مقام‌ها به گونه‌ای اظهارنظر نکنند که معادله معکوس شود/ اروپا، روسیه و چین باید پشت درهای بسته نسبت به اقدامات ایران توجیه شوند/ «کاهش تعهدات برجامی» و «مذاکره با اروپا» را همزمان انجام دهیم

فیاض زاهد در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی ایلنا در پاسخ به این سوال که آمریکا که خود از برجام خارج شده چگونه تغییرات در تعهدات برجامی ایران را به شورای حکام می‌کشاند؟، گفت: آمریکایی‌ها از نظر حقوقی  ناقض برجام هستند و این اقدام را از منظر حقوقی انجام نداده‌اند چون خروج آمریکا از برجام حقوقی نیست. یعنی ایران بر اساس مستندات حقوقی مبتنی بر پروتکل‌ها و کنوانسیون‌هایی که در قالب گفت‌و‌گوهای ۱+۵ نسبت به آن‌ها متعهد شده بود، تخلفی انجام نداده که آمریکا بگوید من مبتنی بر این تخلف از برجام خارج شده‌ام.

آمریکایی‌ها طی شش ماه گذشته تغییر رویکرد دادند

این تحلیل‌گر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه خروج آمریکا از برجام بیشتر سیاسی بود، اظهار کرد: آمریکا هرچقدر تلاش کرد نظر اتحادیه اروپا، چین و روسیه را هم بگیرد اما به جهت اینکه فاقد این مرجعیت حقوقی بود، نتوانست نظر آن‌ها را جلب کند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها طی شش ماه گذشته تغییر رویکرد دادند در توضیح این گزاره گفت: گفتمان ایران مبتنی بر بدعهدی، تخلف و پیمان‌شکنی و نقض یک معاهده بین‌المللی مورد تایید شورای امنیت که در آن گفتمان آمریکا متهم بود، طرفداری رسانه‌های اروپا و افکار عمومی چین و روسیه از ایران را به همراه داشت؛ اما آمریکایی‌ها متوجه این نکته شدند که احتمال دارد در وضعیتی قرار بگیرند که بوش در داستان جنگ عراق قرار گرفت، درنتیجه تلاش کردند آن اتفاق نیافتد.

وی در تشریح نوع نگاه جهان به بوش و دولت او در جریان حمله به عراق عنوان کرد: وقتی آمریکایی‌ها به عراق حمله کردند نه در فرانسه و نه در آلمان و نه در افکار عمومی انگلستان حمایتی از آمریکایی‌ها صورت نگرفت و اینقدر دعوا بالا گرفت که فرانسوی‌ها مک‌دونالد را تحریم کردند و آمریکایی‌ها هم گستاخانه به فرانسوی‌ها گفتند اگر ما نبودیم شما همچنان به زبان آلمانی صحبت می‌کردید و اشاره به این داشتند که در جنگ جهانی ما شما را از دست نازی‌ها نجات دادیم.

هرچه جلوتر رفتیم فضای رسانه‌ای علیه ما شد

زاهد ادامه داد: حال به نظر من دستگاه فکری آمریکا از شش ماه گذشته مبتنی بر یک ارزیابی دقیق تلاش کرد که گفتمان حاکم بر صحنه منازعه میان ایران و آمریکا را تغییر دهد یعنی از سمت گفت‌و‌گو برای خروج یا پایبندی به برجام این را به سمت گزینه مذاکره آری یا خیر؟ یا جنگ آری یا خیر؟ بکشاند.

این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: در اینجا هرچه جلوتر رفتیم فضای رسانه‌ای علیه ما شد یعنی آمریکایی‌ که از برجام خارج شد و طرف زورگوی ماجرا است، بازی دیگری را آغاز کرد و آن این بود که ما حاضریم با شما بدون قید و شرط گفت‌و‌گو کنیم، حتی تلاش کردند ضعف خود در ارزیابی پیامدهای جنگ محدود با ایران را در قالب گفتمان دیگری لحاظ کنند و بگویند حتی شما پهپاد ما را زدید و ما خویشتن‌داری کردیم. پس ما طرفدار جنگ نیستیم و این شما هستید که جنگ نیابتی را گسترش می‌دهید و این شما هستید که به شینزوآبه پاسخ نامناسب و منفی دادید و ما حتی با کشوری که دارای سلاح اتمی است، گفت‌و‌گو کردیم و رئیس‌جمهور ما به منطقه بی‌طرف کره شمالی هم رفت.

