرگترین ظرف کپو در حدود ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومان است و بازار کشش فروش با این قیمت را دارد. البته کپوهای بسیار ظریف باف هم داریم که ممکن است با قیمت‌های ۳ و ۴ میلیون به فروش برسند اما قالب کارهای بازار با قیمت‌های مناسب به فروش می‌رسند. 

استاد حصیر بافی و کپوبافی گفت: رشته کپوبافی در دفزول به گونه‌ایست که عموم افراد در خانه‌های خود مشغول تولید آن هستند. من به عنوان تولید کننده اصلی باید درصدد تامین مواد اولیه برآیم و سفارش‌ها را ثبت کنم و برای تولید این امکانات را در اختیار تولیدکنندگان خانگی قرار دهم. با توجه به آنکه دزفول شهر جهانی کپوبافی است تقریبا می‌توان گفت در هر خانه‌ای کپوبافی انجام می‌شود. عموما هم توسط خانم‌ها تولید می‌شود که در کنار انجام کارهای خانگی کپو نیز می‌بافند. کپو بافی نسل به نسل در میان مردمان دزفول منتقل شده و تا امروز ادامه یافته. من نیز از مادرم یاد گرفتم و مادرم هم از مادربزرگ خود یاد گرفته بود. 

او درخصوص نوآوری‌هایی که در کپوبافی شاهد هستیم، گفت: طراحی ظروفی که متشکل از چوب خراطی شده و کپو است، تلفیق مدل‌های مختلف و درست کردن اشکال مختلف کاربردی امروزی از جمله خلاقیت‌هایی است که در کپوبافی شاهد هستیم. حتا در طرح‌ها و رنگ‌ها نیز خلاقیت داشتیم. در گذشته بیشتر ظروف کپو بافی دایره‌ای شکل بودند حتا در زبان بختیاری به سر کپو معروف است چراکه کپو گرد بود. درواقع کپو ظرفی برای نگهداری مایه خمیر بود و چونه‌ها در این ظروف نگهداری می‌کردند تا مانع خشک شدن خمیر شوند. سینی‌های بزرگ کپو نیز باری پخت نان استفاده می‌شد. اما امروز اشکال مربع، لوزی، بیضی و… را نیز شاهد هستیم. 

تختایی‌پور همچنین در خصوص طرح‌هایی که در کپوبافی شاهد هستیم، گفت: لوزی‌ها نشان از آجر کاری دزفول دارند و رنگ‌ها نیز بر گرفته از آداب و رسوم ما هستند. البته این روزها با توجه به نیاز و سلیقه مشتری رنگ‌ها و طرح‌ها قابل تغییر است. اما درحال حاضر حصیر سبز و سفید-کرم رنگ طبیعی به حساب می‌آید و برای سایر حصیرها که قهوه‌ای یا رنگ‌های دیگر هستند از رنگ استفاده می‌کنیم. اگر از رنگ طبیعی استفاده کنیم قیمت بیشتر می‌شود از این رو عموما از رنگ شیمیایی استفاده می‌کنیم. 

به گفته او، ثبت جهانی دزفول به عنوان شهر جهانی کپوبافی در فروش این صنایع دستی و شناسانده شدن آن در عرصه‌های بین‌المللی تاثیر گذار بوده و شاید بتوان گفت تاثیر آن درحدود ۱۰ درصد بوده اما نیاز است تا راه‌های صادرات هموار شود تا تولید کنندگان بتوانند آثار خود را به سایر کشورها ارسال کنند.