با حکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، فعالیت شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره متوقف شد/ پاسخ به انتقادها درباره نحوه طراحی سوالات آزمون روانشناسی

«علی فتحی آشتیانی» رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا درباره گلایه برخی از داوطلبان در خصوص برگزاری آزمون و تجمیع محل برگزاری برخی از حوزه‌های امتحانی گفت: این موضوع اصلا در اختیار سازمان نبوده و نیست و سازمان سنجش آموزش کشور محل برگزاری آزمون را مشخص می‌کند و براساس تعداد افراد شرکت کننده در هر آزمون نیازسنجی صورت می‌گیرد و محل آزمون مشخص می‌شود. در آزمون جاری ۱۴ استان به دلیل حد نصاب نرسیدن تعداد متقاضیان شرکت کننده در آزمون صلاحیت علمی سازمان روانشناسی با استان‌های همجوار تجمیع شده و آزمون در مرکز یک استان برگزار شد.

وی ادامه داد: در استان‌هایی که در آزمون جاری داشته‌ایم کل شرکت‌کنندگان آن ۱۴۹ نفر بوده‌اند یا در استان دیگری ۳۳۲ نفر صرفا شرکت کننده داشته‌ایم که این تعداد از مجموع چند استان بوده است. به لحاظ اجرایی و هزینه شاید این امکان برای سازمان سنجش وجود نداشته که با توجه به تعداد متقاضیان، آزمون در همه استان‌ها یا مراکز همه استان‌ها برگزار شود و البته سازمان نظام روانشناسی نیز در این حوزه اصلا ورودی نداشته است.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور درباره‌ ادعای استاندارد نبودن سوالات و متناسب نبودن آن‌ها با منابعی که داوطلبان در اختیار داشته‌اند، گفت: ما نه برای این آزمون و نه آزمون گذشته منبعی را معرفی نکرده بودیم. اعتقاد ما بر این است که محتوای سوالات آزمون عمدتا براساس تفکر و تامل و استفاده از تفکر خلاق برای حل مسئله باید باشد و همچنین براساس تجربه کار بالینی و دیدن مراجعه کننده. به عبارت دیگر سوالات آزمون کاربست تمام مطالب یا منابعی است که یک فرد در دوره کارشناسی یا کارشناسی ارشد روانشناسی و مشاوره را گذرانده است و براساس استنباط، درک و فهم خود باید به این سوالات پاسخ دهد.

فتحی آشتیانی با بیان اینکه بسیاری از سوالات در هیچ منبع درسی وجود نداشت، ادامه داد: اما سوالات به گونه‌ای طراحی شده است که اگر کسی که ادعا می‌کند، کارشناس ارشد روانشناسی و یا مشاوره است باید بتواند به این سوالات براساس استنباطی که می‌کند، پاسخ دهد. چراکه سوالات آزمون محفوظات فرد را مورد سنجش قرار نمی‌دهد و بیشتر سوالات و یا بهتر بگویم صددرصد سوالات این آزمون مورد محور بوده است به این معنا که فرد را در فضایی قرارداده و فرد نظر خود را نسبت به قرار گرفتن در آن فضا می‌نوشت. به همین دلیل گزینه‌های سوالات مانند سوالات حفظی یک کلمه‌ای نمی‌توانست باشد و گزینه‌های پاسخ سوالات با توجه به اینکه سوالات مورد محور بود، توضیحی بودند. بنابراین اصلا سوالات مبتنی بر یک منبع و مرجع خاصی نبود و قرار بر این بود استنباط، درک و فهم فرد در یک موقعیت خاص سنجیده شود.

وی ادامه داد: نمی‌خواستیم و نمی‌خواهیم سوالات حفظ کردنی را در آزمون بیاوریم، در حالی که طراحی این نوع سوالات بسیار ساده است، اما سوالاتی که در آزمون طراحی شده بود هر کدام وقت زیادی را از طراحان سوال گرفته بود، چراکه سوالات استنباطی طراحی شده بود نه سوالاتی که کاملا مبتنی بر حفظیات افراد باشد. ضمن اینکه برخی از سوالات هم متناسب با موقعیت فرهنگی، دینی و بومی کشور ما بود به طور مثال سوال شده بود که اگر ماه رمضان باشد و شما به زمان افطار نزدیک شده باشید چه کاری را برای مراجعه کننده خودتان انجام می‌دهید.

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در پاسخ به این سوال که در آزمون صلاحیت حرفه‌ای که در روز جمعه گذشته برگزار شد، چه تعداد از افرادی که پروانه خود را از طریق درگاه ملی مجوزها دریافت کرده‌اند، در این آزمون شرکت کرده‌اند، گفت: در این دوره هنوز اطلاعات خام داوطلبان در اختیار ما قرار داده نشده است و در اختیار سازمان سنجش است، اما در دوره گذشته که در دی ماه سال ۱۴۰۲ برگزار شد کمتر از هزار نفر از بیش از ۱۱ هزار نفری که از طریق درگاه ملی مجوزها پروانه دریافت کرده بودند، در آزمون صلاحیت حرفه‌ای شرکت کرده بودند. در این دوره تعداد افراد شرکت کننده در آزمون صلاحیت حرفه‌ای در مجموع هزار نفر بیش از دوره گذشته بود و در این دوره ۱۷ هزار و ۱۶۲ نفر در آزمون شرکت کرده‌اند. بنابراین ما احتمال می‌دهیم بیش از هزار نفر از افرادی که از طریق درگاه ملی مجوزها اقدام به اخذ پروانه کرده‌اند در آزمون صلاحیت حرفه‌ای شرکت کرده‌اند.

فتحی آشتیانی در پاسخ به این سوال که نتایج آزمون صلاحیت حرفه‌ای چه زمانی اعلام خواهد شد؟ گفت: براساس آنچه که سازمان سنجش آموزش کشور در قرارداد اعلام کرده است، ۴۰ روز بعد از برگزاری آزمون نتایج اعلام خواهد شد، اما براساس پیشینه قبلی که در آزمون گذشته تجربه کرده‌ایم فکر می‌کنم نتایج آزمون این دوره تا یک ماه دیگر اعلام شود و ما هم به اطلاع عزیزان خواهیم رساند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره سرانجام فعالیت شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی گفت: فعالیت شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره همچنان متوقف است. در تاریخ ۲۳ تیرماه سال ۱۴۰۳ حکم تجدید نظر دیوان عدالت اداری اعلام شد. براساس حکم تجدیدنظر عملا فعالیت شورای مرکزی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره متوقف شد. ما در آینده نزدیک به دنبال این هستیم که سازمان را از این وضعیتی که شورای مرکزی دارد خارج کنیم. در حال حاضر براساس حکم تجدید نظر رییس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره منفک شده است و رییس سازمان به همراه شورای معاونان کار خود را انجام می‌دهند.