دلایل عدم واکنش بازار ارز به خبرهای مثبت مذاکره/ خرید دلار ۸۴ هزار تومانی ریسک بزرگی است

وحید شهری‌شقاقی در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا درباره دلیل عدم اثرگذاری اخبار مثبت بین‌المللی، سیاسی و اقتصادی در بازار ارز برای کاهش نرخ ارز آزاد اظهار داشت: این موضوع کاملا قابل پیش‌بینی بود که با حضور ترامپ پیشبرد مذاکرات سخت می‌شود و پیروزی جمهوری خواهان هم در کنگره، هم سنا و ریاست جمهوری آمریکا شرایط را برای مذاکرات سخت‌تر خواهد کرد.

وی تاکید کرد: واقعیت این است که فرصت مذاکرات در دوره بایدن را در دولت گذشته از دست دادیم و دولت گذشته نسبت به حل مساله برجام تعلل داشت. در سه سال گذشته و قبل از پیروزی جمهوری‌خواهان شرایطی فراهم شده بود که امکان مذاکرات وجود داشت. با جنگ روسیه و اوکراین، آمریکا و اروپا درگیر مساله اوکراین شده بودند و فرصت خوبی برای ایران فراهم شد که بحث مذاکرات را آغاز کند اما این فرصت به دلیل تعلل یا مسائل بینابین از بین رفت.

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در حال حاضر با پدیده ترامپ و تیم افراطی وی مواجه هستیم و از سوی دیگر بازیگران منطقه‌ای هم به دنبال این هستند که بازی مذاکره را بهم بزنند، گفت: از رژیم اشغالگر تا عربستان و ترکیه و دیگر کشورها از توافقات و مذاکرات استقبال نمی‌کنند و از آنجایی که این مسیر با وجود ترامپ تاریک است و به همین دلیل در بازار ارز هم واکنشی مثبتی را نسبت به فضای داخلی و مباحث برجام مشاهده نمی‌کنیم.

شقاقی‌شهری ادامه داد: در حال حاضر مذاکرات در فضای روشنی نیست و ترامپ را هم می‌شناسیم که دیوانگی‌‌های خاص خود را دارد و شرایط سختی برای دولت چهاردهم در فرایند و پروسه مذاکرات است.

وی افزود: به نظرم اگر دولت دیگری بر روی کار بود، شرایط بسیار سخت‌تر هم می‌شد چراکه در درون دولت چهاردهم اجماعی برای حل مساله تحریم وجود دارد، اما ممکن بود دولتی بر سر کار باشد که در درون به چنین اجماعی نمی‌رسیدند و مخالف مذاکره هم بودند.  ‌

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه به هر حال دولت چهاردهم با مخمصه‌ای مواجه شده است که تقریبا هم این وضعیت قابل پیش‌بینی بود، اظهار داشت: این میزان افزایش قیمت دلار در شرایطی است که دولت فعلی موافق حل مساله تحریم و مذاکرات است و اگر دولت مخالف بود، انتظارات تورمی و نا اطمینانی از آینده با شدت بیشتری افزایش پیدا می‌کرد.

شقاقی‌شهری درباره نرخ دلار در بازار آزاد گفت: باید تاکید کنم که در حال حاضر نرخ دلار بالاتر از نرخ تعادلی است و قیمت تعادلی دلار پایین‌تر از این اعداد بازار آزاد پیش‌بینی می‌شود اما به دلیل نا‌اطمینانی‌ها قیمت‌های بالاتری را از قیمت تعادلی ثبت می‌شود. قیمت تعادلی دلار  حدود 70 تا 73 هزار تومان است که به دلیل تنش‌ها و انتظارات تورمی، الان عدد بالاتر از این نرخ است .

این کارشناس اقتصادی گفت: نرخ دلار در بازار آزاد الان قیمت پُر آن است و قیمت‌های عدم تعادلی هستند و قیمت‌های 84 -85 هزار تومان دلار قیمت پُر آن است. از سوی دیگر خرید دلار 84 هزار تومانی هم ریسک بسیار بالایی دارد. کسانی که خریدار می‌کنند برای سال‌های آینده این اعداد پرداخت می‌کنند.  

