رئیس سازمان نظام پرستاری:
عدم تمایل پرستاران برای حضور در بیمارستان‌ها/ با کمبود تخت در برخی نقاط مواجه هستیم
در حال حاضر، با کمبود شدید نیروی پرستاری و عدم تمایل آن‌ها برای حضور در بیمارستان‌ها مواجه هستیم. رفع این مسائل این نیازمند یک عزم ملی است که باید به آن توجه شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، «احمد نجاتیان» رییس سازمان نظام پرستاری امروز-یکشنبه -در نشستی خبری گفت: پرستاری این روزها با مشکلات عدیده‌ای مواجه است. اعتراضاتی وجود دارد و نگرانی و گلایه‌هایی در حوزه‌های معیشتی مطرح است. اما واقعیت این است که جوهره و هویت پرستاری در ایثارگری نهفته است و ما همگی شاهد بوده‌ایم که در دوره‌های مختلف، پرستاران علی‌رغم تمام گرفتاری‌ها و نگرانی‌ها و دلخوری‌هایی که داشتند و همچنین شرایط نامناسب خدمت‌رسانی، همیشه در صحنه حضور داشتند، چه در دوران جنگ، چه در بحران کرونا و در مواقع مختلف دیگر.
وی افزود: شاید نزدیک‌ترین موردی که کمتر رسانه‌ای شد، کمک جامعه کادر سلامت کشور، به‌ویژه پرستاران، در مداوا و التیام مجروحین حوادث تلخ لبنان و غزه باشد. پس از آن حمله تروریستی وحشتناک و ناجوانمردانه که منجر به انفجار پیجرها شد، بخشی از مجروحین، میهمان جمهوری اسلامی شدند و بلافاصله اقداماتی در سطح وزارت بهداشت و برخی نهادها صورت گرفت. پرستاران بودند که شبانه‌روز پای کار آمدند و کمک کردند.پرستار به عنوان یک نیروی حامی و پشتیبان در نظام سلامت همیشه آماده است تا در صورت نیاز مردم، به یاری آن‌ها بشتابد.
نجاتیان با اشاره به حملات و آسیب‌هایی که رژیم صهیونیستی به مراکز درمانی و بهداشتی لبنان و غزه وارد می‌کند، گفت: در تمام دنیا و در تمامی کنوانسیون‌های بین‌المللی، حوزه سلامت و ارائه خدمات باید فارغ از جنگ و آسیب‌های دیگر برقرار باشد. جایی است که باید به همه مجروحان، بدون توجه به رنگ و نژاد یا وابستگی‌شان، خدمت‌رسانی شود، خواه دشمن باشند یا خودی. مراکز درمانی باید به ارائه خدمات ادامه دهند و تمام طرف‌های درگیر باید متعهد شوند که این فضای آرام را فراهم کنند.
وی افزود: متأسفانه در حوادث اخیر، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی آسیب دیده‌اند و این به هیچ عنوان قابل قبول نیست. ما از تمام نهادهای ملی و بین‌المللی در حوزه سلامت و حقوق بشر درخواست داریم که در این زمینه اقدام کنند. سوال ما این است که چرا در برابر این حملات وحشیانه سکوت کرده‌اند؟ آماری که به دست می‌آید نشان می‌دهد تعداد زیادی از پرستاران و پزشکان در این حملات آسیب می‌بینند و انتظار می‌رود که این حملات به‌طور قاطع از سوی همه طرف‌ها و نهادهای بین‌المللی محکوم شود.
او با اشاره به اینکه امروز دومین روز از هفته پرستار است، گفت: ما این روز را به نام پرستاری و سیاست‌های سلامت نامگذاری کرده‌ایم. دلیل این انتخاب آن است که پرستاران به دلیل تعداد و عمق خدماتشان، نیروی مؤثری در شکل‌دهی به سیاست‌های سلامت و اجرای صحیح آن‌ها هستند. اگر در تدوین سیاست‌ها به حوزه پرستاری توجه نشود و اگر در اجرای این سیاست‌ها به پرستاران که در واقع بوروکرات‌های واقعی در کف میدان هستند، توجه نکنیم، این سیاست‌ها به درستی اجرا نخواهد شد.
وی افزود: در هفته گذشته، جلسه‌ای با مرکز پژوهش‌های مجلس داشتیم و در مورد اینکه پرستاری چه نقشی می‌تواند در اجرای برنامه هفتم توسعه ایفا کند، بحث کردیم. به‌طور مشخص، در دو حوزه به پرستاری اشاره شده است؛ یکی سند جامع مراقبت‌های سلامت که با کمک سازمان نظام پرستاری تدوین می‌شود و دیگری افزایش ظرفیت آموزش پرستاری که به آن خواهیم پرداخت.در برخی حوزه‌ها، پرستاری می‌تواند به اجرای بهتر برنامه‌ها کمک کند. ما معتقدیم اگر در برنامه هفتم هدف‌گذاری شده که پرداخت مستقیم از جیب مردم در پایان برنامه باید به زیر سی درصد کاهش یابد، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های پرستاری، این فرصت وجود دارد که بتوانیم به این هدف دست یابیم.ما قطعاً اقداماتی مانند توسعه مراقبت را در این راستا در نظر خواهیم گرفت.
