سایه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پارلمان اروپا بر سیاست‌های گذار از انرژی
انتخابات ۲۰۲۴ به‌ویژه در آمریکا و اروپا پیامدهای مهمی برای سیاست اقلیمی جهان خواهد داشت، تا آنجا که پیروزی احزاب دست راستی در ایالات‌متحده و اروپا می‌تواند از تحرک سیاست‌های اقلیمی بکاهد و گذار انرژی را در مسیری سخت‌تر قرار دهد.
به گزارش ایلنا به‌نقل از هفته‌نامه بررسی تحولات بین‌المللی انرژی و تغییر اقلیم مدیریت کل امور اوپک و روابط با مجامع انرژی، مخاطره‌های جهانی در زمینه اجرای سیاست‌های اقلیمی در سطح بالایی قرار دارند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا و نامزد جمهوری‌خواهان، متعهد شده است که در صورت پیروزی در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴، دوباره از موافقت‌نامه اقلیمی پاریس خارج شود.
افزون بر این، در سیاست داخلی، میراث اقلیمی جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، به‌ویژه قانون مهم کاهش تورم (IRA) را از بین خواهد برد. درمقابل، پیروزی بایدن احتمالاً به اقدام‌های اقلیمی قوی‌تر در ایالات متحده و ادامه حرکت جهانی در این زمینه منجر خواهد شد.
بعید است تأثیر انتخابات پارلمان اروپا بر سیاست‌های اقلیمی جهان به اندازه انتخابات آمریکا دوگانه باشد، اما تأثیر خود را خواهد داشت: نظرسنجی‌ها شیب به‌سمت احزاب دست راستی را نشان می‌دهد که پیروزی نمایندگان این احزاب می‌تواند جاه‌طلبی اقلیمی اروپا را تضعیف کند، اما اگر این انتخابات با پیروزی ترامپ همراه شود، می‌تواند ضربه به‌مراتب بزرگ‌تری را به روند و شتاب جهانی اقدام‌های اقلیمی و گذار جهانی انرژی وارد کند.
سال آینده میلادی برای دیپلماسی اقلیمی بسیار مهم خواهد بود؛ زیرا امضاکنندگان موافقت‌نامه اقلیمی پاریس باید اسناد جدید مشارکت معین ملی (NDC) - برنامه‌های اقدام اقلیمی - خود را با اهداف بلندپروازانه‌تر به‌موقع برای نشست تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد (کاپ ۳۰ COP30) در برزیل ارائه کنند.
سناریوی ۱: انتخاب جناح راست در اروپا و آمریکا
پیروزی ترامپ و موفقیت جناح راست در انتخابات پارلمان اروپا بیشترین تأثیر منفی را بر اجرای سیاست‌های اقلیمی جهان خواهد داشت. ترامپ می‌تواند افزون بر خروج از موافقت‌نامه پاریس، از بودجه ایالات‌متحده به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند و بانک‌های توسعه چندجانبه را تحت‌فشار بگذارد تا برنامه‌های اقلیمی خود را کاهش دهند.
تلاش‌های گسترده‌تر برای جمع‌آوری منابع مالی اقلیمی برای جهان درحال توسعه که اکنون رو به افول است، می‌تواند بیشتر از شرایط کنونی تضعیف شود. جمهوری‌خواهان تمرکز آژانس بین‌المللی انرژی بر خالص انتشار صفر را نمی‌پذیرند و آن را تهدیدی برای امنیت انرژی می‌دانند. در داخل آمریکا، ترامپ بعضی از بخش‌های قانون کاهش تورم را تضعیف خواهد کرد و اهداف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ایالات‌متحده را تقلیل خواهد داد.
در اروپا انتظار می‌رود حزب راست میانه (EPP) و چپ میانه (S&D)، دو گروه بزرگ سیاسی کنونی پارلمان و قلب ائتلاف بزرگ آن باقی بماند، اما به‌طور کلی این احزاب کرسی‌های خود را از دست خواهند داد.