این استاد دانشگاه یادآور شد: آن‌ها با این تغییر رویکرد خود درواقع ما را به سمتی می‌برند که من سال‌ها پیش گفته بودم و آن وضعیتی بود که ما در زمان جنگ تحمیلی داشتیم. عراق سه چهار استان ما را مورد تهاجم قرار داده بود و ارتش او در نزدیک بعضی مراکز استان‌های ما در حال ایجاد مشکل بود، اما طارق عزیز در سازمان ملل به دنبال مذاکره و گفت‌و‌گو بود. یعنی معادله معکوس شده بود به این نحو که ما داشتیم از سرزمین خود دفاع می‌کردیم و شعار جنگ جنگ تا رفع فتنه از عالم را در سازمان ملل سر می‌دادیم و عراق به دنبال مذاکره بود به عبارت دیگر کشور در ظاهر ماجرا این طور نشان داده می‌شد که مهاجم طرفدار صلح و کشور مدافع طرفدار ادامه جنگ شده است.

مقام‌ها به گونه‌ای اظهارنظر نکنند که معادله معکوس شود

ترامپ پز مظلوم و «من طرفدار گفت‌و‌گو هستم» را گرفته است 

این تحلیل‌گر مسائل سیاسی و اجتماعی خاطرنشان کرد: درنتیجه باید حواسمان باشد که مقام‌ها به گونه‌ای اظهارنظر نکنند که در شرایطی که غلبه رسانه‌ای با آن‌هاست، معادله معکوس شود. همانظور که می‌دانید رسانه‌های آمریکایی تحت سلطه لابی صهیونیست‌ها هستند و از زمان رژیم پهلوی هم این واقعیت وجود داشته و آن‌ها در واقع صحنه را به نحوی به نمایش در می‌آوردند که این وسط مردم یادشان رود که چه دولتی از برجام به طور غیرقانونی خارج شد، بعد هم آقای ترامپ پز مظلوم و من طرفدار گفت‌و‌گو هستم و ایرانی‌ها به هیچ‌وجه نمی‌خواهند گفت‌و‌گو کنند را گرفته است.

آمریکایی‌ها می‌خواهند با شیطنت اسرائیل و عربستان ما را عصبانی کنند

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب پس از ارائه این توضیحات در پاسخ به سوال مطرح شده گفت: در داستان شورای حکام هم آنچه که به آمریکا دست بالا را می‌دهد پروپاگاندا و جنگ رسانه‌ای است و دوم این واقعیت که آمریکایی‌ها به دنبال آن هستند که با شیطنت اسرائیل و عربستان ما را عصبانی کنند تا ما دست به اقداماتی بزنیم که حقانیت ما به زیر سوال برود. یکی از خطرناک‌ترین این‌ اقدامات هم می‌تواند تهدید ما برای خروج از برجام باشد.

زاهد با اشاره به اعتقاد برخی که می‌گویند شما الان هم که در برجام هستید با تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا مواجهید و فشار بر کشور مضاعف است، گفت: این درست است اما اتحادیه اروپا، چین و روسیه به صورت سیاسی و بین‌المللی و حقوقی ضمن اینکه نسبت به برخی از مسائل مربوط به برنامه موشکی یا مداخلات به ادعای خودشان منطقه‌ای ایران گلایه‌مند هستند اما برجام را همچنان  یک پروتکل امنیتی حقوقی می‌دانند و از آن دفاع می‌کنند حتی اگر یک اینستکس نیمه جان یا ضعیف را بخواهند مطرح کنند.

نباید بگذاریم تحریم‌های بین‌المللی قبلی به صورت مکانیزم ماشه علیه ما به اجرا درآید 

این کارشناس مسائل سیاست خارجی ابراز کرد: نکته این است که اگر ما به سمت اقداماتی برویم که شائبه خروج ما از برجام رخ دهد فرایند یا معادله برمی‌گردد، به این معنا که تمام تحریم‌های بین‌المللی قبلی به صورت مکانیزم ماشه علیه ما به اجرا در می‌آید و ما ذیل بند هفت منشور سازمان ملل خواهیم رفت و این برای آمریکایی‌هایی که در فشار علیه ایران تنها هستند و در این شش ماه گذشته در حال تلاش بودند که یک هم‌آوایی بین‌المللی علیه ما شکل دهند، یک فرصت محسوب می‌شود و این وضعیت به صورت خودکار و اتوماتیک اجرا می‌شود و آن‌وقت اگر خدای‌ ناکرده حمله‌ای به ایران صورت بگیرد یا جنگی رخ دهد، این جنگ آمریکای خارج شده از برجام علیه ایران نیست بلکه این جنگ جامعه بین‌الملل علیه ایران خواهد بود که تبعات آن می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