وی افزود: اگر خدای نکرده امروز بیماری‌ای همچون کرونا یا بیماری آبله میمونی که هر چند وقت یکبار در اخبار مطرح می‌شود و جامعه جهانی را تهدید می‌کند، به وقوع بپیوندد، یا اگر حادثه‌ای ناشی از جنگ یا بلایای طبیعی رخ دهد، آیا با این تعداد پرستارانی که داریم و این زیرساخت‌های ضعیف و نیروی انسانی موجود در کشور، نظام سلامت ما تاب‌آور است این سوالی است که باید به آن پاسخ دهیم.
نجاتیان گفت: امروز ما تنها نیمی از استاندارد نیرو را داریم. بیمارستان‌های ما در برخی بخش‌های دولتی با ظرفیت بیش از صد درصد در حال ارائه خدمت هستند. به این معنی که ما با کمبود تخت در برخی نقاط مواجه هستیم. البته باید توزیع نامناسب نیز مد نظر قرار گیرد، اما در برخی مناطق که من بازدید کردم، مثلاً ضریب اشغال تخت‌ها به صد و بیست درصد رسیده است.این بدان معناست که شما تمام ظرفیت خود را به کار گرفته‌اید. بیست درصد از بیماران نیز خارج از ظرفیت آموزشی بیمارستان هستند که این وضعیت تاب‌آور نیست. به عبارت دیگر، اگر اتفاقی بیفتد، بیمارستان نمی‌تواند خود را منعطف کرده و ظرفیت‌هایش را افزایش دهد تا با بحران‌ها مقابله کند.
وضعیت انگیزشی در حوزه پرستاری خوب نیست
وی سپس اضافه کرد: بحث دوم، انگیزش است. نیروی انسانی برای اینکه بتواند تاب‌آور باشد، حتماً باید با انگیزه، علاقه و حوصله باشد. امروز وضعیت انگیزشی در حوزه پرستاری و نظام سلامت به خوبی نیست و باید به این موضوع هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ معیشتی توجه کرد.در چند ماه گذشته، به ویژه از مرداد ماه، با یک سری مشکلات مواجه بودیم. پرستاران به دلیل مشکلاتی که داشتند و صدایشان شنیده نشد، به نقطه‌ای رسیدند که با پدیده دست از کار کشیدن و اعتصاب در برخی مناطق کشور مواجه شدیم. تلاش کردیم که این موضوعات موقتا کنار گذاشته شود تا با دولت جدید و وزیر بهداشت جدید که هنوز مستقر نشده بود، مواجه شویم.
او ادامه داد: من به اسنادی که نگاه کردم، می‌بینم که از سال ۸۳ نیز کمبودهایی وجود داشته است. پرستاران ناراضی بودند و حقوق آن‌ها پایین‌تر از کارکنان دولت و حتی معلمان بود. در آن زمان، رئیس‌جمهور وقت به پرستاران کمک کرد تا حقوق آن‌ها ترمیم شود. اما با وجود این، نهادهای کارشناسی سنگ‌اندازی کردند و موضوع بعد از حدود یک سال با تنش و دعوا به نتیجه رسید.ما هنوز با سازمان اداری و استخدامی به یک فهم مشترک نرسیده‌ایم که برای ارائه خدمات، چند پرستار نیاز است. این مسئله عجیب است. در حال حاضر، با کمبود شدید نیروی پرستاری و عدم تمایل آن‌ها برای حضور در بیمارستان‌ها مواجه هستیم. این نیازمند یک عزم ملی است که باید به آن توجه شود.
نجاتیان تصریح کرد: کاهش سطح کلی حقوق و دستمزد کارکنان دولت و جامعه پرستاران همچنان یک موضوع مورد بحث است. ما مسائلی را دسته‌بندی کردیم و قرار شد که موضوعات معوقات، تعرفه‌گذاری، افزایش مبلغ اضافه‌کار و استخدام به طور موقت حل شوند. پیگیری‌های ما ادامه دارد و نظام پرستاری وظیفه‌ای جز پیگیری مطالبه‌ها و توجیه مسئولان ندارد.مجلس شورای اسلامی در این زمینه پیگیری‌های جدی انجام داده و دو جلسه کمیته پرستاری تشکیل شده است. این نشان می‌دهد که مجلس به دنبال حل مشکلات پرستاران است. وزیر بهداشت و معاونت‌های مربوطه نیز تلاش‌های زیادی کرده‌اند، ولی هنوز هیچ کدام از این موارد به طور قطعی اعلام نشده است.ما امیدواریم که در روز پرستار، رئیس‌جمهور در مراسم حضور یابد و جامعه پرستاری مشتاق دیدار ایشان است. ما روزهای سختی را گذرانده‌ایم.