این ائتلاف تضعیف‌شده ممکن است نفوذ کافی برای پیشبرد موضوع‌های مورد مناقشه درخصوص اقلیم سبز نداشته باشد. نظرسنجی‌ها در این زمینه متفاوت است، اما به احتمال زیاد در انتخابات ژوئن پارلمان اروپا گروه‌های دست راستی مانند ID (حزب راست افراطی AfD آلمان و انجمن ملی فرانسه) و ECR که از عقب‌نشینی سیاست‌های سبز اتحادیه اروپا حمایت می‌کنند، کرسی‌های بیشتری به‌دست خواهند آورد.
در همین حال، حزب راست میانه موضع خود را کمی به‌سمت احزاب راست تغییر داده و خود را به‌عنوان حزب کشاورزان قرار داده است، به‌تازگی با حمایت این حزب و در میان موجی از اعتراض‌های کشاورزان، قوانین زیست‌محیطی اروپا تا حدی تضعیف شد.
اوایل سال جاری میلادی، حزب راست میانه موضوع بازنگری در ممنوعیت فروش خودروهای احتراق داخلی بدون خالص انتشار دی‌اکسید کربن طی سال ۲۰۳۵ میلادی را مطرح کرد. از آنجا که این کمیسیون اروپاست که لوایح را به پارلمان اروپا پیشنهاد می‌کند، کمیسیونی با رویکرد اقلیمی کمتر جاه‌طلبانه تحت ریاست اورسلا فن‌در لاین با آرای پوپولیستی می‌تواند در پیشبرد سیاست‌های اقلیمی اروپا بسیار مهم و تأثیرگذار باشد.
قوانین اخیر محیط‌زیست و کارآیی انرژی با وجود احزاب راست قوی‌تر در پارلمان اروپا آسیب‌پذیر می‌شود. افزون‌بر این، درحالی‌که احزاب راست رادیکال در گذشته متفرق شده بودند، افزایش قدرت به آن انگیزه بیشتری برای هماهنگی آرا و دیدگاه‌ها خواهد داد.
با ورود اتحادیه اروپا به مرحله اجرای پیمان سبز، ممکن است امتیازات بیشتری برای کسب‌وکارها، صنعت و کشاورزی در نظر گرفته شود؛ ازجمله اینکه قوانین موجود، مانند نظام تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای، به‌طور دوره‌ای بازنگری کاهشی شود.
وجود یک پارلمان کمتر دوستدار محیط‌زیست می‌تواند از هدف پیشنهادی کاهش انتشار ۹۰درصدی تا سال ۲۰۴۰ برای اروپا عقب‌نشینی کند. درواقع با پیروزی احزاب راست، مسیر اتحادیه اروپا برای دستیابی به هدف قانونی خالص انتشار صفر تا سال ۲۰۵۰ آشفته‌تر خواهد شد.
وضع ترکیبی بازگشت ترامپ به قدرت در آمریکا با پیروزی احزاب دست راستی در اروپا (تضعیف اروپایی‌های حامی اقلیم سبز) می‌تواند فضا را برای تولیدکنندگان نفت باز کند تا بر سرعت و شکل گذار انرژی تأثیر بگذارند. تصمیم‌های نشست تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸ در دوبی برای نخستین بار شامل توافق درباره دورشدن از سوخت‌های فسیلی بود.
افزون‌براین، بسیاری از تولیدکنندگان نفت و صنعت به‌طور جداگانه منشور کربن‌زدایی را امضا کردند و متعهد شدند کل انتشار گاز متان را تا سال ۲۰۳۰ میلادی حذف کنند، اما تصمیم‌های کاپ ۲۸ همچنین بر نقش «سوخت‌های گذار» (گاز طبیعی) تأکید کرده و خواستار استقرار سریع فناوری‌های کاهش انتشار مانند جذب و ذخیره‌سازی کربن (CCS) شده است.
