دلایل و ابعاد تنش ترامپ و زلنسکی با محوریت مذاکره با روسیه/ پیامدهای امنیتی نزدیکی واشنگتن و مسکو برای اروپا

مرتضی مکی، تحلیلگر مسائل اروپا با اشاره به دور جدید تنش‌ها میان آمریکا و اوکراین در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد: زد و خورد سیاسی میان ایالات متحده و اوکراین به جایی رسیده که باید در چارچوب بزرگ‌تری از جنگ اوکراین مورد تحلیل قرار بگیرد که البته هزینه این تنش را ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین پرداخت خواهد کرد. او در کنفرانس مونیخ مواضعی را اتخاذ کرد که موجب شد تیم سیاست خارجی ایالات متحده انتقادهایی را متوجه وی کنند ترامپ به گونه‌ای رفتار کرد و به صورتی با روسیه وارد مذاکره درباره اوکراین شد که عملاً تحقیر اتحادیه اروپا و اوکراین را در دستور کار قرار داده است. هیچکس باور نمی‌کند که رئیس‌جمهوری آمریکا در پرونده حیاتی مانند جنگ اوکراین که امنیت اروپا به آن گره خورده، یک راهبرد خارج از تحلیل اروپایی‌ها را در پیش بگیرد. این در حالیست که ناتو طی سه دهه گذشته صرفاً تمرکز خود را بر مهار و عقب زدن روسیه از مرزهای کشورهای غربی گذاشته بود و در این راستا زلنسکی بعد از کنفرانس امنیتی مونیخ تلاش کرد تا بتواند با یک لحن محترمانه در مورد برنامه ترامپ برای اوکراین سخن بگوید اما در مقابل ایالات متحده به گونه‌ای دیگر با وی رفتار کرد. 

وی ادامه داد: باید توجه داشت که نگاه ایالات متحده به رهبری ترامپ با نگاه اوکراین به اتحادیه اروپا کاملاً متفاوت است. این کشور در سال ۲۰۲۲ اساساً با وجود رویکرد ایالات متحده وارد درگیری با روسیه شد؛ چراکه ایالات متحده به همراه شرکای خود در اتحادیه اروپا و خارج از آن، روسیه را به حدی تحت فشار قرار داد و تحریک کرد که در نهایت مسکو به اوکراین حمله ور شد. عملاً روسیه به عنوان بخش اعظمی از چارچوب‌های امنیتی اوکراین به حساب می‌آید. در همین راستا مخالفت‌هایی برای بازگشت سرزمین‌های اوکراین از چنگال روسیه و همچنین ارائه تضمین‌های امنیتی به این کشور را در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اوکراین خواهان عضویت در ناتو است اما در مقابل ایالات متحده به شدت مخالف این مسأله است. این در حالیست که کشورهای اروپایی دقیقاً به گونه دیگر عمل می‌کنند و در این راستا شکاف عمیقی میان واشنگتن و اتحادیه اروپا به وجود آمده است. در این میان باید دانست که زلنسکی همانند یک گوشت قربانی می‌ماند و عملاً هزینه مطرح‌شده در تمام این سال‌ها را پرداخت خواهد کرد. 

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: پشتیبان اصلی اوکراین در مواجهه با روسیه، آمریکا و اروپا هستند. حتی در جنگ نیابتی واقع در اروپا هم باید دانست که خاک اروپا محل اجرای این منازعه خواهد بود و او چاره‌ای ندارد جز اینکه به سمت همگرایی با اروپا پیش برود و برنامه‌های آنها را اجرایی کند.  در همین راستا و دقیقاً در زمانی که وزرای خارجه روسیه و آمریکا در ریاض با یکدیگر بر سر رونده اوکراین گفت‌وگو می‌کردند، کشورهای اروپایی و سران ارشد آنها در پاریس دور هم جمع شدند تا نسبت به وضعیت فعلی هشدار بدهند. مواضعی که در آن جلسات اتخاذ شد، نشان می‌دهد که قاره اروپا به دنبال دستیابی به یک راه حل برای پرونده اوکراین است.  آنها می‌دانند که در شرایط فعلی هیچ طرح جایگزینی از سوی اروپا برای پرونده اوکراین و آینده آن وجود ندارد و تا بعد از اجرای آتش‌بس در اوکراین باید منتظر بمانند؛ به عبارت دیگر آنها اعتقاد دارند که باید تا بعد از آتش‌بس منتظر ماند و پس از ارزیابی شرایط حاکم طرح‌های خود را مطرح کنند. لهستان که یکی از بزرگ‌ترین ارتش‌های دنیا را در اختیار دارد ،اعلام کرده که هیچ گونه نیرویی اعزام نخواهد کرد. آلمان‌ها هم گفتند که بدون حضور سربازهای آمریکایی هیچ نیرویی به اوکراین اعزام نمی‌کنند و این در حالیست که ایالات متحده اعلام کرده که هیچ گردان نظامی با اوکراین و سایر کشورهای اتحادیه اروپا، با یکدیگر ادغام نخواهند شد. 

‌وی در پایان خاطرنشان کرد: کشورهای دیگر حوزه اسکاندیناوی هم سعی دارند تا از ورود نظامی به اوکراین خودداری کنند و در این راستا نخست‌وزیر بریتانیا و رئیس جمهوری فرانسه سعی می‌کنند تا با سفر خود به واشنگتن و دیدار با ترامپ، او را متقاعد کنند که هیچ راهی جز بازی دادن به اتحادیه اروپا در روند مذاکره با اوکراین وجود ندارد. بر این اساس تا پیش از جنگ اوکراین در عرصه های گوناگون به دنبال آن بودند تا بتوانند از ابزارها و قدرت خود علیه روسیه استفاده کنند اما جنگ اوکراین باعث شد تا آنها چاره ای جز همسویی با ایالات متحده نداشته باشند. حالا آمریکا به این سمت رفته که احتمالاً بخواهد تحریم‌های اعمالی علیه روسیه را کنار بگذارد و اگر این اتفاق رخ دهد، بدون شک معماری تحریم غرب علیه مسکو بهم می‌ریزد. اما در نهایت باید گفت که یکی از مهمترین آثار نزاع میان ترامپ و کشورهای اروپایی با محوریت اوکراین می‌تواند، ماهیت و آینده ناتو باشد. اگر این روند ادامه پیدا کند، بدون شک دیگر کارایی ناتو همانند گذشته برای اتحادیه اروپا نخواهد بود.