وی گفت: ما معتقدیم که اگر دولت به دنبال بهبود نظام سلامت است، ما حاضریم با توسعه مراقبت در منزل که واقعا یک پتانسیل مقبول در نظام سلامت است، به آن کمک کنیم. شواهد جهانی نشان داده که توسعه مراقبت در منزل در کشورهایی با ویژگی‌های مشابه ما که به سمت سالمندی و افزایش بیماری‌های غیرواگیر می‌رود، بسیار مؤثر است. انتظار ما این است که به سمت پوشش بیمه‌ای مراقبت‌های منزل برویم.ما در حوزه نظارت بر مراکز مراقبت در منزل مشکلات جدی داریم. امروز مراکز غیرمجاز به شدت فعالیت می‌کنند و در این زمینه، ما باید به مردم کمک کنیم تا خدمات درستی دریافت کنند. ما نامه‌ای به همکاران‌مان در وزارت بهداشت ارسال کردیم تا مراقبت در منزل در نظام ارجاع شبکه قرار گیرد.
انتقاد از آدرس غلط دادن برای رفع کمبود پرستاری
او افزود: در حوزه آموزش پرستاری، تکلیف قانونی افزایش ظرفیت وجود دارد، اما این افزایش باید بر اساس آمایش سرزمینی صورت گیرد. ما در برخی از نقاط کشور مانند غرب و شمال غرب با بیکاری پرستاری مواجه‌ایم، در حالی که در نقاط دیگر با کمبود مواجه هستیم. بنابراین، افزایش ظرفیت باید مطابق با نیاز سلامت و پیش‌بینی‌های آینده نظام سلامت انجام گیرد.موضوعاتی مانند بهیاری به نظر ما یک آدرس اشتباهی برای رفع کمبود پرستاری است و این راه‌حل صحیحی نیست. ما باید به سلامت مردم اعتقاد داشته باشیم و کیفیت خدمات‌مان را افزایش دهیم. این نوع راهکارها مربوط به دوران بحران و جنگ است و اکنون به درد ما نمی‌خورد.
نجاتیان گفت: مهاجرت همچنان دغدغه اصلی همه ماست. ما در هفته‌های گذشته جلسه‌ای با رصدخانه نخبگان و مهاجرت در بنیاد ملی نخبگان داشتیم. به نظر می‌رسد که باید این موضوع در دستور کار ملی قرار گیرد. باید به‌صورت فعال در حوزه مدیریت مهاجرت و افزایش جذابیت‌های ماندگاری فعالیت کنیم. اگر کسی به هر دلیلی خواست مهاجرت کند، باید این کار مدیریت شده و با امکان بازگشت به کار باشد.ما باید فضایی فراهم کنیم تا پرستاران با تجربه که خواستار بازگشت به کشور هستند، بتوانند به راحتی به کار خود ادامه دهند. همچنین، برخی فعالیت‌ها نیاز به بودجه ندارند. ما در نظام سلامت معتقدیم که باید به کارکنان‌مان توجه بیشتری شود.
رئیس سازمان نظام پرستاری تصریح کرد: ما این درخواست را به وزارت بهداشت به صورت کتبی اعلام کرده‌ایم و منتظر برگزاری جلسات کارشناسی هستیم. هفته گذشته اعضای شورای عالی نامه‌ای به آقای رئیس‌جمهور ارسال کردند و درخواست کردند که موضوعات مربوط به پرستاری در جلسات سازمان‌ها، به‌ویژه برنامه و بودجه و سازمان اداری و استخدامی، مورد بررسی قرار گیرد.چون برخی از دلایل کارشناسی آن‌قدر پیچیده شده‌اند که اصل موضوع گم می‌شود، به نظر می‌رسد حل مشکلات پرستاری نیاز به دستور حاکمیتی دارد که آقای رئیس‌جمهور و هیئت دولت باید آن را پیگیری کنند. درخواست‌هایی از جمله اصلاح مبلغ اضافه‌کار، اجرای تعرفه‌گذاری، استخدام نیرو و کاهش یا معافیت مالیاتی به ریاست جمهوری ارائه شده است که شما نیز می‌توانید آن‌ها را در سایت ما مشاهده کنید.قطعاً تا روز پرستار، ما این موضوعات را پیگیری خواهیم کرد. هدف ما همراهی با دولت و وزارت بهداشت است و لازم به ذکر است که در این پیگیری‌ها، وزارت بهداشت خود، بیشترین تلاش را کرده است.با توجه به اهمیت این موضوع، ما تا روز پرستار، مسائل مربوط به آن را ثبت خواهیم کرد و بعد از آن، نتایج را اعلام خواهیم کرد تا شورای عالی تصمیم‌گیری کند که در ادامه چه اقداماتی باید انجام دهد.
به گفته وی سه‌شنبه این هفته، اولین نمایشگاه تجهیزات مراقبتی در تهران افتتاح خواهد شد. بر اساس آمار، حدود ۳۵ شرکت بزرگ تولیدکننده تجهیزات پزشکی و مراقبتی در این نمایشگاه حضور دارند. سازمان‌هایی مانند سازمان انتقال خون، مجموعه کهریزک، اوتیسم و انجمن تالاسمی نیز در این حوزه فعال هستند و ۵۰ درصد این شرکت‌ها، دانش‌بنیان هستند.
