جنگ زیرساخت‌ها؛ راهبرد تازه اوکراین برای فرسایش اقتصاد روسیه
در حالی که نبرد در شرق اوکراین به بن‌بست نسبی رسیده، کی‌یف با تغییر راهبرد نظامی خود، جنگ را از میدان‌های دونباس به عمق خاک روسیه کشانده است؛ جایی که پهپادهای ارزان‌قیمت، پالایشگاه‌ها و تأسیسات نفتی را به خط مقدم جدید نبرد تبدیل کرده‌اند.
به گزارش ایلنا به نقل از ارم‌نیوز، منابع خبری اعلام کردند که اوکراین با تغییر راهبرد نظامی خود، جبهه‌ای جدید در نبرد با روسیه گشوده و تاسیسات نفتی در عمق خاک این کشور را هدف قرار داده است؛ موضوعی که از نگاه تحلیلگران به‌منزله ورود جنگ به قلب اقتصادی فدراسیون روسیه تلقی می‌شود.
بر اساس گزارش نشریه آمریکایی فارین پالیسی، کی‌یف از ماه آگوست تاکنون بر شدت حملات پهپادی خود به پالایشگاه‌ها و انبارهای سوخت روسیه افزوده و با این رویکرد، در حال اعمال فشار اقتصادی بر مسکو است. این حملات، که در برخی موارد تا عمق ۲۰۰۰ کیلومتری خاک روسیه پیش رفته، اختلال گسترده‌ای در شبکه پالایشگاهی این کشور ایجاد کرده و موجب صف‌های طولانی در پمپ‌بنزین‌ها شده است.
جنگی اقتصادی با پهپادهای ارزان
اوکراین با بهره‌گیری از پهپادهای کم‌هزینه اما موثر، شیوه‌ای تازه از نبرد را در پیش گرفته که از آن به‌عنوان «انتقام راهبردی» یاد می‌شود. منابع نزدیک به کی‌یف اعلام کرده‌اند که این کشور دیگر تنها به دفاع بسنده نمی‌کند، بلکه با اتخاذ رویکرد «ضربه متقابل»، مراکز انرژی روسیه را در هزاران کیلومتر آن‌سوتر هدف قرار می‌دهد.
اگرچه برخی رسانه‌ها از فلج شدن نیمی از ظرفیت پالایش روسیه سخن گفته‌اند، اما کارشناسان انرژی تاکید دارند که این آمار اغراق‌آمیز است. با این حال، آنچه غیرقابل انکار است، فشار فزاینده‌ای است که اقتصاد روسیه در اثر تداوم این حملات متحمل شده؛ به‌طوری‌که تنها در یک سال، بدهی پالایشگاه‌های این کشور به مرز ۱۴ میلیارد دلار رسیده است.
سه هدف همزمان: اقتصاد، سیاست و افکار عمومی
کارشناسان معتقدند هدف اصلی اوکراین، ضربه زدن مستقیم به ماشین جنگی روسیه نیست، بلکه تضعیف منبع اصلی تامین مالی آن یعنی صنعت نفت است. از همین رو، این حملات با سه هدف موازی دنبال می‌شوند:
- تحت فشار قرار دادن اقتصاد روسیه
- ایجاد اختلال در تصمیم‌گیری‌های راهبردی کرملین
-ارسال این پیام به مردم روسیه که هزینه‌های جنگ به‌صورت ملموس در زندگی روزمره آن‌ها بازتاب یافته است.
با کاهش ظرفیت پالایش داخلی، مسکو مجبور به صادرات نفت خام با سود کمتر شده و هزینه‌های حمل و تعمیرات به‌شدت افزایش یافته است؛ مسئله‌ای که حتی بنادر روسیه را نیز تحت تأثیر قرار داده است.
ادامه درآمد نفتی، اما با هزینه‌های سیاسی
با وجود همه فشارها، درآمدهای نفتی روسیه همچنان در سطح ۵۵۰ میلیون یورو در روز باقی مانده است. این امر به دلیل بهره‌گیری روسیه از ذخایر پالایشی و شبکه‌های موسوم به «ناقلان سایه» برای دور زدن تحریم‌ها می‌باشد. اما نگرانی اصلی تحلیلگران، آثار بلندمدت این روند است که به تدریج زیرساخت‌های صنعتی روسیه را فرسوده ساخته و اعتماد عمومی به توانایی دولت در تأمین امنیت اقتصادی را کاهش می‌دهد.
سرگئی واکولنکو، تحلیلگر روس و از مقامات پیشین حوزه انرژی، در این‌باره گفته است که هرچند برخی آمارها در خصوص خسارات روسیه اغراق‌شده‌اند، اما ماهیت حملات اوکراین از مزاحمت تاکتیکی به «بحرانی راهبردی» تبدیل شده که مهار آن برای کرملین آسان نخواهد بود.
گشودن جبهه‌ای تازه در جنگ فرسایشی
از سوی دیگر، کریگ کندی، کارشناس آمریکایی از دانشگاه هاروارد، معتقد است که این حملات بخشی از یک «جنگ فرسایشی اقتصادی» گسترده‌تر علیه بخش انرژی روسیه است؛ جنگی که اگرچه تاثیر فوری بر میدان نبرد ندارد، اما توانایی روسیه برای تبدیل نفت خام به محصولات باارزش را کاهش داده و این کشور را در وضعیت دفاعی مستمر نگه می‌دارد.