اروپا، روسیه و چین باید پشت درهای بسته نسبت به اقدامات ایران توجیه شوند

وی در پاسخ به این سوال که آیا جامعه جهانی کاهش تعهدات برجامی را به خروج از برجام تلقی می‌کند یا خیر و اینکه این فشارها می‌تواند اروپا را با ما همراه کند؟ گفت: اگر این فشارها در عمل و در پشت صحنه همراه باشد و اگر ما دو کار را با هم انجام دهیم یعنی از این طرف این کار (کاهش تعهدات برجامی) را انجام دهیم و از طرف دیگر در پشت صحنه (با اروپایی‌ها) مذاکره کنیم و به اروپا تفهیم شود که این بی‌صداقتی و بی‌تعهدی شما و زورگویی آمریکاست که ما را عملا در داخل کشور به سمتی سوق می‌دهد که «هم چوب را خوردیم و هم پیاز را» موثر است. لذا طرفین اروپایی و روسیه و چین باید در پشت درهای بسته نسبت به اقدامات ایران توجیه شوند.

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب تاکید کرد: اما کاهش تعهدات برجامی و همزمان مذاکره کردن یک فرایند خطرناکی دارد به این معنا که از یک طرف اگر اروپایی‌ها بفهمند که ایران در انجام این تهدیدها جدی نیست هیچ قدمی بر نمی‌دارند و اگر از سوی دیگر بفهمند که ایرانی‌ها به جدیت به فکر خروج از برجام هستند به صورت اتوماتیک به سمت آمریکا نزدیک می‌شوند لذا شرایط برای تصمیم‌گیری در این باب بسیار پیچیده و سخت است.

دست به اقدامات ریسک بالا نزنیم

به هیچ وجه نباید ایران به سمت خروج از برجام برود

زاهد ادامه داد: ضمن اینکه خروج پرونده هسته‌ای از وزارت امور خارجه به شورای عالی امنیت ملی هم خود یک پیام روشنی به جامعه جهانی می‌دهد که عصر فرصت انجام هرگونه مذاکره‌ مبتنی بر الگو و مدل‌های دیپلماتیک دارد از دست وزارت خارجه در می‌رود و در این رابطه آمریکا حتما متهم اول و اروپایی‌ها به خاطر کم‌کاری و ضعف خود مقصر دوم هستند.

وی یادآور شد: اما یادتان باشد صحنه بین‌المللی متاسفانه مبتنی بر ارزش‌های اخلاقی، انسانی و حقانیت طراحی نشده درواقع روایت کسی در صحنه جهانی پذیرفته می‌شود که از زور و فشار بیشتری برخوردار است. درنتیجه باید با دقت به گونه‌ای رفتار کنیم که نه عصبانی شویم نه هیجان‌زده رفتار کنیم و نه دست به اقدامات ریسک بالا بزنیم که می‌تواند معادلات را به سرعت به هم بزند. تا حالا رفتار ایران نسبت به این پدیده رفتار منطقی و معقولی بوده اما به هیچ وجه نباید ایران به سمت خروج از برجام برود و اقدامات ایران بیشتر باید وجه تاکتیکی داشته باشد.

این کارشناس مسائل سیاست خارجی در پاسخ به این سوال که آیا کمیسیون مشترک برجام می‌تواند در مقابل خواست آمریکا قرار بگیرد؟، گفت:‌ کمیسیون برجام تا حالا به صورت گفتمانی یا گفتاری اظهار تاسف کرده و نارضایتی خود را حتی در جلسات خصوصی‌شان هم به آمریکایی‌ها گفته‌اند اما اگر منظور شما این است که آیا اتحادیه اروپا اراده یا تمایل یا قدرت ایستادگی در برابر آمریکا را دارد به نظر من این اتفاقی بعید است.

زاهد در پاسخ به این نظر که اگر ایران از برجام خارج شود این خطر در وحله اول متوجه خود اروپا است گفت: این خطر برای اروپا به صورت استراتژیکی و بالقوه خواهد بود و برای ما به صورت بالفعل.