برنامه امریکا برای نفت و گاز ایران؛ از بازار عراق و ترکیه تا تنگه مالاکا

مرتضی بهروزی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، درباره محدود شدن صادرات نفت، گاز و برق ایران به بازارهایی از جمله چین، عراق، ترکیه و یا پاکستان اظهار داشت: اخیرا سخنگوی وزارت خارجه آمریکا پایان معافیت تحریمی عراق برای واردات برق از ایران را اعلام کرده به این ترتیب که واشنگتن اجازه نمی‌دهد ایران به هیچ درجه‌ای از تسهیل مالی و یا اقتصادی دست یابد. بنابراین علاوه بر برق صادرات گاز به این کشور نیز تحت تاثیر سیاست امریکا قرار دارد، ضمن اینکه عراق باتوجه به حجم بالای ذخایر گازی در میادین مستقل توسعه‌نیافته و همچنین حجم زیاد گاز فلر پیش‌بینی می‌شود در سال‌های نه چندان دور تبدیل به صادرکننده گاز خواهد شد و این بدان معناست که بازار عراق برای ایران یک بازار موقت بوده و تا زمانی ما این بازار را در اختیار داریم که عراق مشکلات خود را در زمینه جمع‌آوری گازهای فلر و توسعه مخازن مستقل گازی حل کند و اگر هم واردات داشته باشد برای ری‌اکسپورت و نه مصرف داخلی است.

وی با اشاره به قرارداد گازی با ترکیه نیز گفت: ترکیه قرارداد گازی با ایران را تمدید می‌کند زیرا یک کشور واردکننده به دنبال این است که مبادی تامین نیاز خود را متنوع کند ولی حساب کردن روی ترکیه به عنوان بازاری که از ایران گاز وارد و مشکلات ما را حل کند منطقی نیست، زیرا در هر حال ترکیه نیز زیر بلیت امریکا است و همانگونه که عراق برای واردات از ایران تحت نظر امریکا است ترکیه هم همین شرایط را دارد، باتوجه به اینکه زیر چتر ناتو است و ارتباطات نزدیکی هم با امریکا دارد؛ بعید است خارج از منویات ترامپ اقدامی انجام دهد.

عضو هیات علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی درباره اینکه آیا باید بازار پاکستان را پایان‌یافته تلقی کنیم تصریح کرد: واقع امر اینکه روسیه بازار پاکستان را از ما قاپید. در بنادر شرقی پاکستان پلنت دریافت ال‌ان‌جی احداث کرده تا بخشی از نیاز گاز پاکستان را از طریق ال‌ان‌جی تامین کند اما ما با تمام فشاری که طی دو دهه گذشته وارد کردیم که خط لوله صلح از ایران تا پاکستان و هند و چین کشیده شود به خاطر مشکلاتی که بین هند وپاکستان وجود داشت سال‌ها قبل این خط منتفی شد، ضمن اینکه پاکستان بازار کوچکی است و دیگر اینکه بخش عمده صنعت و مناطق مسکونی پاکستان در بخش شرقی این کشور قرار دارد و بخش غربی این کشور که همسایه ما است مناطق لم‌یزرع و بیابان‌ است. بنابراین تصور تامین امنیت خط لوله در منطقه‌ای که اکثرا سلفی و تندرو و ایران را دشمن می‌دانند؛ آسان نیست، به همین دلیل هم بوده که پاکستان اقدامی انجام نداده و ترجیح داده که نیاز خود را از واردات ال‌ان‌جی تامین کرده و از ایران واردات نداشته باشد. بعبارت دیگر روی بازار  پاکستان و همچنین افغانستان حساب کردن آب در هاون کوبیدن است، چراکه اولا امکان‌پذیری آن دور از ذهن است و دیگر اینکه بازارهای کوچک و فقیری هستند که امکان بازپرداخت پول را ندارند.

