خروجی نشست کشورهای اسلامی – عربی در ریاض/ پیام حضور بشار اسد در عربستان سعودی

مصدق مصدق‌پور، کارشناس مسائل منطقه با اشاره به برگزاری نشست کشورهای اسلامی – عربی در عربستان و حضور رئیس جمهوری سوریه در این نشست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا عنوان کرد: با نگاه به بیانیه پایانی نشست سران عربی و اسلامی در ریاض به وضوح می‌توان دید که تمام کشورهای مذکور به خصوص عربستان سعودی اقدامات اسرائیل علیه لبنان و غزه را محکوم کردند و تمامی حملاتی که طی این مدت انجام شده را نوعی تمامیت‌خواهی ارضی قلمداد کردند. این نشست در حالی برگزار شد که اسرائیل همچنان به حملات خود در لبنان و غزه ادامه می‌دهد و حالا بحث الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی را در چهارچوب «طرح اسرائیل بزرگ» مطرح کرده است. ولیعهد عربستان سعودی در افتتاحیه اجلاس مذکور سخنرانی خوبی را ارائه داد و بر این موضوع تأکید کرد که ریاض در کنار فلسطین ایستاده و از سوی دیگر بر راهکار دو دولتی تأکید کرد.

وی ادامه داد: محمد بن‌سلمان به این موضوع اشاره کرد که وضعیت فلسطین به صورتی است که امروز سازمان ملل متحد می‌تواند آن را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت بشناسد و مورد شناسایی قرار بگیرد. بسیاری بر این عقیده هستند که خروجی این اجلاس غیرقابل تحقق است و برخی دیگر این اجلاس را مثبت ارزیابی کردند اما در کل باید گفت که در این فرایند می‌بایست یک نقشه راه عملی و مشخص طرح شود تا در نهایت بتوان آن را برای گذار از این بحران اجرایی کرد. بسیاری از افکار عمومی کشورهای عربی اعتقاد دارند که خروجی خاصی از اینگونه اجلاس‌ها بروز و ظهور نخواهد کرد و دلیل آن را بی‌عملی دولت‌های عربی در خصوص اسرائیل و رفتار آن در منطقه عنوان می‌کنند. با تمام این تفاسیر باید توجه شود که این اجلاس به صورت فوق‌العاده و خارج از وقت مقرر خود برگزار شده و دوماً اینکه این نشست در زمانی برگزار شد که اوضاع احوال منطقه به شدت در هاله‌ای از ابهام و تنش قرار دارد که ستون فقرات این وضعیت را باید رفتار و اعمال اسرائیل دانست.

این تحلیلگر مسائل سیاسی تصریح کرد: این اجلاس نشان داد که یک اجماع اسلامی و عربی علیه رژیم صهیونیستی تشکیل شده و همه آنها به رفتار اسرائیل علیه غزه و لبنان اعتراض دارند. مسئله دیگر این است که پیام این اجلاس می‌تواند متوجه رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده یعنی دونالد ترامپ باشد. کشورهای حاضر در اجلاس سران اسلامی و عربی به نوعی در حال مخابره اعتراض خود به ایالات متحده در قبال رفتار اسرائیل علیه کشورهای منطقه هستند. همچنین این کشورها در حال ارسال مستقیم پیام خود به اسرائیل هستند. آنها در این شرایط در وهله اول به رژیم صهیونیستی اعلام می‌کنند که با یکدیگر متحد هستند و در وهله دوم به نوعی اعلام می‌کنند که اگر قرار باشد در آینده روابطی با تل‌آویو داشته باشند، این اقدامات اسرائیل به هر ترتیب مانع این روابط و چشم‌پوشی از جنایات آنها در غزه و لبنان می‌شود.

وی افزود: حتی اختلافاتی که میان برخی کشورهای عربی و ایران وجود داشت، در این اجلاس کنار گذاشته شد که یک سیگنال مثبت ارزیابی می‌شود. نکته‌ای که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است که این اجلاس در حالی برگزار شد که جهان با انتخاب مجدد دونالد ترامپ روبه‌رو است اما بسیاری اعتقاد دارند که او همانند نسخه سابق خود عمل نخواهد کرد. طیف دیگری معتقد هستند که جهان اسلام و دنیای عرب و به خصوص عربستان سعودی و ولیعهد آن، همانند گذشته نیستند و تمامی این مسائل می‌تواند موجب شود تا ترامپ در نهایت نسخه تعدیل شده از توافق ابراهیم را در دستور کار قرار دهد. بخش دیگر این اجلاس به صورت ضمنی بر حصول آتش‌بس تاکید داشت و سران کشورهای اسلامی و عربی صراحتاً به ایالات متحده این پیام را دادند که بنیامین نتانیاهو باید آتش‌بس و صلح را در غزه و لبنان پذیرا باشد.

مصدق‌پور در پایان خاطرنشان کرد: این در حالیست که بسیاری اعتقاد دارند باید تیم و کابینه نهایی ترامپ مشخص شود تا بتوان در مورد آینده خاورمیانه و مخاصمات مذکور کمی دقیق‌تر گمانه‌زنی کرد اما در نهایت همچنان نیاز به یک نقشه راه مدون در خصوص منطقه و جنگ غزه و لبنان حس می‌شود. از منظری دیگر باید توجه شود که این اجلاس در حالی برگزار شده که اکثر کشورهای عربی تجاوز اسرائیل به غزه و لبنان را محکوم کرده‌اند و سیلی از انتقادها از این رژیم به راه افتاده است. همچنین در این اجلاس شاهد حضور بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه هم بودیم. او در سخنان خود به صورت مستقیم سعی کرد تا با استفاده از لفظ «ما»، سوریه را همراه با سایر کشورهای عربی و اسلامی جمع ببندد و خود را بخشی از اتحاد علیه اسرائیل معرفی کند که همسو با سایر کشورها به دنبال پیدا کردن راه حلی برای بحران مذکور است.