دلایل سفر آتی اردوغان به سوریه/ سناریوی آنکارا برای تعمیق نفوذ خود در دمشق

علی قائم‌مقامی، کارشناس مسائل ترکیه با اشاره به سفر احتمالی اردوغان به سوریه در گفتوگو با ایلنا اظهار کرد: چندی پیش، مقام‌های سیاسی و امنیتی ترکیه به دمشق سفر کردند و در نتیجه این مذاکرات، یک سری قراردادها در حوزه‌های مختلف امضا شد. این توافق‌ها شامل همکاریهای نظامی، اطلاعاتی، انرژی و نفت بوده است. از جمله مهمترین نقاط این توافقات، قرارداد بین جولانی و نیروهای دموکراتیک سوریه بوده که به موجب آن، نیروهای دموکراتیک سوریه موافقت کرده‌اند از برخی مناطق عقب‌نشینی کرده و این مناطق را به حکومت مرکزی سوریه واگذار کنند. همچنین، توافق برقراری همکاری مشترک در حوزه‌های نفت، آب و انرژی نیز از جمله دستاوردهای این مذاکرات بوده است. در این راستا مقامات ترکیه اعلام کردند که نیروهای دموکراتیک سوریه و حکومت مرکزی سوریه قراردادی امضا کرده‌اند و ترکیه این تحولات را زیر نظر دارد و از این روند حمایت می‌کند. آنها همچنین اشاره کردند که نیروهای دموکراتیک سوریه از برخی مناطق عقب‌نشینی کرده‌اند و این امر نشان‌دهنده پیشرفت در مسیر اجرای توافقات است.

وی ادامه داد: این توافقات تحت فشار دولت ترامپ و به‌ویژه در مورد توقف عملیات نظامی ترکیه در شمال شرق سوریه صورت گرفته است. ترکیه اعلام کرده که دیگر در این منطقه عملیات نظامی انجام نخواهد داد و به نوعی این موضوع به‌عنوان بخشی از توافقات جدید مطرح شده است. هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز و همچنین در نشست دیپلماسی آنتالیا، تأکید کرد که ترکیه اسرائیل را تهدید نمی‌کند. او همچنین اظهار داشت که ترکیه مانع ایجاد «کریدور تروریسم» در شمال سوریه خواهد شد و اجازه نخواهد داد که چنین کریدوری در سوریه شکل بگیرد. این اشاره به کریدورهایی است که اسرائیل و برخی کشورها از جمله آمریکا، به‌عنوان تهدید برای امنیت منطقه مطرح کرده‌اند. فیدان اضافه کرد که ترکیه اجازه تحریک اسرائیل را نخواهد داد و اسرائیل باید به‌عنوان یک دولت عمل کند، نه یک سازمان تروریستی. این اظهارات نشان‌دهنده تغییری در سیاست ترکیه نسبت به اسرائیل است که به‌طور غیرمستقیم، ارزش دوستی ترکیه را برای اسرائیل تأیید می‌کند.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: در نهم آوریل، نمایندگان ارتش ترکیه و وزارت خارجه این کشور در باکو با همتایان اسرائیلی خود دیدار کردند. هدف از این دیدار، هماهنگی هوایی در مسئله سوریه بوده است. قبلاً حریم هوایی سوریه در اختیار روسیه بود و روسیه با آمریکا و اسرائیل هماهنگی هوایی انجام می‌داد تا از درگیری‌های هوایی جلوگیری شود. حالا ترکیه و اسرائیل نیز به دنبال اجرای چنین هماهنگی‌هایی هستند تا از درگیری‌های هوایی بین ترکیه، اسرائیل و آمریکا در فضای سوریه جلوگیری شود. در این خصوص‌الهام علی‌اف، رئیس جمهوری آذربایجان، اعلام کرد که آذربایجان به‌عنوان متحد استراتژیک ترکیه و دوست اسرائیل، آماده است تا در عادی‌سازی روابط بین ترکیه و اسرائیل نقش میانجی‌گری ایفا کند. این میانجی‌گری در نهم آوریل انجام شد و هاکان فیدان تأکید کرد که این همکاری‌ها به معنای عادی‌سازی کامل روابط نیست، بلکه صرفاً یک همکاری فنی و تکنیکی است. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: در مقابل این تحولات، یکی از منتقدان سیاست‌های ترکیه، اعلام کرد که این جریانات به ضرر ترکیه است. او اظهار داشت که خاک سوریه در حال حاضر تحت اشغال اسرائیل قرار دارد و باید پناهندگان سوری که در ترکیه هستند به خاک سوریه بازگردانده شوند تا بتوانند در حل مسائل سوریه مشارکت کنند. این اظهارات نشان‌دهنده تنش‌های داخلی در ترکیه درباره این سیاست‌ها است. تحولات اخیر ترکیه در عرصه خارجی، به‌ویژه در رابطه با سوریه و اسرائیل، نشان‌دهنده تلاش این کشور برای بازیابی نفوذ خود در منطقه و همچنین مدیریت روابط پیچیده با اسرائیل و کشورهای منطقه است. با این حال، این سیاست‌ها با چالش‌هایی از جمله مخالفت‌های داخلی و مسائل مرتبط با امنیت منطقه مواجه است.