وی بیان داشت: یکی از محل‌هایی که اقتصاد کشور ما تنفس می‌کرد و ارتباطاتی داشتیم و تاحدی ارز و کالا وارد کشور می‌شد بازار افغانستان، عراق، امارات، ترکیه و چین بود که با توجه به سیاست‌هایی که رئیس‌جمهور امریکا برای فشار حداکثری علیه ایران در پیش گرفته، نگه داشتن این بازارها کار سختی است.

وی گفت: متاسفانه باتوجه به امکاناتی که دولت امریکا در اختیار دارد، بزرگترین اقتصاد جهان است و ارز غالب را در اختیار دارد؛ روی تمام مسائل اقتصادی دنیا تسلط کامل دارد همه اینها را کنار هم بگذاریم امریکا می‌تواند اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دهد. 

بهروزی‌فر ادامه داد: اکنون امریکا از یک سو، روی عراق فشار می‌آورد و معافیتش را تمدید نمی‌کند، روی امارات و ترکیه نیز فشار وارد کرده و دسترسی ما را به بازار افغانستان دچار مشکل می‌کند و از سوی دیگر برنامه دارد که در تنگه مالاکا، کشتی‌های در حال تردد را بازرسی کند تا در ارسال محموله‌ها تاخیر ایجاد کرده و یا نفت را مصادره کند. 

وی خاطرنشان کرد: در مورد بازار چین نیز موضوع این است که بعد از امریکا بزرگترین اقتصاد دنیا، کشور چین است ترنور اقتصادی چین و امریکا بیش از یک تریلیون دلار است بنابراین چین هیچوقت بین ایران و امریکا؛ ایران را انتخاب نمی‌کند حتی اگر دچار جنگ تعرفه‌ای شدید شوند، زیرا منافعی که در این کشور دارد قابل مقایسه با منافعی نیست که در ایران دارد، بنابراین نباید تصور کنیم عضو بریکس و یا شانگهای هستیم و می‌توانیم فشار را کم کنیم زیرا حتی روسیه و چین با فشار امریکا خم می‌شوند و این می‌تواند روی ایران تاثیر گذاشته و منافذ تنفس ما را ببندد.

عضو هیات علمی موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی افزود: اکنون تنها کشور واردکننده نفت ایران، چین است و این کشور اگر امریکا روی چین فشار وارد کند حتی جلوی شرکت‌های کوچک و دورافتاده برای خرید نفت از ایران را بگیرد؛ می‌تواند اقتصاد ما را دچار چالش کند.

مسلما صادرات نفت ایران صفر نخواهد شد

وی یادآور شد: درنظر داشته باشیم که سیاست ترامپ این است که اقتصاد ایران را دچار مشکل کند و صادرات نفت ایران را به حداقل برساند مسلما صادرات نفت ایران صفر نخواهد شد اما اینکه رقم صادرات در حد بسیار پایین خود می‌رسد و نتوانیم پول را نیز وارد کشور کنیم کشور ما را دچار مشکلات شدید اقتصادی خواهد کرد.

وی گفت: در نظر داشته باشیم نیاز امروز ما به درآمد نفت، مربوط به جهش تولید و اقتصاد نیست، ما برای حفظ وضعیت موجود نیاز به درآمد نفت و ارز داریم و اگر روی مخازن نفت، گاز، صنایع صنعت نیروگاهی سرمایه‌گذاری نشود، امکان تداوم وضعیت فعلی را هم نخواهیم داشت.

بهروزی‌فر ادامه داد: اگر صادرات نفت صفر شود زمستان سال آینده شرایط بسیار بدتر از امسال خواهد بود و تابستان هم با توجه به مشکل کم‌آبی، بخش قابل توجهی از ظرفیت برقابی حذف می‌شود و از طرف دیگر به خاطر کمبود ظرفیت و سوخت، مشکلات عدیده‌ای برای تامین برق کشور خواهیم داشت.