وی ادامه داد: مهار نرخ دلار دو بُعد دارد؛ یک بُعد آن اصلاحات درون اقتصاد ایران است و باید بپذیریم که این اتفاقات و چالش‌ها مانند ناترازی‌ها یک شبه رخ نداده‌است. برای مثال تنش آبی سابقه تاریخی 50 ساله دارد و مساله صندوق‌های بازنشستگی بیش از 40 سال است که مسیر اشتباه را طی می‌کند.  ناترازی‌‌ها هم در حوزه برق و گاز یک شبه رخ نداده و این بیماری در بدن  اقتصاد وجود داشته و امروز علایم این بیماری به تدریج خود را نشان می‌دهد.

شقاقی‌شهری افزود: طبیعتا اصلاحات ساختاری برای این ناترازی‌هایی که عامل پیدایش آنها تاریخی 50ساله در درون  اقتصاد داشته، یک شبه قابل حل نخواهد بود و به شرط شروع اصلاحات، پروسه ترمیم و بهبود زمانبر است.   

این کارشناس اقتصادی گفت: اما بُعد دیگر مسائل بین‌الملل بوده که این موضوعات در اختیار دولت هم نیست و فراتر از دولت در این باره تصمیم می‌گیرند و  نهادها و ارگان متعددی بر روی مسائل بین‌الملل اثر گذار هستند.

وی تاکید کرد: همانطور که گفته شد معتقدم اگر دولت دیگری بر روی سر کار بود شرایط سخت‌تر از شرایط کنونی پیش رو داشتیم. دولت چهاردهم مصمم است که مسائل تحریم و مذاکرات حل کند و اگر دولتی که بر این موضوعات مصمم نبود روی کار بود، این نااطمینانی‌ها اعدا بالاتری را نشان می‌‌دادند.

شقاقی‌شهری درباره اظهارات اخیر برخی از کارشناسان اقتصادی و نمایندگان مجلس درباره راهکارهایی برای کاهش نرخ ارز اظهار داشت: باید تاکید کرد که مشکلات اقتصاد با بگیر و ببند هم حل نمی‌شود. برخی از افراد پیشنهاداتی می‌دهند که دولت بازار را با بگیر و ببند کنترل کند اما این اظهارات مساله‌ای را حل نمی‌کند. یک گروه از اقتصاددان‌ها که با عصبانیت دولت را تخطئه می‌کنند، در دولت قبل مسئولیت داشتند؛ چه در مجلس و چه در صحنه اقتصادی. سوال از این افراد این است که چرا این راهکارها را در دولت گذشته که صاحب مسند بودید، ارایه نمی‌کردید.

این کارشناس اقتصادی گفت: بنده هیچ سمتی نداشتم که بخواهم از آن دفاع کنم یا بابت آن برای دوره‌ای پاسخگو باشم اما این منتقدانی که امروز با عصبانیت راهکار می‌دهند، اگر پیشنهاداتشان اثرگذار بود چرا این راهکارها را در همان دولت قبل به اجرا نرساندند. این راهکارهایی که محکم هم در باره آن صحبت می‌کنند که دولت باید آنها را به اجرا برساند چرا در دولتی که خودشان سمت داشتند به اجرا نرسید یا اثرگذار نبود و این را به عنوان اقتصاددان مستقل می‌گویم که در این شرایط همین افراد به دولت چهاردهم ظلم می‌کنند.  

وی تاکید کرد: با وجود همین افراد در دولت گذشته نرخ دلار از 25 هزار تومان حتی به 72 هزار تومان هم رسید. کاملا مشخص و قابل پیش‌بینی است که اگر دولت سیزدهم ادامه پیدا می‌کرد،‌ امروز دلار به بیشتر از 85 هزار تومان هم می‌رسید.