بررسی گفتمان دولت چهاردهم در سه سطح

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست واکاوی گفتمان دولت چهاردهم با حضور محمدجواد ظریف، بهاره آروین، حسین سلیمی، محمد فاضلی، عباس عبدی، ابوالفضل دلاوری و غلامرضا زکیانی در فرهنگسرای عصر امروز برگزار شد. 

حسین سلیمی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست گفتمان دولت چهاردهم گفت: ما وقتی از گفتمان دولت چهاردهم صحبت می‌کنیم. هنوز گفتمانی شکل نگرفته و چیزی مطرح نشده که بخواهیم درباره واکاوی آن صحبت کنیم. در تحلیل گفتمان‌ها، زمانی از آن می‌شود سخن گفت که گسترده شود و تاریخی شود تا بشود از گفتمان صحبت کرد. ما وقتی به نگرش گفتمانی نگاه می‌کنیم همه در محیط نظام‌های معنایی زندگی می‌کنیم. همه چیز ما، نظام نشانه‌هایی است که در آن زندگی می‌کنیم. کسی وقتی سخنرانی می‌کند باید نظام گفتمانی او را تحلیل کرد. بنابراین نباید گفت گفتمانی هنوز شکل نگرفته که بخواهیم آن را واکاوی می‌کنیم.

وی افزود: گفتمان دولت چهاردهم را باید در سه سطح بررسی کرد. سطح یک آن است که چه اصطلاحات و معانی را به کار می‌برند، سطح دوم آن است که این واژگان در جامعه چه طور تفسیر شده است و در گام سوم در این گفتمان در چه شرایط اجتماعی مورد قبول شده و چه نقشی و کرداری می‌تواند باشد. 

وی تصریح کرد: بر اساس سه سطحی که گفته شد از دوره آقای هاشمی به بعد همه دولت‌ها یک گفتمانی داشتند و یک عنوانی مطرح کردند. در بعضی‌ دولت‌ها یکسان و برخی نیز متفاوت بوده است. در دوره آقای هاشمی سازندگی بود و آقای خاتمی اصلاحات و در دوره آقای احمدی‌نژاد گفتمان عدالت با عنوان مهرورزی بود. در دولت مرحوم رئیسی گفتمان  عدالت و جمهوریت و عنوان دولت مردمی داده بودند. این گفتمان و عنوان‌ها در سیاست داخلی و خارجی با آن اسامی شناخته شدند و باید دید در دولت آقای پزشکیان چه گفتمان و عنوانی به کار برده خواهد شد. 

وی افزود: ما نظام نشانه‌های گفتمانی دولت آقای پزشکیان را بررسی کردیم که از درون سخن اقای پزشکیان و همراهان اصلی ایشان بود. استفاده از کار کارشناسی استفاده از دانشمندان و دانشگاهیان همه دنیا در همه سخنان  آقای پزشکیان  و همراهان ایشان بود . پرهیز از دعوا پرتکرارترین حرف اقای پزشکیان است. پرهیز از منازعات در عرصه سیاست داخلی و خارجی جز صحبت‌های آنان بود. حل برجام و پذیرفتن FATF، صداقت و عدالت و صدایی برای کسانی که صدایشان شنیده نمی‌شود جز پرتکرارترین عنوان آقای پزشکیان و همراهان ایشان است. 

وی تصریح کرد: در سطح دوم این موضوع بررسی می‌شود که چگونه این مفاهیم فهمیده شد. گفتمان‌‌ها فقط برای اینکه بگویند چه کسی هستیم و چه می‌خواهیم شناخته نمی‌شوند. بلکه می‌خواهد بگوید ما در مقابل چه کسانی هستیم و چه می‌خواهیم. به جای آنکه وجه ایجابی سخن بولد شود بخش سلبی بولد شد. این نکته بسیار مهم است که سخنان آقای پزشکیان در جامعه چه واکنشی نشان داده می‌شود. در بین وجوه ایجابی دو بخش خروج از بن بست بین المللی و فضای باز داخلی فهمیده شد و درک شد. 

سلیمی در ادامه گفت: در سطح سوم وقتی این گفتمان بررسی شد  در چه بستری این سخنان شنیده و خلق و ادامه یافت. در شرایطی انتخابات برگزار شد که جامعه با بحران در هم تنیده و تو در تو مواجه بود و هست. جامعه نزدیک به قطب بندی بود و مجموعه‌های قطبی به انهدام و درگیری منجر شد.  حدود ۵۳ درصد جامعه ما در انتخابات شرکت نکردند یا رای باطل دادند. نیمی از جامعه غیر سیاسی شدند یا مخالف هستند. حدود ۲۶ درصد به پزشکیان و ۲۱ درصد به اقای جلیلی رای دادند و دو گروه متفاوت در برابر هم قرار گرفتند. با توجه به انتظارتی که جامعه دارد، موفقیت گفتاری با سرنوشت ایران پیوند خورده است ما باید ساختار معنایی را درک کنیم. 

وی تصریح کرد: گفتمانی که می‌توانیم برای دولت چهاردهم استفاده کنیم، همگرایی و دانش بنیان در عرصه داخلی و بین المللی می‌تواند کاربرد داشته باشد. عنوان برای دولت چهاردهم می‌تواند دولت تعامل و توسعه، دولت کارشناسان و دولت شایستگان، دولت آشتی و دولت صلح اندیش واژگانی است که مطرح شده است. امیدوارم این دریچه‌ای که باز کردیم خوب آن را بازتر کنیم.