تولیدکنندگان نفت و گاز ازجمله عربستان سعودی و امارات‌متحده عربی، استدلال می‌کنند که کربن‌زدایی سیستم انرژی جهان و سوخت‌های فسیلی کم‌کربن باید برای دهه‌های آینده هم‌زیستی داشته باشند.
این ایده و توسعه صنعت سوخت‌های فسیلی می‌تواند با انتخاب ترامپ تقویت شود. برعکس، برخی تحلیلگران معتقدند پیروزی ترامپ می‌تواند چین را به سرعت‌بخشیدن به سرمایه‌گذاری سبز که آن را برای امنیت انرژی خود مهم می‌داند، ترغیب کند.
سناریوی ۲: بایدن در قدرت بماند، اتحادیه اروپا به راست متمایل شود
درحالی‌که بایدن به‌عنوان یک رئیس‌جمهور اقلیمی شناخته می‌شود، ترکیب وضع دوره دوم بایدن و اتحادیه اروپا با رویکرد اقلیمی کمتر جاه‌طلبانه لزوماً آن‌ها را در تضاد قرار نمی‌دهد. دستور کار اقلیمی به‌طور عمیق در بینش اروپا، حتی در میان احزاب راست‌گرا جا افتاده و چالش‌های اخیر امنیت انرژی حتی این موضوع را تقویت کرده است.
اعضای جناح راست رادیکال پارلمان اروپا به‌طور معمول منکر تغییرات اقلیمی نیستند. در این زمینه سیمون هیکس، از مؤسسه دانشگاه اروپا معتقد است آن‌ها به‌طور فزاینده‌ای به مسائل محیط‌زیستی بدبین و به‌دنبال محافظت از «شیوه زندگی اروپایی» هستند و برای جلب نظر رأی‌دهندگان روستایی درباره سیاست‌ها و هزینه‌های گذار نقش بازی می‌کنند.
در هر صورت، ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا در این سناریو می‌توانند در بعضی از زمینه‌ها البته به قیمت ازدست‌رفتن افزایش جاه‌طلبی اقلیمی همسوتر شوند. برای نمونه، در نشست تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸، ایالات‌متحده به‌عنوان یک تولیدکننده و مصرف‌کننده بزرگ نفت و گاز، درباره موضوع ذخیره‌سازی کربن در مقابل درخواست اتحادیه اروپا برای محدودکردن نقش آن در گذار، به یک حد وسط رسید.
افزون‌براین، سند سیاست اتحادیه اروپا درباره به‌کارگیری ذخیره‌سازی کربن و دیگر راه‌حل‌های حذف کربن ازسوی کمیسیون و پارلمان جدید اروپا تصویب خواهد شد.
سناریوی ۳: بایدن برنده می‌شود و ترکیب کنونی پارلمان اروپا باقی می‌ماند
نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد محبوبیت احزاب میانه‌روی اروپا دوباره شتاب گرفته است. نتایج نظرسنجی حزب راست میانه و میانه‌رو نشان می‌دهد ائتلاف بزرگ به‌راحتی اکثریت خود را در پارلمان اروپا حفظ خواهد کرد. اگر روند محبوبیت این احزاب در اروپا ادامه یابد یا تشدید شود و بایدن نیز در انتخابات آمریکا پیروز شود، تلاش‌های جهانی اقلیمی و گذار انرژی می‌تواند شتاب بیشتری بگیرد.
البته حتی در این صورت نیز نمی‌توان واقعیت‌های اقتصادی موجود را در زمینه اجرای سیاست‌های اقلیمی نادیده گرفت. درواقع نکته کلیدی که باید به آن توجه کرد محدوده اجرای سیاست‌های اقلیمی در کشورهای عضو اتحادیه اروپاست. بسیاری از آن‌ها با فشارهای جزئی در اقلیم روبه‌رو هستند، اما از طرف دیگر، در چارچوب سیاست‌های ملی خود گرفتار می‌شوند و همه آن‌ها با فشارهای بودجه‌ای ناشی از هزینه‌های گذار از سوی رأی‌دهندگان و صنعت روبه‌رو هستند.
